W wieku XX, gdy mowa o Hitlerze, Stalinie, Mao Zedongu, Muammarze Kaddafim i wielu innych krawych przywódcach, najbardziej demoniczne autokracje wykwitały na żyznej glebie idei. Mógł to być narodowy socjalizm, mógł faszyzm lub jedna z wariacji na temat komunizmu, panarabizm czy fanatyzm religijny. Dzisiaj, przekonuje Applebaum, autokraci, co by nie mówili o swojej dziejowej misji, opierają swoje rządy na sieci wpływów biznesowych. Przywódca kraju, w którym udało się ograniczyć demokrację, może umacniać swoją władzę na fundamentach umów (nie tylko pisanych) z wielkimi koncernami i oligarchami. Dzięki nadanym im przywilejom są oni w stanie finansować globalną wojnę informacyjną i wygrywać dla chorych na władzę liderów kolejne kadencje.

Applebaum przygląda się czynnikom które sprawiają, że współczesne autokracje urastają do rangi istotnych zagrożeń dla światowych demokracji. Ukazuje, jak groźnym są przeciwnikiem w walce o rząd dusz. Mówi o atrakcyjności teorii spiskowych i metodach walki z dezinformacją. Sporo miejsca poświęca w końcu nieświętym przymierzom despotów. "Książka przedstawia współczesne autokracje jako sieci kleptokratyczne, które wspierają się nawzajem poprzez różnorodne transakcje - wymianę technologii nadzoru, broni, minerałów oraz pranie brudnych pieniędzy. Applebaum opisuje, jak reżimy te współpracują, aby wspierać swoje systemy władzy i niszczyć demokracje" - pisze Jarosław Płuciennik dla "Rzeczpospolitej".

Anne Applebaum, urodzona w 1964 roku w Waszyngtonie pisarka, historyczka i ekonomistka, związana jest z redakcjami poważanych na całym świecie tytułów, takich jak "The Washington Post", "The Atlantic" czy "The Economist". Autorka od lat specjalizuje się w tematyce marksizmu i totalitaryzmu, bada dzieje komunistycznej i postkomunistycznej Europy. Polsko-amerykańska pisarka jest autorką książek Za żelazną kurtyną, Czerwony głód oraz Wybór (zbioru dwunastu rozmów z Donaldem Tuskiem dotyczących przyszłości Polski i Europy). Najważniejszą pozycją w jej dorobku pozostaje jednak Gułag, książka opisująca system obozów pracy działających w ZSRR, za którą w roku 2004 otrzymała nagrodę Pulitzera. 25 września nakładem Agory ukaże się kolejna jej książka - Koncern autokracja (Autocracy Inc.) w tłumaczeniu Michała Rogalskiego. Prywatnie Applebaum jest żoną polskiego ministra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego.

Jacek Adamiec

• ZAMEK CZYTA: Spotkanie autorskie z Anne Applebaum wokół książki Koncern autokracja. Dyktatorzy, którzy chcą rządzić światem
• prowadzenie: Piotr Oleksy
• 19.09, g. 18
• CK Zamek, Sala Kinowa
• bilety wyprzedane

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2024