Punktem wyjścia do realizacji "Róży" (premiera spektaklu odbyła się w czerwcu w ramach Malta Festival Poznan) była twórczość i polityczna działalność Róży Luksemburg, która przyszła na świat w Zamościu w 1871 roku jako najmłodsza córka kupca Eliasza Luxemburga i Liny z domu Loewenstein. Znana rewolucjonistka ukończyła warszawskie gimnazjum, po czym wyjechała na studia do Szwajcarii, gdzie ostatecznie obroniła doktorat na temat rozwoju przemysłowego Królestwa Polskiego. - W centrum naszego zainteresowania znajduje się jednak nie jej biografia, lecz próba przeszczepienia jej rozważań na teren "wyobrażonego dzisiaj" - zapowiadają twórcy.

Róża Luksemburg, która była współzałożycielką partii Socjaldemokracja Królestwa Polskiego,  jawnie opowiadała się przeciw odzyskaniu przez Polskę niepodległości, stąd i dziś Polacy myśląc o niej czują niechęć. To ona mawiała, że "nie ma prawdziwego socjalizmu bez demokracji, tak jak nie ma prawdziwej demokracji bez socjalizmu". Przepowiedziała m.in. powstanie europejskiego państwa przyszłości, które obecnie jest podstawą istnienia Unii Europejskiej. Bo twierdziła, że małe państwa i małe narody nie są samowystarczalne ekonomicznie, więc muszą zostać wchłonięte przez te, które są od nich większe. - Zastanawialiśmy się, jaki język sceniczny może być odpowiedzią na jej charyzmę i społeczne i polityczne zaangażowanie. Sięgnęliśmy po formułę muzyczną, która umożliwia oddalenie się od tekstu i wykorzystanie tych mechanizmów, które pozostają skuteczne na koncertach: wspólnego poczucia rytmu, ulegania melodyjności, podążania za sceniczną osobowością wokalistki lub wokalisty, stworzenia chwilowej i nietrwałej wspólnoty, która na moment spotyka się we wspólnym interesie i w jednej sprawie - opowiada Agnieszka Jakimiak, współtwórczyni spektaklu.

Autorami muzyki są Krzysztof Kaliski (współpracował m.in. w Weroniką Szczawińską, Iwoną Pasińską i Sebastianem Buttnym) oraz Cezary Kołodziej (współtwórca muzyki do spektaklu "Dom lalki" w reżyserii Michała Siegoczyńskiego w Teatrze Nowym w Poznaniu oraz twórca muzyki do zrealizowanego również tam spektaklu "Sophie" w reżyserii Kamili Michalak). Powstałe utwory o Róży Luksemburg wykona z kolei aktorka Jaśmina Polak, która brała udział w spektaklach m.in. Krzysztofa Garbaczewskiego i Eweliny Marciniak.

Zdaniem rezydentów Sceny Roboczej - powierzchowna wiedza o teoriach Róży Luksemburg jest przyczyną ataków kierowanych w jej osobę. Ale to właśnie jej rozważania, które dotyczą przyszłości globalnego kapitału i związanych z nią niebezpieczeństw, do dzisiaj są jednym z najważniejszych punktów odniesienia teoretyków ekonomii politycznej i filozofów. - Nie mogę powiedzieć, że "bronimy" Róży Luksemburg, ponieważ nie mamy jej zbyt wiele do zarzucenia. Na pewno chcemy obronić postawy, które nie cieszą się popularnością we współczesnym społeczeństwie polskim, czyli niechęć do identyfikacji wyłącznie w kategoriach narodowościowych, niechęć do pojęcia narodu, opór wobec gloryfikowania religijnego systemu wartości, prawo do decydowania o sobie i swoim ciele - co przekłada się na przykład na prawo do dokonywania zabiegu aborcji do 12 tygodnia ciąży albo dofinansowanie i uproszczenie formuły starania się o in vitro. "Róża" nie mieści w sobie wszystkich tych tematów, ale staramy się w niej pokazać, że światopogląd inny niż patriotyczno-narodowo-katolicki jest możliwy i niegroźny - wyjaśnia dalej Jakimiak.

Oprócz niej (Jakimiak jest autorką opracowania dramaturgicznego i tekstów do spektakli w reżyserii Weroniki Szczawińskiej, m.in. "Geniusz w golfie" czy "Jak być kochaną") za reżyserię oraz warstwę dramaturgiczną spektaklu odpowiada Mateusz Atman (pracował m.in. z Wiktorem Rubinem przy "Detroit" i Pawłem Wodzińskim przy "Samuelu Zborowskim").

Monika Nawrocka-Leśnik

• "Róża" - wydarzenie muzyczne
• realizacja: Mateusz Atman, Agnieszka Jakimiak, Krzysztof Kaliski, Cezary Kołodziej, Jaśmina Polak
• Scena Robocza
• 30.11, g. 19
• bilety: 15 zł