Nowe wystawy w Forcie VII

Renowacja Fortu VII to największe przedsięwzięcie realizowane do lat na terenie poznańskich fortyfikacji. Łączny koszt dwóch projektów to prawie 28 mln zł. Prace trwały od 2014 do końca ubiegłego roku.

- Zakończył się właśnie drugi etap projektu, o mniejszej wartości finansowej, ale równie ważny, jak ten pierwszy - mówi Przemysław Terlecki, dyrektor Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości. - Jego wartość to blisko 3,5 mln zł.

Od tego roku to samorząd województwa jest instytucją nadrzędną, zarządzającą Wielkopolskim Muzeum Niepodległości i jego oddziałem Muzeum Martyrologii Wielkopolan - Fort VII. Miasto Poznań "wymieniło się" instytucjami kultury z Urzędem Marszałkowskim, oddając m.in. Wielkopolskie Muzeum Niepodległości, a przejmując Filharmonię Poznańską. Marszałek Marek Woźniak powiedział dzisiaj, że zakończenie II etapu prac to moment przełomowy, ale trzeba jeszcze wielu lat pracy, by pokazać pełen potencjał historyczny Fortu VII.

Rozpoczęty we wrześniu 2021 roku drugi etap renowacji obejmował obiekty położone po stronie wschodniej, czyli wejścia do fortu. Prace toczyły się w lewej części koszar szyjowych (koszary położone po stronie wejścia do fortu - przyp. red.) na poziomie 0 i poziomie -1, a także we wnętrzu blokhauzu (mały obiekt obronny broniący wjazdu do fortu - przyp. red.) i w kaponierze czołowej. W ramach II etapu wykonano różnego rodzaju prace montażowe - instalacje elektryczne, ogrzewanie, oświetlenie itp. Wyremontowano w sumie 1000 m kw. pomieszczeń, zamontowano w nich 30 kamer, a także 50 czujek dymu.

Celem tego etapu było przede wszystkim zahamowanie procesów niszczących obiekt oraz przystosowanie pomieszczeń do przyszłych wystaw. W wyremontowanych wnętrzach poziomu 0 jest m.in. sala konferencyjno-edukacyjna oraz wystawy poświęcone uwięzionym w Forcie VII powstańcom wielkopolskim, powstańcom śląskim i przedstawicielom świata nauki i kultury. Na poziomie -1 prezentowane będą: wystawy o kobietach, harcerzach, członkach Polskiego Państwa Podziemnego i przedstawicielach duchowieństwa.

Właśnie te grupy społeczne, nastawione patriotycznie, a więc mogące stawiać opór okupantowi, były szczególnie prześladowane przez niemiecką administrację państwową i wojskową w czasie II wojny światowej. Jedną z najcięższych kar było osadzenie w Forcie VII, który początkowo był obozem koncentracyjnym, a potem obozem karno-śledczym poznańskiego gestapo.

Pod koniec tego roku gotowa będzie pierwsza wystaw, opowiadająca o kobietach - więźniarkach KL Posen. Druga, której otwarcie zaplanowano na luty 2024 roku, przedstawi losy więzionych harcerzy. Kolejne ekspozycje zostaną udostępnione zwiedzającym do 2026 roku.

Dyrektor Przemysław Terlecki przypomina, że Fort VII jest przede wszystkim miejscem martyrologii, w którym ginęli uwięzieni Polacy. Jednak jest także obiektem fortyfikacyjnym, jednym z 18 fortów głównego pierścienia poznańskich fortyfikacji. Dlatego w forcie wyznaczone są dwie ścieżki zwiedzania: martyrologiczna oraz historyczno-fortyfikacyjna, które wzajemnie się uzupełniają, ale nie krzyżują. Dyrektor Terlecki przypomina, że część martyrologiczna, ze względu na charakter treści, dostępna jest dla odbiorców powyżej 14 roku życia.

W 2021 roku Wielkopolskie Muzeum Niepodległości otrzymało wyróżnienie w ogólnopolskim konkursie "Zabytek Zadbany" organizowanym przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Generalnego Konserwatora Zabytków.

Szymon Mazur

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2023