Kultura w Poznaniu

Książki

opublikowano:

Rubasznie o trudnym temacie

Edukacja seksualna to szczególnie wybrakowana dyscyplina, zwłaszcza gdy spojrzeć na popularnonaukowe książki na polskim rynku wydawniczym. I chociaż Sprawy łóżkowe zdają się zbyt trudną propozycją dla nastolatków, to i tak lektura może się okazać pożądana i pouczająca.

. - grafika artykułu
Kate Lister, "Sprawy łóżkowe. Historia seksu", fot. materiały prasowe

W polskim przekładzie najbardziej zwraca uwagę to, jakim językiem mówi się o kwestiach seksualności. Ubogi, często zwulgaryzowany, pełen zawstydzenia i uprzedzeń slang. Wnikliwa praca tłumaczki pokazuje jak niepoważny jest aparat leksykalnej seksuologii. Wciąż największe wrażenie robią przywoływane we wstępie zwulgaryzowane formy, które wypełniają lukę komunikatywnego języka.    

W polskim społeczeństwie poza tym, co językowe, brakuje tego, co merytoryczne. Rozmowy o seksie i sferze intymnej wciąż, a właściwie dzisiaj chyba jeszcze częściej, stają się przyczynkiem społecznego i obyczajowego skandalu. Zwolennicy tabuizacji tych przestrzeni życia nie będą na pewno zadowoleni z tego jak do zapotrzebowania na wiedzę podchodzi Kate Lister. Z właściwym sobie poczuciem humoru, może nieco zbyt rubasznym jak na tak znakomitą, merytoryczną pracę, autorka prowadzi narrację historii seksualności, obyczajowości i elementów medycyny w oparciu o to, który z tematów może być najbardziej niewygodny do rozpoczęcia wypowiedzi. Zasłona wstydu pada więc już w pierwszych akapitach kolejnych rozdziałów. A zawierają one niełatwą i wcale niepopularną wiedzę o seksworkingu, o erotycznych wyobrażeniach masturbacji, o pojawiającej się w sferze seksualnej zachowaniach przemocowych. Wszystko to w towarzystwie bogatej ikonografii i w erudycyjnej opowieści chętnie korzystającej z odwołań do historii sztuki czy wczesnych prac, szczególnie tych z początków XX wieku, dotyczących płciowości w formule przypominającej językiem nie osiągnięcia antyczne, ale wieki ciemne.

Narracji Lister służy wszystko to, co dzisiaj chętnie nazywamy niewiedzą, zaprzeczeniem, mechanizmem wyparcia. Ludzką bezmyślność autorka wykorzystuje jako zaplecze do anegdoty, która przechodzi następnie w merytoryczną refleksję nad zaproponowanym tematem - tak wyczerpującą, że warto lekturę tego tomu rozłożyć na kilka czytelniczych chwil.

Naprawdę bogata jest też bibliografia, jakiej autorka używa do weryfikowania wiedzy. I chociaż zdecydowana większość to prace angielskojęzyczne, to kilka pozycji znalazłem w zbiorach polskich bibliotek. Warto, myślę, razem ze Sprawami łóżkowymi rozpocząć podróż po meandrach literatury podmiotu i tropach literackich, o których wspomina autorka.

Może całość tomu wyda się zbyt trudna, zbyt profesjonalna dla niektórych czytelników, szczególnie młodych, jednak trudno przy tym nie docenić jak potrzebna to praca. Nie stawia jej oporu sfera obyczajowa, puryzm, mieszczańskość czy genetyczny wstyd dotycząc sfer płciowości. Może swoboda, z jaką została napisana ta praca poskutkuje tym, że Sprawy łóżkowe staną się wreszcie tą pozycją ze znakomitej serii Poznańskiego, wokół której roztoczy się dyskusja. Być może wydawnictwo zadba o to, by popularyzacja tematu nie zatrzymała się na poziomie wydawniczym, ale wykorzysta konieczny dla tego rodzaju książek marketing, jakkolwiek to nie zabrzmi obok takiego tematu - choćby i  ten szeptany.

Michał Pabian

  • Kate Lister, Sprawy łóżkowe. Historia seksu
  • tłum. Monika Skowron
  • Wydawnictwo Poznańskie

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2022