Місто Познань

Niełatwo znaleźć w języku polskim jedno słowo na określenie tego, w jaki sposób pisze o żałobie po ojcu Zsuzsa Bánk w książce Śmierć przychodzi nawet latem. Na szczęście jest taki zwrot w ojczystym języku pisarki - węgierskie "jó úszás".

Trudno nazwać występ Afro Kolektywu pod Minogą wydarzeniem promującym najnowszą płytę, czyli Ostatnie Słowo. Był to raczej wieczór spełniania marzeń słuchaczy, którzy stawali się fanami grupy na różnych etapach jego kariery. Afrojax, Basia Derlak i wspaniała reszta po raz kolejny udowodnili, że koncert rapowy z żywymi instrumentami może być doświadczeniem bliskim najlepszym koncertom rockowym.

Jak opowiadać o tym, czego nie znamy? Jak sięgać do wspomnień, które pochłonęła zapomniana historia jednego człowieka? Jak zbudować opowieść ulotną, a jednocześnie wartą zapamiętania? 

Ostatnie tygodnie przyniosły znów sporo niebanalnych zdarzeń na fonograficznym rynku. Znajdziemy tu zespół Lotto, który równocześnie wypuszcza dwie odmienne w charakterze płyty, Roberta Świstelnickiego, który kontynuuje swoje muzyczne słuchowiska (z udziałem wybitnych wokalistów), Piotra Komosińskiego, który gra piosenki bez słów i Pawła Wójcika, którego mocne i dobitne teksty przywołują najlepsze czasy bardów z gitarą akustyczną.

Od zakończenia sagi z Thanosem w roli superzłoczyńcy Marvel Cinematic Universe przeżywa kryzys. I choć w tym roku James Gunn trzecią częścią Strażników Galaktyki udowodnił, że użycie zdartej płyty,  jeśli tylko podejść do niej z sercem, potrafi przynieść zaskakująco dobre efekty, to Marvels obnaża już wszystkie problemy, z którymi włodarze czuwający nad uniwersum od dłuższego czasu nie potrafią się uporać.

Kokaina, o którą zabijali się w Ślepnąc od świateł, to teraz zaledwie specyfik ułatwiający przetrwanie skręta po opio. Na mieście rozgościły się bowiem świetliki - mieszanki oksykodonu i benzodiazepin, zamknięte w fosforyzujących tabletkach. Na gruzach dawnego układu powstaje opioidowe imperium, którym włada demoniczny (i memiczny) psychopata. Dawno temu w Warszawie to głęboko osadzona w pandemicznej rzeczywistości powieść sensacyjna, która nie romantyzuje etosu gangstera. Mówi o pierwotnych instynktach, które czynią ludzi zdolnymi do największych podłości. I ciągną ich do piachu.

Dwóch mężczyzn i jedna kobieta. Brak równowagi wynikającej z egocentrycznych osobowości i nieumiejętności dojrzałego mówienia o swoich uczuciach. Nieumiejętności rozmawiania w ogóle. Powolna agonia związków, przerywana ostatnimi drgawkami uczuć. Studium przypadku w wykonaniu Iry Sachsa ponownie zasługujące na uwagę widzów.

Ćwierćwiecze. Ponad 300 koncertów, tysiące słuchaczy, setki wieczorów, które upłynęły pod znakiem jazzu z prawdziwego zdarzenia. Tego znanego i nieznanego, tradycyjnego i nowatorskiego, tworzącego kanon i wykraczającego poza schematy... 25 lat działalności Ery Jazzu - to właśnie było powodem naszego wspólnego spotkania w Auli UAM w niedzielny wieczór.

Galeria Ego widnieje na mapie wystawienniczej Poznania już od ponad 25 lat. Od tego czasu zmieniła kilka razy siedzibę (z ulicy Dominikańskiej na Wrocławską, a w końcu na ulicę Wyspiańskiego, czyli obecny adres), zainicjowała jubileusz Stanisława Fijałkowskiego i współtworzyła retrospektywę artysty w poznańskim Muzeum Narodowym. Zaprezentowała też ok. 150 wystaw promujących malarstwo, grafikę, rysunek, rzeźbę czy nowe media, zapraszając do współpracy zarówno twórców i twórczynie doskonale znane, jak i osoby dopiero debiutujące na rynku sztuki.

Przy skrzynce pocztowej otworzyłem najnowszy tom Bartłomieja Majzela Nagonka i przypadkowo trafiłem na tekst przegrany zakład, a w nim na frazę: "jeśli próbujesz mnie oswoić - odejdź". I tak jakoś wpadła mi ona w pamięć, że zaczęła rządzić perspektywą patrzenia na otoczenie, napotkanych ludzi. Działała, jakbym był w posiadaniu autentycznej i niewypowiadanej myśli tych, których mijam.  

Widzę tę powieść może nie jako akt oskarżenia, lecz rozliczenie właśnie, z kilkoma zjawiskami i trendami naszej współczesności. I to naprawdę ważnymi - takimi, które mogą dotknąć czy wchłonąć każdego z nas, a my nawet nie zauważymy kiedy.

Ostatni gasi światło, pokaz który oglądać możemy w Galerii Rozruch i którego kuratorami są Krzysztof Ślachciak i Tomasz Jędrzejewski, to kolejne zaproszenie do refleksji nad przemijaniem. Jak piszą organizatorzy tej prezentacji, w której uczestniczy dwudziestu ośmiu artystów, wystawa "będzie koncepcyjnie eksplorować ślad, jaki po sobie zostawiamy zarówno jako jednostki, grupy czy gatunek". Czy rzeczywiście możemy tu mówić o eksploracji? I - jeśli tak - co właściwie eksplorujemy?

Rytualność, zdolność do powtarzalnego angażowania się w struktury zachowań i społeczne uznanie dla tak zdyscyplinowanych form obecności to dla strukturalistów i zwolenników obserwacji systemowej jeden z filarów, na którym opiera się pojęcie "kultury". W najnowszej książce, która ukazała się w niezwykle cennej serii Zrozum prowadzonej przez Wydawnictwo Poznańskie o Rytuałach pisze Dimitris Xygalatas, profesor antropologii z Connecticut.

Wielka owacja wieńczyła w poniedziałek 30 października wspólny koncert Grażyny Łobaszewskiej i Adama Nowaka. Przez blisko dwie godziny słuchaliśmy, na zmianę, piosenek z repertuaru obojga artystów, którzy jednak - wbrew nadziejom słuchaczy - prawie nie śpiewali w duecie.

Barbara Klicka i Agnieszka Waligóra przygotowały w WBPiCAK-u antologię Przyszli zobaczyć poetkę. To zbiór, który zawiera poezje kobiet. Można w pierwszej chwili pomyśleć, że znowu kryterium płci wygrywa. Że teraz, kiedy w świecie literackim wydaje się, że już większość czytelników, jurorów, wydawnictw, przestała faworyzować teksty ze względu na cechy autora, a istotny jest literacki tembr, nie trzeba w ten sposób komponować zbiorów.

Czy baśnie dziś nadal mogą chwytać za serce? Ich ponadczasowe walory na papierze - i w ustnym opowiadaniu - nie słabną. Adaptacje podtrzymują żywotność, próbując nie zgubić ich ducha. Królowa Śniegu Zycha i Bondary przekłada słowną opowieść na ruch.

Na twórców chcących wiarygodnie ukazać na ekranie relację między nastoletnim dzieckiem a rodzicem czeka wiele wyzwań - wystarczą pozbawione autentyzmu dialogi, za dużo pretensji, brak chemii między aktorami i wszystko sypie się niczym domek z kart. Czy mogło jednak zabraknąć chemii między dwojgiem spokrewnionych aktorów - Borysem Szycem i jego debiutującą córką Sonią Szyc?

Szatrawska opowiada o Prusach Wschodnich jak Twardoch o Górnym Śląsku - miotając się między dekadami, rozdrapując pokoleniowe rany i pisząc o wojnie jako mechanizmie przemiany dziejów. Toń to napisana z rozmachem książka o uchodźstwie, przymusowej homogenizacji społeczeństwa i próbach ochrony tożsamości. Oraz o przemocy seksualnej stanowiącej mechanizm upokarzania podbitych i nagradzania najeźdźców.

Romantyczne arcydzieła i współczesna kompozycja na puzon współtworzą program koncertu Filharmonii Poznańskiej, którego gościem będzie Christian Lindberg. Wystąpi on w potrójnej roli dyrygenta, solisty i kompozytora, ponieważ wykona swój koncert puzonowy Golden Eagle.

Tytułowe superposition, to - w tłumaczeniu na język polski - nałożenie się dwóch elementów na siebie. W przypadku historii małżeństwa, Stine i Teita, będzie ono przełomowym momentem w ich związku, a nawet zaważy na całym ich życiu.