Stanisław Moniuszko jest najważniejszym przedstawicielem polskiej opery narodowej. Zresztą cała jego twórczość jest mocno nacechowana narodowo. Ludowe melodie i tańce, teksty polskich poetów, fabuły, w których odnajdujemy wątki historyczne - wszystko to sprawia, że Moniuszko w romantyzmie współtworzył to, co nazywamy polską szkołą narodową. O tym kompozytorze warto pamiętać nie tylko w kontekście oper i pieśni, ale również jako o twórcy muzyki kameralnej, baletowej, utworów fortepianowych i organowych. Moniuszko zmarł w 4 czerwca 1872 roku. Prawie dokładnie po 150 latach, 3 czerwca odbędzie się koncert Viva Moniuszko. Program koncertu będzie skupiać się wokół czterech oper Moniuszki: Halka, Verbum nobile, Hrabina oraz Straszny dwór.

Halka to jedna z najbardziej znanych oper Moniuszki. Dzieło przyniosło kompozytorowi dużą sławę. Dzięki niej otrzymał również propozycję zatrudnienia na stałe w Warszawie. To właśnie po premierze (w wersji czteroaktowej) Halki w 1858 roku w Warszawie Moniuszkę okrzyknięto ojcem opery narodowej. "Moja Duszko! Więc już po wszystkim. - Powodzenie zupełne. - Dziś grają Halkę drugi raz, jutro trzeci. - Czytajcież teraz, co tam pisać będą. - Mnie wybaczcie, że bez sensu piszę. - Nie pojmujecie, co się ze mną dzieje. - Bardzom rad z siebie i z artystów, i z publiczności" - pisał w liście do żony po swoim sukcesie.

Verbum nobile jest operą jednoaktową. Stanowi w twórczości Moniuszki przykład nawiązywania do wartości szlacheckich - w tym przypadku do szlacheckiego słowa honoru. Libretto do opery napisał Jan Chęciński. W pracy nad tym dziełem artyści spotkali się po raz pierwszy. Później współpracować będą przy Strasznym dworze oraz Parii.

Hrabina to opera dedykowana miastu, które tak gorąco przywitało, a potem przyjęło Stanisława Moniuszkę. "Publiczności Warszawskiej w dowód wdzięczności za uprzejme przyjęcie mojej muzyki i zachętę do dalszej pracy poświęca Stanisław Moniuszko" - czytamy na stronie otwierającej partyturę. Józef Sikorski, słynny krytyk muzyczny i założyciel "Ruchu Muzycznego" określił Hrabinę prześmiewczo "dramatem rozdartej spódnicy". Mimo zróżnicowanych opinii prasy po premierze opery, Hrabina dziś uznawana jest za jedną z ważniejszych oper Moniuszki.

Straszny dwór jest dziełem chyba najbardziej znanym i najważniejszym w dorobku kompozytora. Jeśli szukać dzieła o podobnym wydźwięku i mocy oddziaływania w literaturze, porównać można tę operę do Pana Tadeusza. W Strasznym dworze odnajdziemy bogaty arsenał narodowych symboli, odniesień do polskiej kultury i historii. Po premierze w 1865 roku bardzo entuzjastycznie przyjętej przez publiczność operą zainteresował się urząd cenzury. Z ocenzurowanym tekstem funkcjonowała aż do I wojny światowej.

Podczas koncertu w Filharmonii Poznańskiej usłyszymy wybrane arie i instrumentalne utwory z tych oper. Jako soliści wystąpią sopranistka Aleksandra Kubas-Kruk oraz tenor Dominik Sutowicz. Orkiestrę Filharmonii Poznańskiej poprowadzi Tadeusz Kozłowski.

Aleksandra Kujawiak

• Koncert Viva Moniuszko
• 3.06, g. 19
• Aula UAM
• bilety: 25-55 zł

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2022