Tramwaj powstańczy nie jest w Poznaniu nowością. Dotąd jednak takie historyczne składy uruchamiano z okazji kolejnych rocznic Powstania Wielkopolskiego. Ten tramwaj upowszechnia wiedzę o innym polskim zrywie niepodległościowym - II Powstaniu Śląskim. Dziś, 25 sierpnia, przypada 100 rocznica jego zakończenia. Powstanie było zwycięskie dla Polski.

Jedną z przyczyn wybuchu II Powstania Śląskiego była śmierć Andrzeja Mielęckiego, zasłużonego dla polskości na Górnym Śląsku działacza i lekarza. 17 sierpnia 1920 roku w Katowicach doszło do zamieszek wywołanych przez Niemców w reakcji na wieści z frontu wojny polsko-bolszewickiej. Na ulicy, przy której mieszkał doktor Mielęcki, do bojówek demolujących polskie sklepy oddali strzały francuscy żołnierze patrolujący miasto. Kiedy doktor wyszedł z domu, by udzielić pomocy rannym, zaatakowali go niemieccy bojówkarze, wspierani przez policję bezpieczeństwa Sicherheitspolizei (Sipo). Rannego lekarza wyciągnęli jeszcze z ambulansu i umierającego wrzucili do rzeki Rawy.

Polska Organizacja Wojskowa Górnego Śląska wydała rozkaz rozpoczęcia powstania w nocy z 19 na 20 sierpnia 1920 roku. Walki wybuchły jednocześnie w powiatach pszczyńskim, rybnickim, katowickim, lublinieckim, tarnogórskim, toszecko-gliwickim i zabrskim. Walki toczyły się także w rejonie linii Opole-Krasiejów-Dobrodzień oraz w Raciborzu i Koźlu. Powstańcy opanowali większość strategicznych terenów przemysłowych, z wyjątkiem dużych miast.

Oddziały alianckie przychylnie odnosiły się do działań powstańczych, co miało ogromny wpływ na rezultat powstania. Policja niemiecka została rozbrojona, a potem rozwiązana przez Komisję Międzysojuszniczą. W jej miejsce powołano mieszaną, polsko-niemiecką policję plebiscytową Abstimmungspolizei (Apo). Podstawowy cel powstańców został osiągnięty. 25 sierpnia 1920 roku II Powstanie Śląskie zakończono.

Tramwaj do godzin popołudniowych będzie jeździł po centrum Poznania. Pojawi się w nim Wojciech Korfanty (w tej roli Dariusz Niebudek), który około g. 15 odwiedzi Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918 - 1919 na Starym Rynku. Po tej wizycie, w godzinach 16.00 - 18.00 Korfanty będzie jeździł tramwajem po mieście, w którym przez pewien czas mieszkał.

Szymon Mazur

• Tramwaj powstańczy do Niepodległej
• kursy w Poznaniu: 23-25.08
• projekt realizowany przez Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach przy współpracy z Wielkopolskim Muzeum Niepodległości

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2020