Don Pasquale Gaetano Donizettiego to opera buffa w trzech aktach, której światowa premiera odbyła się w Paryżu w 1843 roku. XIX wiek to czas wielkich oper włoskich, jednak ta konkretna jest inna. Niewielka obsada, ograniczona rola chóru oraz realistyczna fabuła sprawiają że akcja tej sztuki może toczyć się w bardzo małej przestrzeni i przystosować do potrzeb mniejszych realizacji. XIX-wieczna historia zamknięta w kameralnej interpretacji artystów Teatru Wielkiego w Poznaniu pozwala przyjrzeć się tej operze z bliska - by z przekorą i czułością na nowo odkryć jej potencjał. Tym razem kameralna będzie także instrumentacja, ponieważ Don Pasquale wybrzmi tylko za pośrednictwem dźwięków płynących z fortepianu.

Inspiracją do stworzenia tej inscenizacji był serial Dynastia, który zarówno w latach 80., jak i w realizacji z 2017 roku zadziałał na wyobraźnię nie tylko dorosłych, lecz również dzieci. To spotkanie XIX-wiecznej historii opery z latami 80. XX wieku i zestawienie ze sobą tych dwóch odległych płaszczyzn czasowych. Jednak wspomnienie obu tych epok, ich realiów, estetyki i wrażliwości, spotykają się na jednej scenie w spektaklu Don Pasquale w reżyserii Krzysztofa Cicheńskiego: "zdecydowaliśmy się wprowadzić postać Narratorki, starszej alter ego Noriny, która opowiada historię po polsku, wyjaśniając w kolejnych scenach bieg wydarzeń. Ten "techniczny" zabieg ma też inspirujące konsekwencje interpretacyjne. Po pierwsze, wprowadza w ten "tradycyjny", czyli patriarchalnie uwarunkowany, rządzony przez mężczyzn świat (czy to samego oryginału, czy inspirowanej Dynastią inscenizacji) kobiecą perspektywę - nawet jeśli wciąż posługuje się nieswoim tekstem, czy kulturową kliszą i stereotypem, takie przeniesienie punktu ciężkości na jedyną w tej operze bohaterkę zachęca do śledzenia jej strategii rozgrywania własnego losu i zdobywania niezależności" - opowiadają realizatorzy spektaklu.

Spektakl może być zatem demitologizacją różnorodnych zjawisk: postacią pierwszoplanową zostaje inspicjentka, służba opowiada alternatywną historię miłosną wolną od intryg, a opowieść snuta przez Narratorkę jest subiektywnym i osobistym zapisem czasowym. Co zatem stanowi główny punkt ciężkości tej inscenizacji? Z pewnością muzyka i wokalna ekspresja, stwarzająca możliwość "kameralnej intensywności". Nie bez znaczenia jest również libretto, nadające charakter całości. Jedno jest pewne - kameralny rys, będący głównym pomysłem na inscenizację Teatru Wielkiego w Poznaniu zapowiada wielką opowieść: o roli i wpływie sztuki na naszą, zwykłą szarą codzienność.

Katarzyna Nowicka

• Don Pasquale
• 5.06, g. 19
• Teatr Wielki
• bilety: 20-40 zł

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2021