Na wystawie zobaczymy prace artystów i artystek takich jak Pamela Bożek, Kolektyw Nurkowy Bojka, Daniel Kotowski, Grupa Nowolipie, Paulina Pankiewicz &Grzegorz Powałka, Joanna Pawlik, Rafał Urbacki, Karolina Wiktor, Liliana Zeic, Katarzyna Żeglicka czy Artur Żmijewski. Każdy i każda z nich zaprezentuje dzieła pozwalające spojrzeć na główną tematykę wystawy z innej perspektywy. W przypadku Żmijewskiego będzie to dobrze znany cykl fotografii Oko za oko portretujący różnorodne ciała, Karolina Wiktor zaprezentuje instalację SAMOREAL, która wykorzystuje autorski system językowy nazywany przez artystkę "alfabetem brakującej czcionki". Na wystawie pojawi się też obraz Martwa natura Grupy Nowolipie, która przez pewien czas działała pod przewodnictwem Pawła Althamera i kontynuowała ideę upowszechniania bycia artystą czy artystką rozpowszechnianą przez Josepha Beuysa. Wystawa będzie kolekcją punktów widzenia, które są nie tylko wynikiem osobistych doświadczeń, ale także stanowisk reprezentowanych przez osoby sojusznicze.

Każde z dzieł współtworzących wystawę mogłoby funkcjonować jako samodzielny, niezależny element dyskusji dotyczącej niepełnosprawności. To prace przeładowane historią, komentarzami dotyczącymi aktualnej sytuacji społeczno-politycznej w Polsce i na świecie, ale także dzieła pełne indywidualnych emocji. W tekście Zofii nierodzińskiej zapowiadającym wystawę czytamy: "Studia o niepełnosprawności odróżniają "uszkodzenie" (impairment) od "niepełnosprawności" (disability). Uszkodzenie lub uszczerbek dotyczą fizyczności, (nie)możliwości, jakie daje nam ciało, które zamieszkujemy, natomiast pełnosprawność jest warunkiem społecznym związanym z kulturowym postrzeganiem osób z niepełnosprawnościami oraz ze stopniem dostępności miejsc wspólnych. Pierwsze to kategoria medyczna, drugie - polityczna."

Wystawa w Arsenale to przyczynek do dyskusji nad sposobami rozumienia, ale i doświadczania wspomnianej (nie)pełnosprawności. To temat z jednej strony bardzo silnie związany z feminizmem i dyskursem wykluczenia kobiet z niepełnosprawnościami, z drugiej zaś sytuujący się poza wszelkimi binarnymi podziałami, globalny.

Rok temu, w lipcu, Galeria Miejska Arsenał wraz z Fundacją Współpracy Polsko-Niemieckiej, zorganizowała międzynarodowe sympozjum, również zatytułowane Polityki (nie)dostępności. Punktem wyjścia była wówczas sytuacja pandemiczna, czyli przeniesienie zdecydowanej większości wydarzeń ze świata offline do świata online. Zmiana ta była jednoznaczna z ograniczeniem dostępności życia kulturalnego (i nie tylko) dla dzieci, osób starszych, osób niedowidzących czy niedosłyszących i pokazała, jak wiele pracy czeka nas, instytucje, szkoły, uczelnie, w obszarze szeroko rozumianej dostępności.

W kontekście tematyki podejmowanej na wystawie niezwykle istotne staje się spojrzenie na obszar (nie)pełnosprawności i (nie)dostępności jako na globalny problem wymagający rozwiązania, konsekwencję kapitalistycznych praktyk. Polityki (nie)dostępności to zatem projekt, który ma poruszyć, skłonić do myślenia, pomóc zrozumieć nie swoją codzienność. Znakomitą okazją ku głębszej percepcji świata są wydarzenia towarzyszące wystawie.

Dzień po wernisażu, czyli 12 lutego, w galerii odbędzie się oprowadzanie kuratorskie z udziałem artystów i artystek. W trakcie trwania wystawy zaplanowano także szereg warsztatów, które pomogą w zrozumieniu poszczególnych zaburzeń. Jednym z takich spotkań będą warsztaty z Karoliną Wiktor, afazjanką, podczas których uczestniczki i uczestnicy będą "tworzyć trudne słowa z czcionki brakującej". W ramach Polityk (nie)dostępności powstanie także inkluzywne laboratorium pracy z ciałem - trzydniowe warsztaty prowadzone przez Katarzynę Żeglicką będą skupione wokół tematu (nie)obecności kobiet z niepełnosprawnościami w przestrzeni publicznej. W trakcie weekendowego spotkania z Grupą Nowolipie będzie można też stworzyć wspólny obraz, który stanie się częścią wystawy. Ostatnim, ale niemniej ciekawym wydarzeniem towarzyszącym, będą warsztaty (Nie)codzienności prowadzone przez członkinie Kolektywu Nurkowego Bojka. Spotkanie to pozwoli skonfrontować codzienność osób pełnosprawnych z codziennością osób z niepełnosprawnościami. Na wszystkie wydarzenia obowiązują zapisy.

Wydaje się, że w tym konkretnym przypadku dodatkowe zachęcanie do wizyty w Galerii Miejskiej Arsenał jest zbędne. Temat (nie)pełnosprawności dotyczy nas wszystkich. Jeżeli nie jesteśmy osobami wykluczanymi, bardzo często jesteśmy osobami wykluczającymi. Przed, po albo też pomiędzy wizytami w Arsenale proponuję we własnym zakresie przyjrzeć się z uwagą temu tematowi. Za Zofią nierodzińską przywołuję Moniki Stelmach z Karoliną Wiktor opublikowaną na łamach Dwutygodnika, polecam również esej Bydlęce brzemię autorstwa Sunaury Taylor, która w rozważaniach dotyczących niepełnosprawności uwzględnia także kwestię wykluczenia zwierząt. Dodatkowo zachęcam do obejrzenia materiałów wideo publikowanych przy okazji wystawy i archiwalnych nagrań z sympozjum poświęconych (nie)dostępności. Materiały te można znaleźć tutaj. 

Klaudia Strzyżewska

• Wystawa Polityki (nie)dostępności. Obywatelki z niepełnosprawnościami i osoby sojusznicze
• Artyści: Pamela Bożek, Kolektyw Nurkowy Bojka, Daniel Kotowski, Grupa Nowolipie, Paulina Pankiewicz & Grzegorz Powałka, Joanna Pawlik, Rafał Urbacki, Karolina Wiktor, Liliana Zeic, Katarzyna Żeglicka, Artur Żmijewski
• wernisaż: 11.02, g. 18
• Galeria Miejska Arsenał
• czynna do 10.04

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2022