Kultura w Poznaniu

Książki

opublikowano:

Może pora to zmienić?

- Wielu naszych potomków, wbrew mitowi, wywodzi się z warstwy chłopów, z rodzin ubogich. Doświadczenie biedy jest doświadczeniem dużej części społeczeństwa [...] Wiele osób powtarza, że myśmy wiedzieli, że babcia była służącą przed wojną. Ale ona nie chciała o tym mówić, a my się wstydziliśmy i też nie pytaliśmy o to. Ale dlaczego tak jest? - zastanawiała się na antenie Radia Wrocław Joanna Kuciel-Frydryszak. Spotkanie z autorką książki Chłopki. Opowieść o naszych babkach, która od maja 2023 roku bije rekordy sprzedaży, odbędzie się 21 marca w Teatrze Polskim.

Dwie kobiety siedzą przy stole, na którym stoi książka i karafka z wodą. W dłoniach mają mikrofony. - grafika artykułu
Joanna Kuciel-Frydryszak, fot. Tomasz Leśniowski

W Poznaniu dała się poznać przede wszystkim za sprawą książki Iłła. Opowieść o Kazimierze Iłłakowiczównie, która ukazała się w 2017 roku nakładem Wydawnictwa Marginesy. To opowieść o życiu oryginalnej poetki, poliglotki i prywatnej sekretarki marszałka Józefa Piłsudskiego. Tytuł nominowany był do Nagrody im. Józefa Łukaszewicza 2018 na najlepszą książkę o Poznaniu. Później Joanna Kuciel-Frydryszak napisała jeszcze Służące do wszystkiego. Ta publikacja z kolei walczyła m.in. w konkursach o Nagrodę Historyczną "Polityki" 2019 oraz Nagrodę Newsweeka im. Teresy Torańskiej.   

W 2023 roku autorka powróciła z kolejnym tytułem, który, jak twierdzi, jest odpowiedzią na wspomniane Służące do wszystkiego. Wiedząc, że kobiety pełniące służbę w miastach zazwyczaj pochodziły ze wsi, chciała się dowiedzieć, jak wyglądało ich wcześniejsze życie i dlaczego zdecydowały się na emigrację. W mieście wcale nie czekało na nie lepsze życie, choć wielu kobietom właśnie tak się wydawało. - Chciałam pokazać z jakiego powodu służące tak bardzo nie chcą wracać do swoich wsi. A jeśli wracają, to często wspominają ten etap pracy w mieście [...]. Wracały do tego, jak do najlepszego okresu swojego życia, bo miały tam namiastkę wolności i własne pieniądze, zdobycze cywilizacji, które były niedostępne na wsi - opowiadała na antenie Radia Wrocław Kuciel-Frydryszak.

Na czym polega fenomen Chłopek? Zdaniem aktorki Izabeli Kuny Kuciel-Frydryszak "mówi prawdę".  Zdaniem prof. Kacpra Pobłockiego z Uniwersytetu Wrocławskiego: "Osoby, których życie stanowiło tło dla historii powszechnie uważanych za istotniejsze, wreszcie stają na pierwszym planie". Zdaniem krytyków w końcu: "Czy codzienność współczesnych Polek 40+, szczególnie tych mieszkających na polskiej wsi, aż tak bardzo różni się od życia kobiet w dwudziestoleciu międzywojennym i PRL-u? Po lekturze «Chłopek» dopadła mnie uporczywa myśl: zmieniła się na lepsze nasza sytuacja materialna, często jesteśmy niezależne finansowo, nie musimy więc «dzielić zapałki na czworo». Tyle że mentalnie - zwłaszcza jeśli idzie o podział obowiązków w rodzinie - pozostałyśmy owymi «harowaczkami». Może najwyższa pora to zmienić?" - pisała dla "Rzeczpospolitej" Agnieszka Niemojewska.

Aleksandra Przybylska natomiast, w recenzji z cyklu Ja tu tylko czytam zaznacza, że: "Choć ta książka jest bardzo o kobietach, to na pewno nie jest lekturą tylko dla kobiet. Choć traktuje bardzo o polskiej wsi, to zdecydowanie powinien ją przeczytać i wielkomiejski czytelnik". Chwali też autorkę za to, jak opowiada "najprostsze ludzkie historie, w jaki sposób przedstawia los prostych ludzi". I dodaje: "Czyta się to znakomicie, los niejednej bohaterki porusza do głębi - zwłaszcza gdy dziś opowiadany jest przez dumne ze swoich babek wnuczki i wnuków".

Monika Nawrocka-Leśnik

  • Spotkanie wokół książki Chłopki. Opowieść o naszych babkach Joanny Kuciel-Frydryszak, z cyklu Nasze obce. Rozmowy o wnętrzu i zewnętrzu polskości
  • prowadzenie: prof. Przemysław Czapliński
  • 21.03, g. 18
  • Teatr Polski, Duża Scena
  • bilety: 15 zł

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2024