Місто Познань

Każdy artysta liczy na pamięć, ale nie każdy marzy o takiej biografii, a już na pewno nie Magdalena Abakanowicz - za dużo rys i pęknięć na jej starannie wykreowanym, romantycznym micie.

- Te legendy są cudowne. Na przykład skąd się wzięły dziobaki? Ta opowieść stała się dla mnie metaforą losów Strzeleckiego - o nowej książce Co hrabia porabia? Listy spod Góry Kościuszki opowiada Łukasz Wierzbicki.

Dwory, zamki i rezydencje w zachodniej części Ukrainy są świadectwem wspólnej, polsko-ukraińskiej historii. Ta oczywiście - jak bywa to zawsze,  gdy między państwami rodzą się relacje nadrzędno-podrzędne, ma swoje blaski i cienie.

Sześć lat minęło od ostatniego zbioru Marcina Orlińskiego. Wtedy, w Środkach doraźnych, mocno rezonowała w jego tekstach ironia, groteska, zauważalne były podteksty życia społeczno - politycznego. Późne słońce, najnowszy zbiór poety, który właśnie ukazał się nakładem podpoznańskiego Wydawnictwa Wolno, zaskakuje tym, że wbrew kondycji i objawom współczesności, nasilającym się reprodukcjom i barierom komunikacyjnym, nie eksponuje już tak wyraźnie tej doraźności.

Będziecie się śmiać, będziecie płakać, nie zabraknie wzruszeń i głębszych refleksji. W Nic drobniej nie będzie Marcin Wicha udowadnia, że jest mistrzem felietonu.

Tomasz Bąk w swoich najnowszych Fiszkach nie posługuje się wytartymi i oczywistymi tropami ironii i cynizmu. Poczucie wspólnotowości, gotowości do włączenia się w ten proces, jakie pojawia się w czytelniku, nie zostaje podważone przez figury unicestwiające autentyzm tych potrzeb. Choć przestrzenią pisania jest zniszczony świat, to zaczynają pojawiać się jakieś marginesy, drobnostki, będące objawami samodzielności.

Polski drobny szlachcic zastąpił wierzchowca golfem, magnat w żupanie - ujeżdża audicę lub betę. Jeździ pewnie, może i szybko, ale bezpiecznie. Tymczasem prędkość jest niezmiennie główną przyczyną wykwitu zniczy przy barierkach i krzyży na poboczach. Polski kierowca jednak wie, że za wolność przychodzi płacić najwyższą cenę. I jest gotów ryzykować zdrowiem, głównie cudzym, bo celem życia nie jest przeżycie, ale dynamiczna jazda. Badana przez Bartosza Józefiak samochodoza to choroba straszna. Ale i fascynująca.

Jeżeli macie przeczytać jedną książkę o konflikcie bliskowschodnim, to niech to będzie ta właśnie książka. Lektura innych może nie tyle okaże się zbędna, co raczej uzupełniająca. I choć Apeirogon Columa McCanna jest powieścią, to pewnie by nie powstał, gdyby nie bliskowschodnia rzeczywistość.

- Codziennie w sposób naturalny właśnie prowadzimy dialogi i monologi, funkcjonujemy w przestrzeni z naszymi ciałami. I codziennie coś wydarza się w pewnym czasie. Chyba właśnie one - kategorie czasu i ciała - są dla mnie wyróżnikami formy dramatycznej - mówi Anna Wakulik, laureatka Poznańskiej Nagrody Literackiej - Stypendium im. Stanisława Barańczaka.

Nie jest to powieść tak śmiała politycznie jak Uległość. Nie jest równie pornograficzna co Serotonina. Nie dorównuje futurystycznym rozmachem Cząstkom elementarnym. A jednak to powieść ciekawa. Michel Houellebecq w wydanym w 2022 roku Unicestwianiu po raz kolejny magluje kryzys cywilizacji, który blednie w obliczu jednostkowego nieszczęścia. I znowu zastanawia się, co znaczy obecnie ars bene moriendi. Tym razem jednak zrezygnowana twarz francuskiej literatury pozostawia więcej wiary w ocalającą moc namiętności. A więc mówi o oczywistościach w sposób, który nie trąci banałem. Czy właśnie to nie wyróżnia wielkiej literatury?

Chwilami ta książka zdaje się lekka, łatwa i przyjemna. Chwilami zaś magiczna, nieraz z kolei mroczna. Autorka przygląda się z bliska naszej relacji z drzewami w wielu miejscach kuli ziemskiej, a pisze tak, że podczas lektury człowiek dosłownie czuje, jak sam zaczyna się stapiać z otaczającą nas zielonością.

Orhan Pamuk, turecki pisarz, noblista, laureat międzynarodowych nagród literackich, wykładowca na amerykańskim uniwersytecie Columbia, to centralna postać tegorocznego programu Malta Festival Poznań. Motyw przewodni, czyli "Geografie wyobraźni" to wynik inspiracji opowieściami snutymi przez Pamuka - historiami podążającymi z jednej strony ramię w ramię, z drugiej zaś w opozycji do siebie, historiami zachodniego i wschodniego obszaru kulturowego, opowieściami pełnymi kontrastów.

Gmina Kórnik zaprasza na huczne obchody 100. urodzin Wisławy Szymborskiej, która właśnie w tych okolicach przyszła na świat, a której ślady są widoczne w Kórniku na każdym kroku.

Ludowa historia Polski, czyli wspólna dla ponad 90% Polaków historia doświadczanego ze strony  uprzywilejowanych wyzysku, doczekała się w ostatnich latach wnikliwych opracowań ze strony Adama Leszczyńskiego, Kacpra Pobłockiego czy Kamila Janickiego. Ostatni z wymienionych kontynuuje opowieść o nierównościach, zgubnym powabie fantazmatów i zacietrzewieniu nowożytnej arystokracji w Warcholstwie. Prawdziwej historii polskiej szlachty. To historia szaleństwa, które przez kilka stuleci blokowało przemiany społeczne nieodzowne dla każdego narodu wkraczającego w nowoczesność. I które niestety okazało się dziedziczne.

Migawki z rodzinnego życia potrafią tu rozśmieszyć, ale równie dobrze doprowadzić do łez czy głębszej refleksji. Patrzymy na nich, czytamy o nich, ale nie sposób powstrzymać myśli, by nie biegły od razu ku naszym rodzinom, naszym relacjom, układom, układzikom, lepszym i gorszym stosunkom wewnątrz każdego z tych jakże skomplikowanych organizmów.

Po raz pierwszy w poznańskim wydawnictwie WBPiCAK najnowszy tom swoich wierszy wydaje Marta Podgórnik, poetka dotychczas mocno związana z Biurem Literackim. Erwin i fatum to zbiór 28 nowych tekstów, choć znajdziemy w nim też Martina nie pęka, wcześniej ogłoszony w Przepowieści w ścinkach.

Są książki, audiobooki, spektakl... a będzie film animowany i Festiwal Cioci Jadzi!  Już 18 czerwca w Poznaniu będzie szansa spotkać się i pobawić z jedną z ulubionych dziecięcych (i nie tylko) postaci literackich oraz ich autorką, Elizą Piotrowską.

Czy to opowieść o raku? Tak. I nie. Adrianna Alksnin co prawda opisuje swoje zmagania z 14-centymetrowym złośliwym guzem nerki, okazuje się jednak, że choroba stanowi zaledwie przyczynek do sięgających spraw uniwersalnych refleksji oraz krytyki systemu opieki zdrowotnej. Autorka, w ramach autowiwisekcji, pochyla się nie tylko nad osobistym doświadczeniem choroby, ale też nad językiem niezdolnym do jej oswojenia, a w konsekwencji - wartościami autotelicznymi literatury.

Gubić się i wątpić w tropy wyczytywane z tekstów Darka Foksa to świetne zajęcie, doskonałe w przestrzeni świata, który waha się między postawami "zupełnie i całkiem na serio" a ironicznymi próbami odreagowywania tego, co narzucane i oczekiwane.  Bardzo więc dobrze, że można teraz zagłębić się w najnowszy zbiór tego autora - wydaną w WBPiCAK-u Patriotkę.

Całkiem możliwe, że najlepiej byłoby, gdybyście Państwo zamknęli teraz komputery czy inne mobilne urządzenia, na których czytacie tę recenzję. I zamiast tego wzięli z półki jakąś dobrą literaturę.