To, że na miejsce pokazania swoich prac Erika Diettes wybrała poznański kościół oo. Jezuitów przy ul. Szewskiej nie jest przypadkowe. Sudarios to inaczej całuny, na których kolumbijska artystka umieszcza wielkoformatowe zdjęcia kobiet, które w swoim życiu musiały zmierzyć się z ogromnym cierpieniem. Na własne oczy widziały śmierć, a nawet torturowanie bliskich. Sama autorka tak opowiada o swoim projekcie: "Pracując z aparatem, wielokrotnie byłam świadkiem, gdy ludzie zamykali oczy i przywoływali poczucie samotności w chwili, która podzieliła ich życie na dwie części".

I rzeczywiście, ten moment doskonale widać na zdjęciach, które w ciszy powiewają w surowym, kamiennym wnętrzu kościoła. Dobrze, że znalazły się właśnie w tym miejscu, bo to, co oglądamy, wymaga  prawdziwego skupienia i szczególnego rodzaju uwagi. Rzecz wizualnie piękna i przejmująca. Zabrakło mi jednak nieco szerszej narracji, która pozwoliłaby dowiedzieć się więcej o każdej z kobiet, głębiej wejść w ich historię i chociaż postarać się zrozumieć, co musiała czuć każda z nich, tracąc na zawsze kogoś najważniejszego w swoim życiu. Kogo konkretnie? Tego niestety Erika Diettes już nam nie dopowiada.

Hipnotyzuje, ale nie pochłania

Podobnie mało informacji daje widzom Anna Teresa De Keersmaeker i Thierry De Mey w filmowej adaptacji jej najsłynniejszego spektaklu "Rosas danst Rosas" z 1983 roku. Choreografka pozostawia szerokie pole do interpretacji tego, czym jest lub czym ma się stać minimalistyczna forma i równie oszczędne środki wyrazu. Taniec wieloletnich współtwórczyń akurat tego spektaklu (w każdej ze scen tańczą cztery wybrane tancerki), zarejestrowany w murach dawnego technikum architekta Henry'ego van de Velde w Leuven w Belgii, wprawdzie potrafi zahipnotyzować swoją ascetyczną formą i miarowością, jednak nie pochłania bez reszty, a właśnie tego oczekiwałabym od tak przemyślanego projektu.

Niestety, zdecydowanie bardziej przemawia do mnie żywy kontakt z tańcem i bezpośrednia obserwacja tego, jak pracują ciała i umysły tancerzy. Lubię widzieć z bliska tę niezwykłą grę mięśni i pot na skroniach, słyszeć przyspieszone oddechy i miarowy dźwięk kroków albo głuchy łoskot zderzania się z ziemią, na którą upadają zawsze miękko, jak koty. Chyba właśnie w tym zawiera się dla mnie piękno w tańcu, którego nie odda nawet najlepiej zrealizowany i najsprawniej zmontowany obraz filmowy. Na pokazie w przestronnej auli WSNHiD w niedzielny wieczór pojawiła się zaledwie garstka ludzi. Chcę wierzyć, że prawdziwych pasjonatów, do których to, co zobaczyli, przemawia zdecydowanie mocniej i bardziej.

Anna Solak

• Erika Diettes, "Sudarios", kościoł oo. Jezuitów, ul. Szewska 18, wstęp wolny, instalacja czynna do 29.06 w g. 14.30-18.30
• Anna Teresa De Keersmaeker, "Rosas danst Rosas", 22.06