Kultura w Poznaniu

Teatr

opublikowano:

Bliskie spotkania

Bliscy Nieznajomi to szczególny festiwal teatralny, bo umożliwia poznaniakom obejrzenie wyjątkowych spektakli z całej Polski.

. - grafika artykułu
"Wróg ludu", fot. M. Hueckel

Nie każdy ma możliwość zaglądania do teatrów w Krakowie czy Bydgoszczy, ale to nie powód, by ograniczać znajomość polskiej sceny do lokalnych produkcji. W tym roku przegląd będzie okazją do naprawdę bliskich spotkań z nieznanymi tematami, ponieważ wyborem artystów zaproszonych przez Teatr Polski kierowało hasło Historie osobiste.

Bliskość śmierci

Jedną z najbardziej osobistych historii przedstawi krakowski Teatr Łaźnia Nowa w spektaklu Tomasza Śpiewaka i Michała Borczucha Wszystko o mojej matce. Tytuł wskazuje na nawiązanie do filmu Almodóvara, znanego z bardzo emocjonalnych i osobistych opowieści o kobietach oraz nieuchwytności i niewyrażalności ludzkich uczuć. Śpiewak i Borczuch inspirują się wrażliwością hiszpańskiego reżysera, lecz snują własną opowieść o swoich matkach odebranych im przez raka. Podejmują próbę pokazania choroby oraz śmierci, lecz jednocześnie uświadamiają sobie niemożność odtworzenia historii składającej się jedynie z dziecięcych oraz nastoletnich strzępów pamięci, uczuć i obrazów na tle transformacji społecznych lat 80. i 90.

Bliskość tabu

Równie osobistym i dojmującym spotkaniem może być to z twórczyniami Najgorszego człowieka na świecie w reżyserii Anny Smolar z Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu. Sztuka luźno inspirowana książką Małgorzaty Halber podejmuje temat kobiecego alkoholizmu. Anna Smolar nie tylko konfrontuje widzów z niewygodnym zagadnieniem stanowiącym społeczne tabu, ale też zmusza do refleksji nad ich własną pozycją i rolą w świecie, społeczeństwie, rodzinie. Nie pozwala odwrócić wzroku, za to przypomina o współodpowiedzialności.

Bliskość Ibsena

Choć może jesteśmy czasem skłonni przyznać się do własnych porażek, dużo trudniej zmienić coś w sobie i wokół siebie - ten temat porusza świetny spektakl w reżyserii Jana Klaty Wróg ludu ze Starego Teatru  w Krakowie. Sztuka Ibsena była wystawiana w Poznaniu w latach 80. przez Izabellę Cywińską - traktowała wtedy przede wszystkim o stanie wojennym. We współczesnym Krakowie zaś, opowiedziana bardziej współczesnym językiem i z większym humorem, tylko pozornie staje się prozaiczną opowieścią o zanieczyszczeniu powietrza i smogu. W rzeczywistości stanowi krytykę układów politycznych - nie tych na szczytach władzy, ale tych prowincjonalnych, małomiasteczkowych, mieszających interesy rodzinne i towarzyskie ze społecznymi. Czy przeciętny człowiek ma szansę wyrwać się z kapitalistycznego systemu? Klata przedstawia wybory współczesnego obywatela inteligentnie oraz z humorem, a uzdrowiskowe miasteczko Ibsena okaże się i Krakowem, i Poznaniem, i światem.

Bliskość Innego

Śmierć, samotność, zniewolenie to kwestie znane wszystkim, ale na festiwalu nie zabraknie też opowieści o tych, z którymi być może nie spotykamy się na co dzień. Spektakl Wojtka Ziemilskiego Jeden gest z Nowego Teatru w Warszawie zaprasza na spotkanie z niemałą przecież, lecz mało znaną, społecznością głuchych. W Poznaniu mieliśmy okazję obejrzeć już jeden znakomity spektakl poruszający ten temat - Nie mów nikomu Adama Ziajskiego w Scenie Roboczej. Czterech głuchych aktorów będzie mówić językiem zupełnie innym od znanego przeciętnym użytkownikom polszczyzny, a jednak pozwalającym opisać zarówno wspólną rzeczywistość, jak i łączące nas uczucia. Tak bliskie spotkanie z osobami głuchymi może być dla wielu przeżyciem niecodziennym i intymnym - zmuszającym do uruchomienia innych zmysłów, wsłuchania się w samego siebie. To niezwykła okazja, by zajrzeć tam, gdzie nie sięgają słowa.

Bliskość kobiecej rewolucji

Wszystkie spektakle zaproszone do przeglądu w ramach Bliskich Nieznajomych zdają się dotyczyć osobnych, dalekich światów, lecz łączą je przynajmniej dwie rzeczy: człowiek i dialog. We wszystkich przywoływane są też ludzkie uczucia oraz wartości, z których najważniejsze to chyba miłość i wolność. Pragnienie wolności charakterystyczne jest właściwie dla każdego bohatera zamkniętego między trzema ścianami teatralnej sceny - nie każdy jednak ma odwagę podążać za jego głosem. Dlatego cieszy, że w programie pojawi się również spektakl Wiktora Rubina i Jolanty Janiczak Żony stanu, dziwki rewolucji, a może i uczone białogłowy z Teatru Polskiego im. Hieronima Konieczki w Bydgoszczy. Jest to opowieść o Théroigne de Méricourt, byłej działaczce francuskiej rewolucji, która walczyła o obywatelskie prawa kobiet. Jej nazwisko na kartach historii ustąpiło niestety miejsca Dantonowi czy Robespierre'owi. Spotkanie z tą postacią będzie rozmową o zaangażowaniu i odwadze, do jakich zdolni są jedynie nieliczni. Jak zachęcić człowieka, by podążał drogą wolności? Odpowiedź na to pytanie może pozostać nieuchwytna, lecz warto znaleźć w sobie odwagę do wyznaczania nowych ścieżek. Kobietom poświęcone będzie także premierowe przedstawienie Maliny Prześlugi w reżyserii Michała Buszewicza. Zostało zainspirowane wydarzeniami z 1551 roku na Chwaliszewie - wtedy spalono w Polsce pierwszą kobietę oskarżoną o czary. Twórcy poruszą tu temat wcale nie tak odległych nawet dzisiaj zabobonów, które również we współczesnym społeczeństwie napędzają mechanizmy wykluczenia.

Bliskość człowieka

Przez te cztery majowe dni prócz wybitnych kobiet spotkamy także między innymi piłkarzy - spektakl Małgorzaty Wdowik i Krzysztofa Szekalskiego Piłkarze z TR Warszawa pogodzi na scenie piłkę nożną z tańcem. Jest to opowieść o tym, co najbliższe człowiekowi - o ciele. Uzupełnieniem festiwalowego programu będzie koncert All Stars Dansing Band w wykonaniu Teatru Centrala oraz pokaz polsko-estońsko-łotewskiego filmu Świt. Wszystkie zaplanowane dialogi teatralne, międzynarodowe oraz międzyludzkie stanowią też jednocześnie zaproszenie do licznych spotkań z twórcami prezentowanych sztuk. O to w końcu tak naprawdę w tych bliskich, osobistych i niecodziennych spotkaniach chodzi - o otwarcie na drugiego człowieka oraz - ponad wszystko - rozmowę.

Anna Rogulska

  • X Spotkania Teatralne Bliscy Nieznajomi "Historie osobiste"
  • Teatr Polski
  • 18-28.05