Sylwia Zientek to publicystka, autorka wielu powieści historycznych, pasjonatka malarstwa. Ukończyła prawo na Uniwersytecie Warszawskim, pracowała w korporacji, ale prawdziwą fascynacją od nastoletniego wieku darzyła sztukę. Od 2017 roku ukazywały się kolejne tomy jej sagi "Hotel Varsovie". Przy zbieraniu materiałów do powieści natknęła się na informacje o kobietach-malarkach, których biografie i dorobek zasługiwały jej zdaniem na oświetlenie. Z cienia chciała wydobyć chociażby Annę Bilińską-Bohdanowicz, Irenę Reno (Hassenberg), a później Melę Muter. Wszystkie w pewnym momencie dały się przyciągnąć do magnetycznego Paryża, centrum ówczesnego świata. Tym i innym malarkom Zientek poświęciła głośną książkę "Polki na Montparnassie", w której pisała także o artystkach należących do niejednorodnego środowiska École de Paris. Już wtedy wiedziała, że musi przyjrzeć się temu szczególnemu fenomenowi XX-wiecznej kultury europejskiej.
W 2022 roku wydała fabularyzowaną opowieść poświęconą Amadeo Modiglianiemu - włoskiemu malarzowi, rysownikowi i rzeźbiarzowi żydowskiego pochodzenia, który przybył do Paryża w 1906 roku oraz Polce - Ludwice Czechowskiej zajmującej w dziełach oraz biografii Włocha szczególne miejsce. Natomiast w 2024 roku ukazała się publikacja "Tylko one. Polska sztuka bez mężczyzn", gdzie Zientek zabiera czytelnika w podróż po pisanej na nowo historii sztuki. Pokazuje, że kobiety tworzyły dzieła wiekopomne, choć musiały przy tym pokonywać wiele trudności, a ich sztuka bywała bezlitośnie deprecjonowana, a nawet zawłaszczana. Pisarka podkreśla, że w tej materii towarzyszy jej poczucie misji: "Jest w tym jakaś idea pozytywistyczna. [...] szerzenie wiedzy, wyciąganie z odmętów historii nazwisk, których de facto nawet nie mieliśmy okazji poznać. Często więc jest to przybliżanie polskim czytelnikom postaci, które nigdy nie zaistniały w obszarze naszej historii sztuki". Pracę tę kontynuuje w swojej najnowszej książce.
Cezurę narodzin fenomenu Szkoły Paryskiej Zientek ustawia w roku 1900, od którego do stolicy Francji zaczynają przebywać artyści-emigranci z całego świata, tworząc multikulturowy tygiel. Przyjeżdżają często bez dokumentów i grosza przy duszy, niektórzy spostponowani przez rodziny, wykluczeni społecznie, inni zagrożeni pogromami. Gromadzą się w dzielnicy Montparnasse, pomimo tego że daleko jej do miejsca prestiżowego. Tutaj jednak mogą tanio wynająć atelier, liczyć na pomoc innych artystów, swobodnie poruszać się po mieście (choć kobiety koniecznie muszą mieć na głowach kapelusze!), a przede wszystkim znaleźć się w przestrzeni wymiany idei artystycznych, o których dyskutowano w kawiarni La Rotonde i twórczej wolności rozwijanej w pracowniach w rezydencji La Ruche.
Pierwszy okres napływu emigrantów do Paryża, który trwa aż do 1919 roku, autorka nazywa heroicznym, ponieważ artyści muszą w tym czasie borykać się z najtrudniejszymi warunkami ekonomicznymi. Polaków do wyjazdu namawia charyzmatyczny Józef Pankiewicz - profesor w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych - głęboko przekonany o tym, że to właśnie w stolicy Francji wydarza się rewolucja - gospodarcza, społeczna, ale i artystyczna. Aż do 1940 roku formacja École de Paris mieni się rozmaitymi barwami malowanymi m.in. przez osobowości Dory Bianki, Henryka Haydena, Mojżesza Kislinga, Sary Lipskiej, Meli Muter, Tadeusza Makowskiego, Alicji Halickiej, Helen d'Oettingen, Marca Chagalla, Kiki de Montparnasse czy Chaima Soutine'a. W jednym z wywiadów Zientek mówi o swoich bohaterach w następujących słowach: "To byli przede wszystkim ludzie młodzi, 20-latkowie - rozpierała ich wielka energia, mieli olbrzymią potrzebę zaistnienia oraz byli złaknieni wolności. Pochodzili z różnych środowisk, wyznawali różne religie (Żydzi, katolicy, protestanci), z różnych rodzin o różnym statusie społecznym. Łączyła ich pasja dla sztuki, każdy chciał być najwspanialszym malarzem czy malarką. Ta siła, determinacja, pragnienie uczenia się, poznawania nowych ludzi - to było na pewno coś wspólnego". Ich sylwetki ożywają na kartach "Blasku Montparnasse'u" dzięki plastycznemu językowi autorki, ale też dzięki imponującej znajomości realiów epoki oraz opisywanych miejsc, bardzo rozległym kwerendom obejmującym nieznane wcześniej intymne pamiętniki i wspomnienia artystów oraz autentycznej fascynacji sztuką.
Na spotkanie z Sylwią Zientek 5 września o godz. 18 zaprasza Biblioteka Wojewódzka. Poprowadzi je Agnieszka Jankowiak-Maik (Babka od histy).
Sylwia Zientek - powieściopisarka, autorka książek przedstawiających biografie i dorobek polskich malarek ("Polki na Montparnassie", "Tylko one. Polska sztuka bez mężczyzn", "Blask Montparnasse'u. Artystki i artyści Szkoły Paryskiej"). Publikowała eseje poświęcone sztuce m.in. w "Piśmie. Magazynie Opinii", "Wysokich Obcasach", "Gazecie Wyborczej" i "Skarpie Warszawskiej". Jest pomysłodawczynią i współscenarzystką serialu "Matylda".
Mirella Kryś
- spotkanie autorskie z Sylwią Zientek
- 5.09, g. 18
- Biblioteka Wojewódzka, hol głowny
- obowiązują bezpłatne wejściówki (rezerwacja i odbiór w wypożyczalni biblioteki, tel: 61 66 40 873)
© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2025