Starkowie - bohaterowie sagi George'a Martina - powtarzają, że "Winter is coming" ("Zima nadchodzi" - przyp. red.). A czy wy boicie się zimy?

Jesteśmy przyzwyczajeni do chłodu. Zimą jest zimno więc... musi być zimno.

Tak jak u Martina grozę budzili przybywający zza muru nieumarli, tak w Polsce straszyć będzie inflacja i kolejne podwyżki cen prądu i ogrzewania. A przecież książki nie są - przynajmniej nie dla wszystkich - artykułem pierwszej potrzeby.

Podwyżki na pewno dotkną wszystkich, a księgarnie szczególnie - w końcu mamy bardzo dużą przestrzeń, którą trzeba ogrzać, oświetlić.

"Jedynka" przetrwała już przez te lata chyba wszystko - przemiany geopolityczne po roku "89 wraz z hiperinflacją i denominacją; w międzyczasie powstanie ogromnych sieci księgarń internetowych, nawet pandemię... Jak to możliwe?

Tak, to jest coś niesamowitego. "Jedynka" po tym, jak powstała w 1945 roku, zaraz po zakończeniu działań wojennych w Poznaniu, faktycznie przeżyła już wszystkie możliwe zawirowania i zawieruchy. Najcięższy dla nas okres przypadł na lata 2012-2013, gdy księgarni groziło zamknięcie. Na szczęście na horyzoncie pojawiła się możliwość dołączenia do sieci "Książnica Polska" i dzięki temu udało nam się przetrwać. Ale nie byłoby tego wszystkiego, tej trwającej już ponad 70 lat historii, bez czytelników - ludzi, którzy regularnie nas odwiedzają i kupują książki.

Jacy to ludzie?

W dużej mierze to stali klienci, którzy przychodzą tutaj, jak sami mówią, "od zawsze". Ale pojawiają się i nowi, którzy widząc, że mamy dobrze zaopatrzony dział dziecięcy czy fantastykę, wracają do nas. I wśród tych nowych klientów są w dużej mierze młodzi ludzie.

Jak sobie radzicie z konkurencją ze strony księgarń stricte internetowych? Dlaczego czytelnicy, zamiast szybko kliknąć zamówienie w internecie, wolą wyjść z domu i przyjść do was?

Przede wszystkim przychodzą do nas po poradę. Na tym polega praca księgarza - profesjonalnie doradzamy w sprawie zakupów. Podpowiemy, co ciekawego czytelnik może u nas znaleźć na półkach, pomożemy kupić książkę na prezent. To doradztwo jest tym, w czym księgarnie stacjonarne mają przewagę nad internetowymi - nie jesteśmy tylko magazynem z książkami na półkach. To jest nasza siła i powód, dla którego czytelnicy do nas wracają.

Pracuje pan w Księgarni Jedynka od czterech lat. Czy przez ten czas zauważył pan zmianę nawyków czytelniczych?

Tak. Co zaskakujące, widać to głównie w wyborach dokonywanych przez młodych ludzi. Tak jak kiedyś czytali głównie literaturę młodzieżową i fantastykę, tak teraz coraz chętniej sięgają po poezję. Wśród kupujących tomiki poetyckie najwięcej mamy obecnie uczniów szkół średnich.

Nasza księgarnia ma profil historyczny, w związku z czym najczęściej sprzedają się u nas książki historyczne. Ale mamy również prężnie rozwijający się dział dziecięcy, do którego chętnie zaglądają rodziny z dziećmi. Pani Julia, która sama jest mamą dwójki dzieci, dba o ten dział i ta opieka przekłada się bezpośrednio na sprzedaż.

A jak się właściwie "dba" o konkretny dział?

Rozmawiamy z handlowcami, patrzymy w statystyki czytelnicze, przeglądamy katalogi hurtowni wybierając najciekawsze pozycje. Ale także, tak jak w przypadku działu dziecięcego, polegamy na swojej intuicji, doświadczeniu i obserwacji czytelników. Teraz młodzi rodzice odchodzą już od Kici Koci i chętniej sięgają po klasykę - baśnię braci Grimm, Andersena, czy też po Astrid Lindgren czy Tuwima.

Rozglądam się i widzę, że wprowadziliście do swojej oferty również książki w języku ukraińskim.

Zgadza się, głównie dla dzieci. Mamy, chociażby Legendy poznańskie, była też wspomniana już Kicia Kocia. Jest kilka elementarzy i kolorowanek. Ale to głównie literatura dziecięca, dla dorosłych nie ma jeszcze dostępnych w dystrybucji wielu książek napisanych po ukraińsku, nie widać ich nawet w księgarniach językowych. Są za to pozycje ukraińskich pisarzy przetłumaczone na język polski. I te książki faktycznie są kupowane, nie tylko przez naszych rodaków, ale również i gości z Ukrainy, którzy chcą w ten sposób podszkolić swój język polski.

Czy poza samą sprzedażą książek organizujecie również wydarzenia okołoksiążkowe, spotkania autorskie?

Chcieliśmy powrócić do spotkań autorskich, których w historii naszej księgarni było sporo; gościł u nas chociażby William Wharton. Niestety, przeszkodziła nam w tym pandemia. No i to wszystko, co dzieje się za naszymi oknami, czyli remont śródmieścia. Kiedy już przetrwamy te wszystkie niezależne od nas przeszkody, wrócimy do naszej tradycji i organizacji kolejnych spotkań z pisarzami.

Pytam, bo już za parę chwil odbywać się będzie przecież Noc Księgarń. Jak zamierzacie wziąć w niej udział?

W tym roku skupiamy się na Tolkienie. Zapraszamy poznańską ekipę fanów twórczości tego brytyjskiego pisarza fantasy. Będzie wystawa z gadżetami ze świata tolkienowskiego, możliwość zrobienia sobie zdjęcia z mieczem elfickim czy z hobbitem i krasnoludem. No i oczywiście rabat na książki dla odwiedzających.

Co jest aktualnie w "Jedynce" bestsellerem?

Jak wspomniałem, specjalizujemy się w literaturze historycznej, stąd jedną z najchętniej kupowanych pozycji są Wielkopolanie'44 Agnieszki Cubały. Oczywiście "na topce" jest od dłuższego czasu nasza noblistka Olga Tokarczuk, ale również książka popularnonaukowa George'a Friedmanna Następne 100 lat. Prognoza na XXI wiek. Na następny hit typujemy książkę Babilon. Kryminalna historia kościoła Stanisława Obirka i Artura Nowaka, bo jest to tematyka, która poznańskich czytelników bardzo interesuje.

Rozmawiał Adam Jastrzębowski

*Sławomir Miklas - kierownik księgarni "Jedynka". Prywatnie fan twórczości J.R.R. Tolkiena i członek Poznańskiego Towarzystwa Miłośników Tolkiena Drużyna Pyrlandii.

• Spotkanie Powiedz przyjacielu i poznaj Tolkiena z Drużyną Pyrlandii, w ramach Nocy Księgarń
• 7.10, g. 18
• Księgarnia Jedynka
• wstęp wolny
• więcej informacji tutaj

@ Wydawnictwo Miejskie Posnania 2022