Kultura w Poznaniu

Teatr

opublikowano:

Skok w nieznane

- Sztuka nie jest filozofią, nie jest polityką, sztuka powinna być sztuką. W Skoku w wiarę właśnie o to chodzi - pokażmy sztukę, która odkrywa coś, czego jeszcze nie wiemy, nie znamy - mówił kilka miesięcy temu w wywiadzie dla "Gazety Wyborczej" Jan Lauwers, jeden z kuratorów idiomu Malty. Festiwal pod artystyczną opieką twórców z legendarnej grupy Needcompany rozpocznie się 15 czerwca.  

. - grafika artykułu
"The Moon", fot. Lambert de Jong/Malta Festival Poznań

Założony ponad 30 lat temu z inicjatywy Jana Lauwersa i Grace Ellen Barkey zespół rezyduje w Brukseli, ale przez większą część roku jest w trasie, grając rocznie kilkaset przedstawień. Needcompany tworzą tancerze, kompozytorzy, choreografowie, pisarze, ale znajdziemy wśród nich także matematyków, filozofów i lekarzy. Są przedstawicielami jedenastu nacji, mówią pięcioma językami. "Są jak artystyczna sekta - żarliwie zaangażowani w teatr, pełni twórczej pasji i uwielbienia dla Lauwersa i Barkey. Odrzucają zastaną rzeczywistość, ich świat to scena" - pisała o Needcompany jedna z badaczek. - To jeden z najciekawszych współczesnych kolektywów działających w Europie - podczas konferencji prasowej zapowiadającej Maltę mówił dyrektor festiwalu, Michał Merczyński.

Spektakle Needcompany przekraczają ramy gatunkowe, to wydarzenia multimedialne, łączące niemal wszystkie dziedziny sztuk. Błyskotliwe, pomysłowe, olśniewające wizualnie. Głęboko zapadają w pamięć. "Jan Lauwers zawsze pamięta o publiczności swoich widowisk, zapraszając ją w podróż drogami własnej wyobraźni" - pisał w jednym z artykułów o zespole Piotr Dobrowolski. "Założyciel Needcompany nie jest obrazoburcą, wichrzycielem, prowokatorem ani rewolucjonistą. Nie osłabia to wcale rezonansu jego twórczości, a przez lata pracy z ludźmi i grania dla ludzi (jak sam opisuje swoje działania) zasłużył także na zainteresowanie teoretyków, uznających go za ważnego współczesnego artystę teatru" - podkreślał. - Świat teatru polskiego i flamandzkiego wydają mi się wyjątkowo bliskie - podczas konferencji prasowej w Poznaniu mówił Jan Lauwers.  - A sztuka to najlepszy sposób na dialog między ludźmi - tłumaczył.

Wojny i religie

Tym razem Jan Lauwers, Grace Ellen Barkey oraz Maarten Seghers spotkają się z widzami Malty w całkiem nowej roli - kuratorów idiomu, najważniejszej części programu, który w tym roku łączy hasło Skok w wiarę. "Dziś, gdy rządzący Europą polaryzują ją bardziej niż kiedykolwiek wcześniej, gdy zmierzamy ku ekstremizmom, gdy podsycane są antagonizmy, a wyniki wyborów pokazują, że wielkie ideologie i religie zaczynają przybierać ekstremalne formy i ludzie z zasadami są gotowi zabijać, artyści muszą przeformułować swoje pytania" - piszą w tekście programowym kuratorzy. "Zapraszając twórców na Festival Malta Poznań i wybierając prace z pokaźnego dorobku Needcompany, spotkaliśmy wspaniałych młodych artystów, którzy się nie boją i są gotowi zaryzykować skok w wiarę" - dodają.

Program idiomu tworzą wydarzenia artystów związanych z Needcompany lub wywodzących się z kolektywu. Wśród nich m.in. spektakl w reżyserii Jana Lauwersa Wojna i terpentyna - adaptacja powieści Stefana Hertmansa o tym samym tytule. "Jan Lauwers (...) czyniąc książkę punktem wyjścia, tworzy intensywne przedstawienie o rozwoju industrializacji i przemocy I wojny światowej - która dla Belgów była najboleśniejszym wydarzeniem historycznym XX w., o miłości, szczęściu, smutku i sekretach ludzkiego życia" - czytamy o spektaklu, który pokazany zostanie w Poznaniu dwukrotnie - 22 i 23 czerwca.

Idiom to także 18 Videos Lot Lemm i Grace Ellen Barkey - wydarzenie z pogranicza teatru i sztuk wizualnych, a także Concert by band facing the wrong way Maartena Seghersa - spektakl-koncert, portret grupy dekadenckich "zachodnioeuropejskich" artystów. W idiom wpisuje się także spektakl Another One duetu Lobke Leirens/Maxim Storms oraz słynny Forever Lemm & Barkey. Tę część programu uzupełni The Moon duetu Hans Petter Melø Dahl i Anna Sophia Bonnema oraz 1095 formacji Kuiperskaai: historia Benny - młodego benedyktyńskiego mnicha, który ucieka z klasztoru w Gandawie i udaje się na tułaczkę po Europie. "W spektaklu wyruszamy w niepokojącą podróż, której celem jest zniszczenie kalifatu Kordoby" - zapowiadają spektakl jego twórcy.

Budowanie i burzenie

Festiwal otworzy 15 czerwca akcja, której dotąd na Malcie nie było: budowanie, a następnie niszczenie kartonowej konstrukcji przypominającej wieżę wieńczącą poznański Zamek Przemysła. Kontrowersyjnej "odbudowie" zamku przed kilkoma laty towarzyszyły zaciekłe dyskusje prowadzone nie tylko w środowisku poznańskich architektów i historyków. - Chcemy ponownie porozmawiać o miejscu Zamku w miejskiej przestrzeni, na nowo spróbować go oswoić - tłumaczył ideę performance'u Michał Merczyński.

Rangę "wydarzenia specjalnego" festiwalu ma premiera spektaklu Mesjasze w reżyserii Anety Groszyńskiej - sceniczna adaptacja powieści węgierskiego pisarza Györgyego Spiró. "Tragikomiczna fantazja, montaż źródeł i historyczna rozprawa o polskiej duszy w jednym" - zapowiadają jej twórcy. Premiera 16 czerwca na terenie MTP.

Po raz szósty na placu Wolności stanie Generator Malta, a w nim intensywny program wydarzeń: plenerowe spektakle i koncerty, wieczorne silent disco, warsztaty i spotkania. W otwartej przestrzeni miejskiego placu wystąpią m.in. Mariusz Bonaszewski, Paweł Passini, Dorota Landowska i Katarzyna Czarnecka. Generator to jednak nie tylko scena w centrum miasta, ale liczne działania społeczno-artystyczne w odległych punktach: "Przyjrzymy się pierwszym poznańskim osiedlom socjalnym - dopuścimy do głosu tych, którzy często są go pozbawiani, oraz spojrzymy pod powierzchnię remontu Świętego Marcina, szukając w nim przebudowy nie tyle głównej ulicy, ile naszego, lokalnego środowiska kulturotwórczego" - zapowiadają kuratorki Generatora, Joanna Pańczak i Agnieszka Różyńska.

Muzyczny finał Malty to ponadpokoleniowy koncert Konieczny...? Koniecznie!. Piosenki i muzyka filmowa Zygmunta Koniecznego - kompozytora Piwnicy pod Baranami, autora muzyki do tekstów znakomitych polskich poetów - zabrzmią w nowych, orkiestrowych aranżacjach z udziałem solistów: Cezarego Duchnowskiego, Agaty Zubel, Bartłomieja Wąsika i Andrzeja Bauera oraz Orkiestry Collegium F pod batutą Marcina Sompolińskiego. Koncert odbędzie się 23 czerwca w parku Wieniawskiego.

Sylwia Klimek

  • 28. Malta Festival Poznań, idiom: Skok w wiarę
  • kuratorzy: Grace Ellen Barkey, Jan Lauwers i Maarten Seghers
  • 15-24.06

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2018