Wraz z początkiem grudnia wystartuje 37. już edycja organizowanego przez Centrum Sztuki Dziecka Międzynarodowego Festiwalu Filmów Młodego Widza Ale Kino! - wydarzenie wieńczące rok festiwalowy w Poznaniu, oferujące nie tylko grubo ponad setkę starannie wyselekcjonowanych filmów, ale również przestrzeń do dialogu między dziećmi, rodzicami, nauczycielami oraz filmowcami. Jak zwykle motywem przewodnim na ekranie oraz poza nim, podczas spotkań z artystami, będzie młodość, rozumiana tu jak najszerzej - prezentowane dzieła będą ukazywać radości i rozterki młodych ludzi, ale adresatem jest każda widzka i każdy widz o otwartym umyśle, potrafiący patrzeć na świat z młodzieńczej perspektywy, zainteresowany problemami, z jakimi borykają się współcześnie dzieci oraz nastolatkowie. Ale Kino! to bowiem od wielu lat festiwal dla młodych nie tylko ciałem, ale przede wszystkim duchem.

Spotkania kultur

Rozpiętość tematyczna filmów, które znalazły się w tegorocznym programie, jest ogromna. Nie mogło rzecz jasna zabraknąć motywu zderzenia kultur, którego obecność podczas festiwalu stała się już tradycją. Z pewnością wart uwagi będzie tu najnowszy film weteranów niezależnego kina, braci Dardenne - nagrodzony w Cannes za reżyserię Młody Ahmed. Ulubieńcy festiwalowej publiczności, wykorzystując znaną im surową formę, tym razem podążają z kamerą za nastolatkiem, który aktywnie działa w muzułmańskiej wspólnocie, trzymając się ściśle reguły Koranu. Stopniowo się radykalizując, pozornie niewinne zachowania, jak pocałunek z koleżanką, zaczyna traktować jak atak na swoją wiarę. Najgorzej ma jednak jego nauczycielka arabskiego, przeciwko której Ahmed zaczyna prowadzić małą krucjatę, by w końcu targnąć się na jej życie. Dardenne'owie obrali temat modny i ważny, udowadniając, że o światowych problemach, takich jak fanatyzm religijny, można rozmawiać, przyglądając się niepozornym, żyjącym w cieniu społeczeństwa postaciom. Według nich to bowiem właśnie na poziomie jednostkowym, w zwykłej, szarej codzienności rodzą się nieporozumienia, które znajdują swoje odzwierciedlenie na płaszczyźnie globalnej.

Wątek spotkania kultur znalazł swój wyraz również w filmie Żeby życie było szczęśliwe. Jego bohaterami są zakochani w sobie Amel i Mashira, którzy choć żyją w europejskim kraju, to jednak na drodze do szczęścia stają im pakistańskie i algierskie tradycje. Rodzice Mashira zaplanowali bowiem chłopakowi zupełnie inną przyszłość, związaną z jego kuzynką. Przeciwstawienie się decyzjom rodziny oraz tradycji, nawet w pozornie sprzyjających warunkach, okazuje się trudniejsze, niż młodzi zakochani mogli się spodziewać.

Nowe sytuacje

Nastoletnia miłość niejedno ma oblicze. Udowadnia to chociażby kanadyjski obraz Giant Little Ones, o Frankym i Ballasie - dwóch przyjaciołach, znakomitych pływakach należących do szkolnej elity, umawiających się z najpopularniejszymi dziewczynami. Ich nieskażone większymi rozterkami młodzieńcze życie zostanie zmącone podczas szalonej, suto zakrapianej alkoholem imprezy, po której obaj znajdą się bliżej siebie niż kiedykolwiek wcześniej. Ów nastoletni bromance został uznany za najlepszy młodzieżowy film podczas festiwalu w Zlinie.

W nieco mroczniejszym tonie tematykę dopełnią dwa warte baczniejszej uwagi obrazy. Pierwszym jest Obyś następnym razem umarła :) - węgierski dramat o 16-letniej fance anime zakochanej, z wzajemnością, w nauczycielu angielskiego, a drugim zdobywca Kryształowego Niedźwiedzia Jury Młodych podczas Berlinale, czyli Głupie, młode serce - historia młodocianej pary, której rodzi się dziecko. Choć oboje postanawiają stać się odpowiedzialni, to w rzeczywistości chłopak czuje się w nowej sytuacji zagubiony. W końcu, szukając wzorców, wiąże się z grupą nacjonalistów przeprowadzającą ataki na społeczność muzułmańską.

Odyseusz polskich dróg

Ale Kino! tradycyjnie przyjrzy się także młodym ludziom egzystującym na granicy społeczeństwa. Znakomitym przykładem jest tu film Wszystko dla mojej matki - opowieść o zbuntowanej Oli, która po licznych ucieczkach z domów dziecka trafia do poprawczaka. Marząca o spotkaniu z matką, decyduje się zwrócić uwagę rodzicielki poprzez sukcesy sportowe, ale w swojej drodze do szczęścia staje się ofiarą przemocy. O powrocie do mamy marzy też 9-letnia Benni, bohaterka Błędu systemu. Póki co jednak skazana jest na błąkanie się po placówkach opiekuńczych, w których nikt nie potrafi jej pomóc. Desperackie pragnienie bliskości popycha ją do nieakceptowalnych zachowań, wobec których system opieki wydaje się bezradny.

Powyższe tytuły to oczywiście tylko mały wycinek bogactwa tegorocznego programu Ale Kino! W repertuarze znalazło się również mnóstwo filmów dla najmłodszych pociech (już od lat trzech!), cieszące się dużą popularnością dziecięce animal movies, kino sportowe (w tym seria filmów z motywem piłki nożnej), a nawet obrazy czysto gatunkowe. Do tego liczne konkursy młodego jury, spotkania branżowe, dyskusje, a także wisienka na torcie, czyli przyznanie głównej nagrody festiwalu. Złote Koziołki w tym roku przypadły w udziale niezmordowanemu podróżnikowi, brodatemu i rogatemu Odyseuszowi polskich dróg - Koziołkowi Matołkowi.

Adam Horowski

• 37. Międzynarodowy Festiwal Filmów Młodego Widza Ale Kino!
• 1-8.12
• więcej: alekino.com

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2019