I stanie się światło

"Ex Umbra ad Libertatem" (tłum. "z mroku ku wolności"), to dziesiąty krążek w dorobku warszawskiego duetu. Piotr "Steez" Szulc oraz Oskar "Oskar83" Tuszyński zapowiadają początek nowego etapu w działalności formacji. Na płycie znalazło się dwadzieścia kompozycji wyprodukowanych przez Steeza, a nie-hip-hopowymi gośćmi hip-hopowców, a właściwie gościniami, zostały Anita Lipnicka i Katarzyna Nosowska. W oficjalnej notce prasowej mogliśmy przeczytać, że tematycznie "jest sensacyjnie i ostro, dramat goni żart, a powroty na stare podwórka przeplatają się z wystawnym życiem". W warstwie muzycznej z kolei dominują eklektyczne brzmienia oparte na "nietuzinkowych samplach".

Z tekstu wyczytamy też, że zespół "nie chodzi na kompromisy, nie szczędząc kontrowersji". A te, narosłe wokół nowego wydawnictwa, trzeba obiektywnie przyznać, są poważne. I to zarówno wtedy, gdy mowa o wyborach artystycznych chłopaków, jak i wtedy, gdy fani i krytycy biorą pod osąd ich ostatnie ruchy marketingowe. O co chodzi? W internecie zawrzało, gdy okazało się, że zespół, który przez długie lata stronił od deali reklamowych i uczynił z tego element swojego etosu, wziął współpracę z Alior Bankiem. Rysunkowa okładka albumu artystów trafiła na limitowaną serię kart płatniczych. Nie chcę być tu adwokatem diabła (kapitalizmu), ale w moim wyobrażeniowym kanonie Oskar i Steez wszystkich przechytrzyli, szykując szwindel stulecia. To w pełni współgra z filmową, gangsterską konwencją, która jest jedną z głównych sił napędowych ich twórczości. Wypada dodać, że do preorderu płyty dołączony został... wytrych.

Gdy mowa o kontrowersjach, trzeba też zaznaczyć, że nowy album PRO8L3MU podzielił odbiorców. Jedni, jak Mateusz Osiak z Rap Matters, byli na tak, inni, jak Rafał Samborski z Interii, nie szczędzili mu gorzkich słów. Faktem jest jednak, że album zdążył trafić na pierwsze miejsce OLIS-u i pokryć się złotem. Promujący materiał klip do utworu "Nie bój się bać" na YouTube odtworzony został ponad 3 miliony razy.

"Ex Umbra Ad Libertatem" trafił do Empików i na streamingi 24 października roku 2025 - w dzień, który z pewnością zapisze się w historii polskiego rapu, ponieważ tego dnia ukazały się zarówno "Bukowski" Tego Typa Mesa... jak i "EP.ITAFIUM" Tedego, a więc płyta z dissami na Mesa. Poznań jest trzecim przystankiem na trasie PRO8L3M-u, której finał odbędzie się 12 grudnia na warszawskim Torwarze. Przecieki z Wrocławia i Krakowa każą nam spodziewać się nie tylko materiału z najnowszej płyty, ale też highlightów ze wszystkich tych płyt, które przez ostatnie 12 lat stworzyły wokół PRO8L3M-u przepotężny fanbase. A takżę wzbogaciły nasze słowniki o takie barsy, bon moty, zawołania i odezwy jak np: "Jak tworzyć to historię / jak robić to furorę", "stówa, wydaję ją jakbym spluwał' (choć to akurat wywodzi się od Borixona) "Nasz życiorys ma przerwę, gram DMT do jointa / Tace chyba są srebrne, żyrandole ze złota" albo po prostu "jej prochy, ja płacę". Czego jeszcze możemy oczekiwać? Z pewnością zjawiskowej oprawy wizualnej widowiska, o czym świadczą zdjęcia z trasy. Wpisany w tytuł albumu antagonizm mroku i światła znajdzie swoje odzwierciedlenie także w niej.

Zespół PRO8L3M powstał z inicjatywy Oskara i Steeza w 2013 roku, choć muzycy znali się już od lat z ekipy Dobry Towar. Duet zadebiutował minialbumem "C30-C39", na którym znalazł się hit "Tori Black". Track, którego sam tytuł (pseudonim niezwykle popularnej przed dekadą gwiazdy pornobiznesu) wywoływał wypieki na twarzach męskiej części słuchaczy, pozwolił wszystkim bez względu na płeć zapoznać się charakterystycznym, offbeatowym i szorstkim flow Oskara, jego bezczelnymi linijkami oraz kreatywnością muzyczną Steeza. Do utworu powstał wyreżyserowany przez Jana Holoubka teledysk, który przysporzył wydawnictwu dodatkowej popularności. Znalazło się na nim wszystko to, co przez długie lata stanowiło elementy spójnego wizerunku enigmatycznego duetu - piękne kobiety, kominiarki, wódka, kreski i samochód marki BMW. Rok 2015 przyniósł nam "Art Brut", mixtape oparty na największych przebojach polskiej muzyki rozrywkowej lat 80., który ugruntował pozycję formacji na scenie rapowej (jeszcze podziemnej), rok 2016 pierwszy oficjalny album długogrający zespołu, "PRO8L3M", na którym znalazły się kultowe już utwory takie jak "Molly", "777moneymaker", "2040" czy "Dr. Melfi". Kolejne płyty, minialbumy i mixtape'y w dyskografii duetu, czyli "Hack3d By GH05T 2.0", "Ground Zero Mixtape", "Widmo", "Art Brut 2", "Fight Club" i "PROXL3M" zasiliły nasze playlisty trackami takimi jak "Interpol", "Ground Zero", "Nicea","Flary","Zadzwoń do mnie", "National Geographic" i dziesiątkami innych. Nie ma co wymieniać, lepiej w piątek przyjść posłuchać.

Jacek Adamiec

• PRO8L3M
• 21.11, g. 20
• Międzynarodowe Targi Poznańskie, Pawilon 5A 
• bilety: 220 zł

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2025