"Widma są tym w muzyce, czym Dziady w literaturze" - pisano w "Dzienniku Warszawskim" po pierwszym publicznym wykonaniu tego utworu. Moniuszko natomiast wspominał ten dzień w żartobliwym tonie: "W chórze było osób czterdzieści. Śpiewaczkę miałem znakomitą. O barytonie jako o ryczywole zamilknąć wolę". Chociaż rok Moniuszkowski dobiega końca, w Poznaniu wciąż możemy wysłuchać prawdziwych perełek muzycznych tego kompozytora. Niedawno Filharmonia Poznańska wydała na płycie CD Mildę oraz Nijołę wprowadzając nas w nieznaną twórczość kantatową Moniuszki. Tym razem na żywo wysłuchać będziemy mogli jego Widm.

Już sam fakt, że będzie to koncert gościnny Narodowego Forum Muzyki, powinien wystarczyć za rekomendację. Artyści z jednej z najważniejszych i największych europejskiej instytucji muzycznych wykonają kantatę Moniuszki, której treść bezpośrednio nawiązuje do II części Dziadów Mickiewicza. Ojciec polskiej opery narodowej i wieszcz, czyli dwóch najważniejszych polskich przedstawicieli epoki romantyzmu w jednej, znanej, lecz wciąż budzącej fascynację historii. Dodajmy, że znanej ze względu na jej autora literackiego. Moniuszkowska interpretacja, podobnie jak kilka innych jego kantat, uległa zapomnieniu. W maju 2018 roku artyści Narodowego Forum Muzyki przywrócili tę muzykę szerszej publiczności, nagrywając dzieło na płycie CD. Jak czytamy na stronie internetowej instytucji, zanim doszło do nagrania, twórcy musieli "oczyścić" partyturę z późniejszych poprawek i "ulepszeń", których dokonali po śmierci Moniuszki inni kompozytorzy. Taką, najbliższą pierwotnej, a zrekonstruowaną przez Macieja Prochaskę wersję dzieła, usłyszymy podczas niedzielnego koncertu w Teatrze Wielkim.

"Już pierwsze dźwięki kantaty wprowadzają charakterystyczny dla tego dzieła tajemniczy nastrój. Kolejne przynoszą muzyczny obraz znanych z dramatu zjaw - dwojga dzieci lecących do mamy, widma złego pana atakowanego przez kruki i sowy oraz ducha pięknej Zosi" - czytamy w zapowiedzi. Moniuszkowska kantata wiernie oddaje treść literacką znaną z Dziadów. Pod względem muzycznym przepełniona jest muzyką ludową, ale też klimatem mistyczno-pogańskim. Dzieło Mickiewicza stało się dla kompozytorów ważną inspiracją. Przed Moniuszką po historię Guślarza sięgnął Wojciech Sowiński (jego dzieło nie przetrwało próby czasu), a po autorze Widm kilkunastu innych polskich kompozytorów.

Podczas niedzielnego koncertu muzyków poprowadzi Andrzej Kosendiak - dyrektor Narodowego Forum Muzyki, jeden z najaktywniejszych muzyków i organizatorów życia muzycznego w Polsce. Wśród solistów usłyszymy m.in. Jarosława Bręka (Guślarz), Aldonę Bartnik (Zosia), Oskara Gomółkę (Aniołek/Staś), Jerzego Butryna (Zły Pan) oraz Bogdana Makala (Starzec). Ponadto wystąpi pełniący chyba najważniejszą rolę w tym dziele Chór NFM oraz Wrocławska Orkiestra Barokowa.

"Wstęp do Widm, p.t. Cmentarz, jest bezwątpienia najpiękniejszą kompozycyą, jaką Moniuszko napisał na orkiestrę. Złożony jest z czterech części, z których każda przedstawia osobne widmo, ale wszystkie połączone ze sobą, chociaż różnią się tak tempem jak i rytmem. Czy słuchacz domyśli się tam cmentarza?" - pisał Franciszek Bylicki w pracy ''Stanisław Moniuszko. Studyum'' z 1880 roku (pisownia oryginalna). A więc drodzy słuchacze - "Zamknijcie drzwi od kaplicy / I stańcie dokoła truny; / Żadnej lampy, żadnej świécy, / W oknach zawieście całuny".

Aleksandra Kujawiak

• Widma - występ gościnny Narodowego Forum Muzyki
• 3.11, g. 18
• Teatr Wielki
• bilety: 20-35 zł

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2019