Kultura w Poznaniu

Muzyka

opublikowano:

Mniej klasyczna klasyka

Choć koncert Byk na dachu odbył się w piątek trzynastego, to w Auli UAM nie trzeba było odczyniać złych uroków. Za sprawą Orkiestry Filharmonii Poznańskiej i maestra Ariela Zuckermanna ten stereotypowo pechowy dzień zwieńczyła prawdziwa uczta pozytywnych wrażeń, humoru i ludowej energii. 

. - grafika artykułu
fot. Antoni Hoffmann

Muzyka Byka na dachu Dariusa Milhaud miała być ścieżką dźwiękową do filmu z Charliem Chaplinem. Stała się jednak krótkim baletem o paryskim półświatku według pomysłu Jeana Cocteau. Kompozytor z kolei należał do "Grupy Sześciu", czyli stowarzyszenia kompozytorów, którzy chcieli stworzyć nową muzykę francuską po I Wojnie Światowej. Muzykę lekką, przystępną, czerpiącą z rozrywki na przekór ówczesnym trendom. Dodatkowo Milhaud w trakcie wojny był attaché kulturalnym Francji w Brazylii, dlatego w utworze pojawiają się rytmy samby i innych latynoskich tańców. W Byku na dachu nie brakuje też prostych melodii, powtarzających się motywów i krzykliwych dysonansów. Pod batutą Zuckermanna świetnie wybrzmiała kolorowa orkiestracja, a dzięki narracyjnej interpretacji słuchacze zostali wciągnięci w ten barwny dźwiękowy świat. Przyznam się, że po wcześniejszych spotkaniach z tym utworem, miałem obawy przed niewystarczająco dobrym wykonaniem. Milhaud balansuje tu na granicy, absurd może stać się groteską, a dowcipne przegięcie karykaturą. Poznańscy Filharmonicy doskonale rozprawili się z moimi obawami, a ja po prostu dobrze się bawiłem. To chyba najlepsza opinia o utworze, który miał być z założenia przyjemny, przystępny i "klasyczno-rozrywkowy". 

Następnie nadszedł czas na Divertimento concertante na kontrabas i orkiestrę Nino Roty. To w zasadzie koncert na kontrabas o genezie dość przypadkowe j- gabinet Roty w Konserwatorium Muzycznym w Bari, gdzie był dyrektorem, mieścił się pod salą kontrabasu. Przebijające się przez sufit dźwięki i znajomość z uczącym gry na tym instrumencie Franco Petracchim, skłoniły Rotę do skomponowania Divertimenta. Solistą poznańskiego koncertu był Szymon Guzowski. By opisać jego występ wystarczy przywołać opinię publiczności - burzę oklasków! Guzowski grał z ogromnym animuszem (zwłaszcza w kadencjach), kontrolował zmiany nastrojów w muzyce (szczególnie w tragicznej Arii), a duży, soczysty dźwięk swobodnie niósł się nad orkiestrą. Artysta ten gra bardzo klarownie - nawet w bardzo szybkich przebiegach żaden dźwięk nie zaginął w gąszczu drobnych wartości rytmicznych. Uwagę zwróciły również czytelne dialogi z orkiestrą -  obojem w pierwszej części i fletem piccolo w czwartej. Była to rzadka okazja by usłyszeć kontrabas jako instrument solowy i można się tylko cieszyć, że wypadła ona tak okazale. Radość tym większa, że Guzowski to "nasz" artysta - solista w grupie kontrabasów Filharmonii Poznańskiej i wykładowca poznańskiej Akademii Muzycznej. 

Po przerwie przyszła pora na folk. Tańce z Marosszék to folklor węgierski, oparty na muzyce  Transylwanii - stąd nie brak tu fragmentów, które pasowałyby jak ulał do filmu o hrabim Drakuli. Tańce przenoszą nas do Węgier wykreowanych w muzyce klasycznej przez Tańce węgierskie Brahmsa i słynne czardasze. Są tu i soczyste frazy kwintetu i szybkie taneczne przebiegi. Chwilę wytchnienia przynosi w środku pastoralna część otwarta przez pięknie zagrane solo oboju i fletu. 

Nie był to koniec przebijania się indywidualności muzyków orkiestry. W Tańcach z Marosszék wspomnę jeszcze koncertmistrza i pierwszy kontrabas, a na początku Rapsodii Rumuńskiej George'a Enescu ponownie solowe obój, flet i nade wszystko klarnet. Chwilę później pierwsza altówka i ponownie precyzyjne dęte drewniane w brawurowych dialogach w zabójczym wręcz tempie obranym przez Zuckermanna. Rapsodia aż kipi od energetycznych folkolorystycznych elementów. Wykonawcy wyeksponowali właśnie tę nieokiełznaną ludową energię. W muzyce czuć niemal było bałkańskie święto: na polanie za wsią od ogniska bił żar, siwucha rozgrzewała gardła, nogi same rwały się do hulanek do bladego świtu...

Orkiestra Filharmonii Poznańskiej dała wspaniały koncert zarówno jako zespół jak i solistyczne indywidualności. W muzyce czuć było chemię między nią a dyrygentem. Ariel Zuckermann traktuje muzykę jak historie i obrazy i opowiada ją tak, by porwać odbiorców. W takim repertuarze zaowocowało to dwiema godzinami świetnego humoru i energetycznego nasycenia. Czy może być lepszy sposób na piątek trzynastego? 

Paweł Binek

  • Koncert Byk na dachu
  • Orkiestra Filharmonii Poznańskiej, dyr. Ariel Zuckermann
  • Aula Uniwersytecka
  • 13.05

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2022