Do kogo należy "Mesjasz"?

Chociaż oratoria nie są dziełami scenicznymi, to z reguły przedstawiają jakąś akcję dramaturgiczną. Haendel pozostawił po sobie ponad dwadzieścia kompozycji tego gatunku: można poznać dzięki nim historię m.in. Estery, Saula, Samsona, Judy Machabeusza czy Jefty. Jednak "Mesjasz" wymyka się tej konwencji - nie występują w nim konkretne postaci, a treścią dzieła jest metafizycznie przedstawiony plan zbawienia człowieka. Pierwsza część zawiera proroctwa dotyczące przyjścia Mesjasza, druga jest opisem zbawczej męki oraz wywyższenia Chrystusa (kończy się ona słynnym "Alleluja"), trzecia zaś, to głoszenie powszechności zbawienia, które jest udziałem całej ludzkości. Za przygotowanie tekstu oratorium odpowiada Charles Jennens, lecz w całości pochodzi ono z angielskojęzycznego przekładu Biblii, w szczególności z ksiąg prorockich Starego Testamentu oraz listów św. Pawła. Dzieło entuzjastycznie przyjęte po prapremierze w Dublinie w 1742 roku w konserwatywnym Londynie początkowo nie odniosło sukcesu właśnie z powodu zderzenia quasi-operowej formy (a więc przypisanej sferze profanum) z silnie religijną treścią. Dopiero po siedmiu latach Anglicy oswoili się z teatralnym przedstawieniem sacrum i docenili "Mesjasza", który od tego czasu nie stracił na popularności.

Wydarzenie w kościele oo. Dominikanów ma pomóc w dotarciu do głębszych wymiarów i znaczeń jakie niesie ze sobą to oratorium. W tym celu zaproszono do zaprezentowania fragmentów "Mesjasza" poznańskich artystów pod dyrekcją profesora Marcina Sompolińskiego, który szerszej publiczności znany jest ze swojej działalności promującej muzykę klasyczną przede wszystkim jako autor projektu edukacyjnego "Speaking Concerts". Prelekcję, będącą jednocześnie spotkaniem autorskim, wygłosi Błażej Matusiak OP, doktor nauk humanistycznych często sięgający po tematy leżące na pograniczu muzykologii i teologii. Jego najnowsza książka "Mój »Mesjasz«. Przewodnik po oratorium G.F. Haendla", poprzez szczegółową analizę tekstową i muzyczną każdego z 52 ogniw oratorium odkrywa przed czytelnikiem teologiczny sens kompozycji. Sam autor tak wypowiada się o swojej publikacji: "Cel książki jest prosty: przez głębsze rozumienie wielu sensów tego oratorium przyswoić sobie to dzieło, tak żeby móc na koniec powiedzieć: »Mesjasz« Haendla to mój »Mesjasz«. A może nawet: to mój Mesjasz".

Przypadłością evergreenów (a przecież "Mesjasz", a już na pewno pochodzące z niego "Alleluja", jest jednym z nich) bywa zagubienie ich głębszego sensu i często spłycenie rzeczywistej wartości. Organizowane wydarzenie jest zatem świetną okazją do odkrycia prawdziwego bogactwa semantycznego jakie niesie kulturze to najsłynniejsze z Haendlowskich oratoriów.

Kamil Zofiński

• "Mój Mesjasz" - wieczór z muzyką i książką
• 28.11, g. 20.30
• Kościół oo. Dominikanów
• wstęp wolny

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2025