W 1953 roku, podczas pierwszej wystawy indywidualnej Fridy Kahlo w Meksyku, jeden z krytyków napisał: "Nie sposób oddzielić życia i twórczości tej niezwykłej osoby. Jej obrazy są jej biografią". Większość prac, które ponad 60 lat po tym wydarzeniu zostaną zaprezentowane w Poznaniu, pochodzi z prywatnej kolekcji Jacques'a i Natashy Gelmanów, prywatnie przyjaciół Fridy i Diega. Inne zostały wypożyczone z kolekcji prywatnych i muzeów w Meksyku, Niemczech i Polsce (Muzeum Narodowe w Warszawie). Wspomniany w tytule wystawy polski kontekst to z jednej strony obecność w bliskim otoczeniu Kahlo dwóch artystek o polskich korzeniach: Bernice Kolko i Fanny Rabel, których obrazy (Rabel) i fotografie (Kolko) będą towarzyszyć głównej części wystawy. Z drugiej - Wystawa Sztuki Meksykańskiej z połowy lat 50., która odbywała się w stołecznej Zachęcie. Z tym drugim wydarzeniem wiąże się zresztą tajemnicze zaginięcie jednego z bardziej znanych i jednocześnie największego pod względem formatu obrazu Fridy - pracy La Mesa Herida (Zraniony stół), prezentowanej po raz ostatni podczas wspomnianej wystawy. Jego kopia znajdzie się jednak na wystawie w Poznaniu, podobnie jak inne, nie mniej znane obrazy: Autoportret z naszyjnikiem, Portret Diego Rivery czy Autoportret MCMXLI.

Łącznie zobaczymy przeszło 200 prac, w tym 40 obrazów i prac na papierze Kahlo i Rivery z kolekcji Gelmanów, fotograficzne portrety Fridy z lat 30. i 40. autorstwa Nickolasa Muraya, zdjęcia artystki i jej otoczenia wykonane przez Bernice Kolko oraz obrazy jej uczennicy - Fanny Rabel. Całość dopełni prezentacja grafik współczesnych artystów meksykańskich inspirowanych twórczością Fridy oraz pokaz filmów dokumentalnych na jej temat.

- Frida i Diego to dziś najsłynniejsi meksykańscy artyści. Jako twórcy i jako para kochanków osiągnęli status kultowy, którego nie sposób już prawie zrozumieć przy użyciu racjonalnych argumentów. Liczne prawdziwe i nieprawdziwe, w dużej mierze zmyślone historie, jakie narosły wokół ich życia, wymykają się już rzeczowemu osądowi. Historie ich życia usamodzielniły się na tyle, że niekiedy trudno nawet oglądać ich dzieła i oceniać je pod kątem rzeczywistej treści, gdyż obrosły mitami, które uporczywie się utrzymują - mówi Helga Prignitz-Poda, kuratorka wystawy.

Jak dokładnie będziemy poruszać się po świecie Fridy Kahlo? Zostanie on podzielony na kilka części. W zamkowej Sali Wystaw zawisną prace znajdujące się w kolekcji. Stamtąd odwiedzający będą przechodzić do specjalnie na tę okazję zbudowanej, kameralnej sali kinowej z małą liczbą miejsc, gdzie wyświetlane będą filmy dokumentalne opowiadające o twórczości i życiu Fridy Kahlo i jej męża. W zachodnim skrzydle Zamku zawisną zdjęcia Bernice Kolko - fotografki, która była przyjaciółką Fridy w ostatnich latach jej życia. - Zażyłość między nimi była tak duża, że Kolko miała zgodę na wykonywanie bardzo osobistych zdjęć Fridy. Uwieczniła malarkę w sytuacjach niepozowanych, w naturalnym otoczeniu, w ogrodzie, z przyjaciółmi, a nawet chorą w łóżku - zdradzają organizatorzy wystawy.

W kolejnej sali zostanie pokazana twórczość Fanny Rabel, która należała do czwórki najbliższych uczniów Kahlo, a także współpracowała z Diego Riverą przy realizacji jego wielkoformatowych murali. Jej prace, przedstawiające codzienne życie Meksyku w latach 40. i 50., dokumentują otoczenie, w jakim żyła i tworzyła Kahlo. Idąc dalej, znajdziemy się w przestrzeni poświęconej Wystawie Sztuki Meksykańskiej w Polsce w 1955 roku. Było to jedno z najważniejszych wydarzeń w polskim życiu artystycznym w latach 50. XX wieku. Znalazły się na niej prace kluczowych XX-wiecznych artystów Meksyku.

Sama ekspozycja to jednak nie wszystko. Przez cały czas jej trwania zainteresowani będą mogli brać udział w wydarzeniach towarzyszących, przygotowanych z myślą o odbiorcach w każdym wieku. Na liście atrakcji znalazły się specjalne lekcje muzealne, oprowadzanie po wystawie, warsztaty plastyczne, muzyczne czy kolekcjonerskie, wykłady oraz specjalnie na tę okazję dobrany repertuar filmowy w Kinie Pałacowym. - Frida wymyka się schematom. Można podpiąć ją pod surrealizm, pod sztukę naiwną czy egzotyczną, która czerpie z kultury Meksyku, a jednocześnie jest cały czas osobna. Jest takim świecącym punkcikiem, który wymyka się historii sztuki. Gdziekolwiek pojawiają się jej prace, budzą poruszenie. Wystawy odwiedzają tłumy, także tych, którzy zazwyczaj nie bywają w muzeach czy galeriach - zauważa Maciej Szymaniak z Centrum Kultury Zamek.

Anna Solak

• Frida Kahlo i Diego Rivera. Polski kontekst
• 28.09.2017-21.01.2018
• Sala Wystaw, Sala 102-104, Hol Wielki, CK Zamek
• bilety: 15-25 zł