W 1918 roku przy ul. Wielkiej w Poznaniu Niemiec Robert Gunsch otworzył warsztat naprawy samochodów ERGE-Motor. Firma znakomicie prosperowała i dekadę później przeniosła się do większych pomieszczeń przy ul. Mylnej na Jeżycach i do Żabikowa, gdzie Gunsch otworzył zakład produkcji tłoków i pierścieni do aut, motocykli i traktorów. Nadal naprawiał samochody, ale miał marzenie - chciał produkować samoloty! Wybuch II wojny światowej nie pozwolił mu na realizację planów. W czasie okupacji firma remontowała sprzęt wojskowy i produkowała części do samolotów Heinkel i Focke-Wulf. W 1943 roku właściciel zmarł w dziwnych okolicznościach, a po wojnie jego zakład upaństwowiono.

W 1923 roku, kiedy warsztat Gunscha już od kilku lat dynamicznie się rozwijał, na Ławicy powstała Wielkopolska Wytwórnia Samolotów "Samolot" (pisaliśmy o niej w IKS-ie nr 4/2024 - przyp. red.). Produkowała samoloty wojskowe na licencji francuskiej i płatowce własnej konstrukcji, ale także karoserie aut i autobusów. Zakończyła działalność w 1931 roku, ale po wojnie wznowiła ją pod szyldem Warsztatów Lotniczych, a potem Zakładów Sprzętu Lotnictwa Sportowego. Początkowo firma remontowała poniemieckie samoloty, ale wkrótce wyspecjalizowała się w produkcji szybowców. W tej dziedzinie była tak dobra, że zbudowała fabrykę w Chinach.

W latach 60., kiedy poznańskie szybowce latały pod chińskim niebem, dawna ERGE-Motor, już jako Zakłady Sprzętu Motoryzacyjnego, produkowała silniki do rowerów i łodzi, ale także części do aut i... samolotów. Motoryzacyjno-lotniczy profil obu firm musiał zakończyć się fuzją - od 1966 roku dalszą historię mają już wspólną jako Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego (WSK), która działa w Poznaniu do dzisiaj. Jej pracownicy spisali dzieje zakładu i wzbogacili wyjątkowymi zdjęciami i dokumentami. Z nich składa się jedna z najnowszych kolekcji Cyryla.

Danuta Książkiewicz-Bartkowiak

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2025