- Uznałam z Dominiką Mądry, że od tego roku poza pokazem premierowym spektaklu przygotowywanego w Scenie Roboczej zaczniemy też organizować wydarzenia kontekstowe. Dotyczyć będą tematyki przedstawienia, a także ujawniać pewne elementy towarzyszące przygotowaniom artystek i artystów nad spektaklem - wyjaśnia Ola Juchacz z działu komunikacji i promocji Sceny Roboczej.
Tę funkcję przy okazji premiery Have a Good Cry pełni pokaz filmów krótkometrażowych Czy ty w ogóle płaczesz? - Zdecydowałyśmy się na temat płaczu, bo był on pierwszym tematem, który twórczynie Have a Good Cry wybrały jako wiodący. Chcemy porozmawiać o płaczu, pobyć z nim, zastanowić się nad tym zagadnieniem - jego różnorodnością i sytuacjami, w jakich może się pojawić - mówi Juchacz.
Kulturowo to kobietom przyzwala się na płacz, a mężczyznom odmawia tej możliwości. Seksistowską, obiegową i popularną kliszą pozostaje stwierdzenie "kobieta płacze ciągle, facet nigdy!". - Od razu pojawia się hasło "chłopaki nie płaczą", prawda? To element szerszej układanki, założenia, że kobieta jest bardziej emocjonalna, a mężczyzna jest tą jednostką racjonalną. Przekłada się to na myślenie, że "mężczyźni nie powinni płakać, bo wtedy pokazują słabość", a ta słabość się z męskością kłóci. Na Scenie Roboczej próbujemy to rozbrajać. W naszym wcześniejszym spektaklu Bromancemocno eksploatowana była kwestia emocji u mężczyzn i chłopaków. Mamy do czynienia z mieszaniną kulturowo-społeczno-politycznych elementów, które od wieków pracują na nasze wyobrażenie konkretnych płci - stwierdza Ola Juchacz.
Często płacz poprzedza emocje
Przyznaje, że sama płacze bardzo często. - Raz zdarzyło mi się płakać przy oglądanym na żywo obrazie - tak, że nie mogłam zidentyfikować, skąd pochodzi ta emocja. Często to rzecz, która dzieje się biologicznie, a my zanim się zorientujemy, skąd się to bierze, to już się zaczyna. Do płaczu dochodzi szybciej, niż do zidentyfikowania przez nas emocji. Stąd wydaje mi się, że właśnie z tego względu jest bardzo oczyszczającą metodą radzenia sobie z rzeczywistością. Często płaczemy w samotności, lecz przy okazji premiery Have a Good Cry mamy nadzieję, że może popłaczemy sobie wspólnie i będzie to nowa jakość - opowiada Juchacz.
Wspomina, że na przedstawieniu Sceny Roboczej Dzieci Saturna- spektaklu wykorzystującego ASMR i internetowy hipertekst do zmierzenia się z trudnym tematem kryzysu zdrowia psychicznego, myśli samobójczych wśród dzieci i młodych ludzi - wielu widzów płakało. - Gdy pogrążam się we własnym odbiorze dzieła, to mało się rozglądam wokół siebie. To ciekawe, że niby płacz na spektaklu jest publiczny, ale wszyscy znajdujemy się we własnych bańkach, gdy emocje zaczynają się w nas uruchamiać - przyznaje Ola Juchacz.
Ludzie, co płaczą w filmach?
Pokaz szortów Czy ty w ogóle płaczesz? nie jest prostolinijnie ułożonym programem, składającym się z filmów, w których pojawia się motyw łez.
- Chciałyśmy pokazać rzeczy wartościowe, które często znajdują się poza głównym obiegiem. Wybrałyśmy do współpracy Annę Golon, bo zajmuje się selekcją filmów, między innymi przy Short Waves Festival. Odpowiada tam głównie za pokazy teledysków. Wiedziałyśmy, że dzięki wieloletniej współpracy z tym festiwalem ma dostęp do bardzo wielu filmów krótkometrażowych - nie tylko wideoklipów, ale i fabuł czy dokumentów. A nam zależało na tym, aby przygotowała różnorodny pokaz, by płacz był w nim ujęty nie tylko z różnych perspektyw społecznych, ale i pokazany w różnych formatach. Stąd na pokazie Czy ty w ogóle płaczesz? zobaczymy nie tylko bardzo emocjonalne filmy - w tym i takie, których twórcy pracowali na prawdziwych doświadczeniach - ale i te, co zostały zrealizowane w ironiczny czy humorystyczny sposób - zapowiada Ola Juchacz.
Czułość i Uważność
Obok pokazu filmowego, premierze Have a Good Cry towarzyszą dwudniowe warsztaty Czułość i Uważność. Zostały przygotowane z myślą o młodszych osobach w wieku 14-18 lat, które mogą pojawić się na spektaklu. - Będzie w nich wykorzystana metoda arteterapii. Służą temu, aby popracować nad nazwaniem i zrozumieniem, a także być może i przepracowaniem emocji, które mogły się pojawić u uczestników w czasie ostatnich protestów w Polsce. Było ich dużo, uczestniczyło w nich bardzo wiele młodych osób. Wydaje mi się, że w pewnym momencie wręcz wiekowo zdominowały te protesty. W czasie tych demonstracji pojawił się też zupełnie nowy język, zwłaszcza na tych, które odbywały się od jesieni ubiegłego roku. Zdecydowałyśmy się na organizację takich warsztatów, bo zarówno podczas protestów, jak i spektaklu, być może pojawią emocje i przemyślenia, które są trudne i staną się wyzwaniem. Można je poddać analizie za pomocą sztuki i zintegrować w gronie młodych osób. Strasznie dużo się w nich kotłuje i często sięgają po narzędzia sztuki, aby to sobie uporządkować - tłumaczy Juchacz.
Przyznaje również, że z powodu pandemii bardzo frustrujące stało się towarzyszące protestom poczucie, że robi się coś, co " nie jest w porządku". - Pojawił się dylemat moralny, czy powinniśmy i powinnyśmy demonstrować. Z jednej strony sytuacja polityczna przekonywała nas do podjęcia takiego działania, a z drugiej znajdowało się jednak zagrożenie epidemiologiczne. Ten konflikt był bardzo mocny i głęboki, złożony z wielu warstw znajdujących się poza nami - i na który jednostka nie ma żadnego wpływu. Brak możliwości spotkania się po proteście ze znajomymi, dłuższego spędzenia czasu na mieście, a z drugiej strony rozpędzanie zgromadzeń przez policję mogło wpłynąć na to, że zabrakło "domknięcia", przeanalizowania tego, co wydarzyło się podczas demonstracji - przyznaje Ola Juchacz.
Bezpłatne warsztaty, które poprowadzi Marta Szostak, odbędą się 12 i 13 czerwca. Zapisywać się można pisząc na e-mail edukacja@scenarobocza.pl - podając imię, wiek i numer telefonu.
Marek S. Bochniarz
- pokaz filmów krótkometrażowych Czy ty w ogóle płaczesz?
- kuratorki: Ola Juchacz i Dominika Mądry
- selekcja filmów: Anna Golon
- Scena Robocza
- 2.03, g. 20
- wstęp wolny
© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2021