Noszące dumnie imię wielkopolskiego popularyzatora fotografii Ireneusza Zjeżdżałki biennale jak zwykle odbędzie się nie tylko w stolicy województwa. Festiwal odwiedzi największe miasta w Wielkopolsce, z Poznaniem i Kaliszem na czele, przez Pleszew, Krotoszyn i Gniezno, aż po maleńkie, położone nieopodal Skorzęcina Wylatkowo. Jednak w odróżnieniu od poprzednich dwóch edycji wydarzeń dziejących się w regionie jest zauważalnie mniej. Tym razem to Poznań, a co za tym idzie lokalne galerie sztuki i instytucje kultury, będą miejscami, w których najłatwiej będzie tegoroczną, siódmą już edycję odwiedzić.

Wraz z festiwalem wszyscy będziemy mieli okazję zastanowić się nad miejscem i znaczeniem wody w naszym regionie, nad jej różnorodnością i ochroną. Jak wskazuje jeden z festiwalowych gości, Karol Szymkowiak - to na artystach wizualnych spoczywa obowiązek przypominania o wodzie, jej problemach i konieczności jej ochrony. Stąd również wynika fakt, że dla współczesnych fotografów jest to jeden z kluczowych tematów prac. Nie dziwi więc, że to właśnie "Wobec wody" jest hasłem przewodnim tegorocznego festiwalu. Festiwalu który został podzielony na dwa nurty: główny i regionalny.

Ukryte rzeki, wyschnięte jeziora

Nurt główny to cztery najważniejsze wystawy. Rzecz jasna nie mogło zabraknąć podjęcia przez festiwal kluczowego dla wody w Wielkopolsce tematu, czyli związanego ze szkodami pogórniczymi wysychania jezior. Wraz z Raportem wodnym Martyny Nitkowskiej (lokalizacja wystawy: ul. Dworcowa 15a, Konin) odwiedzimy Pojezierze Gnieźnieńskie, gdzie autorka mierzy się z tematem stepowienia krajobrazu i wysychania jezior, a co za tym idzie - zmian, które dotykają nie tylko przyrodę regionu, ale również jego mieszkańców.

Z kolei aż dwie osobne wystawy poruszają temat poznańskich rzek. Tej największej, Warcie, poświęcona będzie ekspozycja w poznańskiej Galerii Śluza. Wystawa Warta. Ćwiczenia z wyobraźni będzie dotyczyć poznańskiego odcinka trzeciej co do wielkości rzeki w Polsce - tego uregulowanego, mniej dzikiego, podporządkowanego miastu i jego mieszkańcom. Będzie to okazja do przyjrzenia się, o czym i jakim językiem Warta do nas mówi. O interdyscyplinarności tej propozycji może świadczyć fakt, że w projekcie biorą udział m.in. Anna Kędziora, Krzysztof Markowski czy Szymon Waliszewski.

Wszystkim pozostałym strumieniom stolicy Wielkopolski przyjrzy się prezentowana w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej i Centrum Animacji Kultury wystawa Rzeki Poznania. Piątka zaproszonych artystów, absolwentów UAP (Dagmara Barańska-Morzy, Katarzyna Wąsowska, Igor Zieliński, Paweł Jaśkiewicz oraz Mateusz Kiszka), skierowała swoje twórcze poszukiwania w stronę rzek prawie zapomnianych - schowanych w parkach, skanalizowanych w betonowych rurach kanałów deszczowych, będących lichymi błękitnymi wstążkami. By je zobaczyć, często trzeba się dobrze przyjrzeć, a przede wszystkim wiedzieć, czego się szuka. Dzięki pracy tego kolektywu ponad 30 rzeczek, od Bogdanki i Wierzbaka aż po Obrzycę i Starynkę, znowu będzie miało swoje "5 minut".

Ostatnia, czwarta prezentacja głównego nurtu festiwalu (Przystanek Pireus, Poznań) to projekt 0169-8629 5223-01750 Karola Szymkowiaka. Opowiada o Jeziorze Powidzkim i jego okolicach. Oprócz warstwy związanej z ekologią i poszerzaniem się powidzkich plaż (nasuwające się skojarzenia z tematyką wspomnianych wyżej prac Nitkowskiej są jak najbardziej na miejscu - fotografowane przez Szymkowiaka jezioro jest jedną z ofiar działalności kopalni odkrywkowych, jak również zbyt niskiej ilości opadów) autor dokumentuje bliskie sąsiedztwo jednostki wojskowej i przyrody oraz codzienną obecność ciężkich samolotów transportowych obok turystów. Stara się stworzyć opowieść wykraczającą poza okolice Powidza. Jezioro staje się tłem dla symbolicznej historii opowiedzianej za pomocą fotografii.

Jak rozmawiać o wodzie?

Nie mniej ciekawie będzie w nurcie regionalnym. Wśród 14 rozsianych po Wielkopolsce wystaw na szczególną wzmiankę zasługuje jakże aktualna opowieść o deszczowym podtopieniu Gniezna 20 maja tego roku. Wystawa, efekt open calla, tworzona przez Martę Karalus-Kuszczak i Waldemara Stube, będzie stanowiła dokumentalny zapis majowych wydarzeń, w wyniku których całe miasto stanęło niespodziewanie wobec niszczącego żywiołu wody. Ponadto poznański Pix.house proponuje prezentację fotografii Michała Adamskiego z cyklu Jak Syzyf z Mężyka jeziora połączył, w której autor opowiada o blisko 200-metrowym rowie, który wielkopolski rolnik Paweł Jechalik wykopał, by nawodnić swoje pola. Spośród propozycji bocznego nurtu interesująco zapowiada się też wystawa Brzegi wspólne w Galerii Centrala - efekt trwającego od 2017 roku projektu realizowanego na terenie poznańskiego odcinka Warty.

7. Wielkopolski Festiwal Fotografii im. Ireneusza Zjeżdżałki to nie tylko wystawy, ale również wydarzenia towarzyszące. Sami organizatorzy jako jedną z najważniejszych części festiwalu wskazują panel dyskusyjny Wobec wody, w którym obok moderującego rozmowę Adriana Wykroty wystąpią związani z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza antropolożka Małgorzata Kowalska, geograf i przyrodnik Mariusz Lamentowicz, kulturoznawczyni Agata Stanisz i artystka wizualna Aleksandra Polerowicz. Zaproszeni goście podyskutują o tym, jak o wodzie i jej problemach rozmawiać - zarówno w warstwie językowej, jak i za pomocą narzędzi wizualnych, na czele z fotografią i filmem. Oprócz wspomnianej debaty, która odbędzie się w CK Zamek 23 października, na chętnych czekają też organizowane przez Martę Kobylińską i Pora Kolektyw warsztaty (odpowiednio: Flaga wody i Odbicie Cybiny), jak również rejs po Warcie z Fundacją AJPA.

Adam Jastrzębowski

• 7. Wielkopolski Festiwal Fotografii im. Ireneusza Zjeżdżałki "Wobec wody"
• 11-31.10
• Poznań i wielkopolskie miasta
• więcej tutaj

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2024