Pomysł na realizację "Porno", sztuki węgierskiego dramaturga Andrása Viskyego podsunęła Edycie Łukaszewskiej tłumaczka Jolanta Jarmołowicz. I rzeczywiście, kiedy aktorka Teatru Nowego przeczytała dramat, od razu stwierdziła, że jest to tekst dla niej. - Ta opowieść mnie ujęła, bo przypomina mi historię mojej mamy. Zainteresowała mnie w niej historia miłosna, którą kończy zderzenie z systemem reżimowym - tłumaczyła Łukaszewska na spotkaniu poprzedzającym premierę. - Znalazłam w tym tekście kwestie, które sama chciałabym wypowiedzieć albo już wypowiedziałam.

Akcja tej opowieści toczy się pod koniec lat 80. w kraju totalitarnym. Jej główną bohaterką jest tytułowa Porno, aktorka. Szpieg z Urzędu Bezpieczeństwa nadał jej taki pseudonim, bo wydawało mu się, że jest rozwiązła i lubi pokazywać swoje ciało. - Ta postać jest nie tyle naiwna, co ceni sobie rzeczy proste - wyjaśniała Łukaszewska. - Porno żyje w bajkowym świecie, kompletnie nie związanym z polityką i systemem. Nie przejmuje się nim, a okazuje się, że zostaje wrzucona w jego środek.

"Porno" jak zaznaczył na spotkaniu poprzedzającym premierę Michał Pabian, dramaturg Teatru Nowego, to monolog z pogranicza poezji i teatru faktu. Poetycki język bohaterki przeplatają donosy na tytułową Porno, których nauczenie się na pamięć, jak przyznała Łukaszewska, było niezwykle trudne. - To historia o wolności i godności, nie poddawaniu się systemowi - mówił Pabian.

Reżyserii sztuki Andrása Viskyego, która powstała zaledwie cztery lata temu, podjął się Cezi Studniak. - To, co mnie zachwyciło w tym tekście jest czymś, z czym się wcześniej nie spotkałem. To analiza postawy, kiedy nie mamy ochoty się ustosunkować, stać po jednej czy drugiej stronie, chcemy funkcjonować w sposób wolny, nie ranić innych, robiąc rzeczy, które tratowane byłyby jako zło. Zwłaszcza jeśli chodzi o artystów, którym sztuka powinna się kojarzyć z wolnością wypowiedzi, ze wszystkim, co daje swobodę twórczą - wyjaśniał Studniak. - Ta postać z premedytacją nie chce wkręcać się w coś, co jej nie dotyczy i czego nie rozumie - mówił.

Premierowy spektakl zakończy Tydzień Węgierski w Teatrze Nowym, który rozpocznie się 28 września. W programie oprócz spektaklu "Porno" są także dwa czytania sceniczne: dramatu "Most nad Doliną", którego autorem jest János Háy oraz "Fedra Fitnes" Istvána Tasnádiego. Gościem wydarzenia będzie także András Visky, który spotka się z publicznością 29 września.

Monika Nawrocka-Leśnik

• "Porno" András Visky
• przekład: Jolanta Jarmołowicz
• reżyseria: Cezi Studniak
• Trzecia Scena Teatru Nowego
• premiera: 30.09, g. 20.30
• kolejne spektakle: 1, 2, 22 i 23.10, g. 20.30
• Partnerem wydarzenia jest Węgierski Instytut Kultury w Warszawie