Tegoroczny program festiwalu podzielono na 9 sekcji tematycznych. Off Cinema otworzy jeden z najważniejszych tegorocznych polskich pełnometrażowych dokumentów, wyróżniany na festiwalach, film Wanda Rutkiewicz. Ostatnia wyprawa w reżyserii Elizy Kubarskiej.

Autorka dzieli się z widzami swoją fascynacją postacią chyba najwybitniejszej polskiej alpinistki, która zaginęła 13 maja 1992 roku w drodze na Kanczendzongę. Jej ciała nigdy nie odnaleziono. Podobno matka Rutkiewicz powiedziała, że jeśli Wanda nie wróci, to oznacza, że postanowiła odejść do zakonu buddyjskiego. Reżyserka, która sama jest alpinistką, rusza śladem ostatniej wyprawy Wandy Rutkiewicz. Sama bohaterka staje się zaś narratorką filmu, prowadziła bowiem intymny audiodziennik na temat swoich podróży, który został odnaleziony wśród materiałów archiwalnych. Po seansie odbędzie się spotkanie z reżyserką, Elizą Kubarską oraz Darią Sieracką, prezeską fundacji Wandalistki, wspierającej zarówno profesjonalistki, jak i amatorki w realizacji projektów górskich. W ramach projektu Kino bez barier pokaz odbędzie się z audiodeskrypcją, napisami dla niesłyszących oraz tłumaczeniem na polski język migowy.

Ponadto w sekcji Dokumenty górskie zobaczymy The White Mountain o zmaganiach na Mount Blanc, reż. Luke Wiles, Gwyn Williams, a także film Sophie Lavaud. Ostatni szczyt, reż. François Damilano, o wspinaczce 55-letniej bohaterki na Nanga Parbat.

W sekcji Filmy o filmach można będzie m.in. poznać bliżej legendarnego polskiego aktora, Andrzeja Seweryna. Arkadiusz Bartosiak w filmie Jestem postacią fikcyjną stworzył portret artysty wielkiego formatu, a zarazem szczerego, wrażliwego, odpowiedzialnego człowieka z ogromnym poczuciem humoru. Reżyser towarzyszył Sewerynowi z kamerą przez rok. A okazuje się, że wydarzeniami z życia artysty można obdzielić kilka postaci, tych fikcyjnych, i tych całkiem rzeczywistych. Film jest bowiem mozaiką obrazów, scen i zdarzeń, które pozwalają na ujrzenie mistrza poza aktorską kreacją. Natomiast Simone Scafidi w filmie Dario Argento: Panico próbuje przybliżyć sylwetkę mistrza krwawego horroru, który mawiał przewrotnie: "Strach jest dla początkujących". Jak ważny był włoski reżyser filmów klasy B dla światowego kina, można zrozumieć, dopiero słuchając wspomnień takich sławnych filmowców, jak Guillermo del Toro, Gaspar Noe czy Nicolas Winding Refn.

W sekcji Bardzo Bliski Wschód nie zabrakło filmów o dramacie Palestyny. Pojawi się wstrząsający Ambulans Mohameda Jabaly'ego, nakręcona w pierwszej osobie relacja z ostatniej wojny w Strefie Gazy w 2014 roku. W filmie Nie chcemy innej ziemi poznamy ciągnącą się przez dekady batalię prawną palestyńskich mieszkańców Masafer Yatta na Zachodnim Brzegu o zachowanie praw do swojej wioski. Z kolei Agnieszka Zwiefka zaprosi na spotkanie autorskie po obejrzeniu jej filmu Drzewa milczą. Rumia, 16-letnia Kurdyjka, opiekuje się czwórką swoich braci i wspiera bezradnego ojca. Jej matka zmarła na skutek hipotermii na pasie ziemi niczyjej, pomiędzy Białorusią a Polską. Wchodzenie Rumii w dorosłość po stracie rodzica jest z konieczności przyspieszone, dodatkowo status jej rodziny w Polsce jest niepewny. W film wplecione są animacje stworzone na bazie rysunków Rumii, odzwierciedlających jej sny i koszmary. Wojna na Ukrainie znalazła też swoje miejsce na festiwalu Off Cinema w przejmującym filmie Wszystko ma żyć Tetiany Dorodnitsynej i Andriego Lytvynenki. To poruszający portret Anny, która postanowiła ratować zwierzęta po rozpoczęciu pełnoskalowej wojny w Ukrainie. Warto zostać po seansie i porozmawiać z twórcami.

Sekcji Dźwięki dokumentu towarzyszy konferencja naukowa o muzyce w filmie dokumentalnym  organizowana przez Instytut Filmu, Mediów i Sztuk Audiowizualnych UAM. Poznański filmoznawca Stanisław Bitka poprowadzi dwa spotkania autorskie. Podczas pierwszego z nich będzie można  porozmawiać z Jarosławem Kasperkiem o jego filmie Love, Peace, Noise o słupskim zespole Eva Braun. Na drugim wieczorze Piotr Szczepański pokaże trzecią odsłonę historii zespołu Cool Kids of Death Dwadzieścia lat później: C.K.O.D. Z rozmaitych muzycznych perełek dokumentalnych warto też wybrać niecodzienną projekcję filmu Rave Łukasza Rondudy. Pokaz odbędzie się w kultowym klubie Ekwador w Manieczkach, dokąd widzów festiwalu zawiozą autokary.

Same światowe hity  czekają na widzów w sekcji Sezon. To m.in. Anselm Wima Wendersa będący zapisem pracy słynnego niemieckiego artysty Anselma Kiefera, a także poruszające Cztery córki w reżyserii Kaouther Ben Hani, prawdziwa historia matki i jej czterech córek, mieszkanek Tunezji. Brak wolności i praw, pogłębiający się radykalizm państwa oraz podejścia do kobiet i ich ciała, a także doświadczana przez całe życie przemoc doprowadziły młode kobiety do tego, że dwie najstarsze córki dołączyły do Państwa Islamskiego (Daesh) w Libii, dokonując wraz z grupą dżihadystów zamachów terrorystycznych w Tunezji w 2015 roku. Jest jeszcze projekcja obowiązkowa, czyli Siostrzeństwo Świętej Sauny Anny Hints, estoński kandydat do Oscara o sile kobiecej wspólnoty.

W sekcji Pokazy specjalne polską premierę na Off Cinema będzie miał film Agnieszki Błaszczak Królowa Leokadia, przybliżający życie i twórczość związanej z Poznaniem wybitnej polskiej artystki teatru lalek Leokadii Serafinowicz, która przez 20 lat kierowała Teatrem "Marcinek". Warto też zobaczyć Dahomej - nagrodzony Złotym Niedźwiedziem w Berlinie dokument o zwrocie zrabowanych skarbów przez kolonizatorów. Poznajemy w nim losy 26 obiektów historycznych, które opuściły Paryż, by po ponad stu latach znaleźć się w Królestwie Dahomeju - dzisiejszym Beninie. Po filmie odbędzie się dyskusja o postkolonializmie w kontekście zrabowanych dzieł sztuki. Kolejny film, Gdy powieje harmattan Edyty Wróblewskiej, opowiada o Barbarze, która jako ośmioletnia dziewczynka podzieliła los tysięcy ghańskich dzieci oddanych do niewolniczej pracy przez własnych rodziców. Barbara ma teraz 25 lat i mieszka w Akrze, stolicy Ghany. Jest charyzmatyczna i pewna siebie, jednak jej odwaga znika, gdy wieje harmattan, duszący wiatr znad Sahary. Wraz z nim powracają obrazy z przeszłości. Reżyserka spotka się z widzami po projekcji. Natomiast głośny problem legalnego dostępu do aborcji w Polsce to temat filmu Nie jesteś sama Karoliny Domagalskiej, w którym poznajemy historię przyjaciółek i aktywistek tworzących Aborcyjny Dream Team. Wprowadzenie wygłosi aktywistka wolnościowa Adrianna Sołtysiak.

W utworzonej w ubiegłym roku sekcji Granice dokumentu znów będzie można zbadać możliwości gatunkowe kina dokumentalnego, które nie zawsze musi kojarzyć się z formą reportażu. Zobaczymy animowany Pelican Blue w reżyserii László Csáki, niesamowitą historię węgierskich fałszerzy biletów kolejowych, działających w latach 90. Interesujący zestaw krótkometrażowych, animowanych filmów dokumentalnych zaprezentuje też tegoroczny partner Off Cinema - festiwal Animocje z Bydgoszczy.

W sekcji Eco Doc odnotowana będzie nie lada rocznica, bo 70-lecie Wytwórni Filmów Oświatowych. Z tej okazji Franciszek Berebeka pokaże swój dokument Niewyraźny klekot ptaków. Spotkanie z reżyserem poprowadzi Alicja Głów. Projekcja filmu Lidki Dudy Las będzie połączona ze spotkaniem z producentem filmu Patrykiem Sieleckim, które przerodzi się w spotkanie literackie, gdy o starych i nowych problemach Puszczy Białowieskiej opowie Dorota Borodaj, autorka książki Szkodniki. O ludziach, drzewach i maszynach w Puszczy Białowieskiej. A to nie jedyne spotkanie z książką podczas festiwalu. O wciąż niedocenianym kobiecym sporcie będzie też okazja porozmawiać z Anną Sulińską (autorką Olimpijek) i Karoliną Wasilewską (Polka gola! O kobietach w futbolu) oraz Alicją Zając - trenerką piłkarek Lecha Poznań. Po spotkaniu zobaczymy film COPA 71 w  reżyserii Jamesa Erskine'a i Rachel Ramsey, opowiadający zapomnianą historię mistrzostw świata kobiet w 1971 roku.

Przemysław Toboła

• 28. Festiwal Filmów Dokumentalnych Off Cinema
• 24-27.10
• CK Zamek

 © Wydawnictwo Miejskie Posnania 2024