Kultura w Poznaniu

Książki

opublikowano:

Velvet i Rozenek

Niedługo po wydaniu tomiku instrukcja dla ludzi nie stąd - był on redakcyjnym wyzwaniem dla poetki, która wcześniej związana była z nurtem "ulotnej" i fragmentarycznej prezentacji tekstów - Patrycja Sikora została nominowana do jednej z najbardziej prestiżowych nagród literackich w Polsce - Paszportu Polityki. Czy nominacja ta jednak nie jest zbyt szybkim działaniem krytyków? Czy twórczość autorki daje już wystarczające dowody literackie, by stawać w szranki plebiscytów?

. - grafika artykułu
fot. materiały prasowe

Najważniejszą tematycznie rolę w zbiorze instrukcji... pełni współczesność, obecność, tutejszość, bycie na czasie. Patrycja Sikora wyraźnie stroni od obszarów uniwersalnie metaforycznych. W jej wierszach równie dobrze jak poetyckie "klasyczne odwołania" swoją rolę spełniają ulotne postaci, zjawiska medialne. Małgorzata Rozenek w bloku reklamowym, przywoływanym w kursie szycia legowisk albo zapadła w pamięć, pojawiająca się w tytułowej instrukcji..., reklama chusteczek marki Velvet, radzą sobie tak samo dobrze w wierszach poetki jak uniwersalne metafory.

Stosowanie synekdoch, paracytatów, presupozycji przesuwających uwagę z zapisanych w tekstach słów do całych szpalerów skojarzeń politycznych, militarnych, społecznych, to wyraźny znak tego poetyckiego języka. Na pewno ma na to wpływ literackie pochodzenie Sikory - świat poetyckich slamów, turniejów jednego wiersza, festiwali, tworzenia poezji jako doraźnego i skutecznego sposobu objaśniania świata. Równego rzeczywistości medialnej i informacyjnej.

Wiersze zgromadzone w debiutanckim tomiku mają coś z charakteru protestu, manifestu, deklaracji podmiotu mówiącego. Wywołuje to skojarzenia z utworami i stylem znanym z tekstów Szczepana Kopyta - najpopularniejszego i najbardziej cenionego współczesnego poety buntu i anarchii. Twórcy zakorzenionego w politycznych i antykapitalistycznych filozofiach, często stawiającego swoją poezją wykrzyknik, który oznacza domaganie się od poezji aktywności w realnym życiu społecznym. Tego jednak u Sikory nie ma. Mimo że starannie balansuje i buduje napięcia, skutecznie operując kategorią wzbudzania odpowiedzialności, to wiersze te brzmią dość ostrożnie. Zatrzymują się na poziomie wzbudzania pretensji, wyrażania oczekiwania. Stronią od mocnego i dosadnego języka, jakby licząc na rozpoczęcie szerokiej komunikacji z czytelnikiem. Z jednej strony to ciekawy zabieg, otwierający znaczenia budowanych kompozycji, z drugiej zaś wzbudza to pewną wątpliwość - czy nie są to utwory zbyt ulotne, które z czasem szybko stracą swoją komunikatywność? Na ile budowanie tomu osnutego wokół budowania ostrzeżeń, inteligentnych utworów skłaniających do zastanowienia się nad poczuciem obywatelskiej i humanistycznej odpowiedzialności wystarcza dla wykreowania stabilnego języka komunikacji.

Poezja zebrana w instrukcjach może być potraktowana jako realizacja potrzeby, by czytelnicy otrzymali zbiór, który przedstawia to, czym poezja powinna się po części obecnie zajmować, jak zbliżać może do świata kreowanego językami medialnymi czy pospiesznymi wymianami informacji. Nie wiadomo jednak, na ile jej zorganizowanie, choćby leksykalne, wokół tej tematyki nie zagraża szybkiemu odejściu w świat publicystyki.

Michał Pabian

  • Patrycja Sikora, instrukcja dla ludzi nie stąd
  • wyd. WBPiCAK

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2021