Kultura w Poznaniu

Festiwale

opublikowano:

Wielkopolska dudami słynie!

Dudy to właściwie instrument charakteryzujący melodie wielkopolskie, a Ogólnopolskie Konfrontacje Kapel Dudziarskich na stałe wpisały się już w coroczną imprezę odbywającą się w Poznaniu. Noc Muzeów rozpocznie się w najbliższą sobotę 19 maja i to właśnie wtedy, w Parku Muzeum Etnograficznego, będzie miała miejsce inauguracja Konfrontacji. Dudziarzy będzie można usłyszeć również w niedzielę, podczas koncertu na Starym Rynku.  

. - grafika artykułu
Konfrontacje 2017, fot. archiwum WBPiCAK

Choć wydawać by się mogło że dudy to instrument który dawno powinien trafić do muzeum, to jednak w Wielkopolsce żadna kapela ludowa nie obędzie się bez muzyka ludowego grającego na dudach czy koźle. Instrument tak znany w Wielkopolsce, swoje mniejsze ośrodki posiada także na Podhalu i w Beskidzie, jednak tradycja dudziarska nie jest tam rozpowszechniona tak mocno, jak u nas. Znane są zapiski, które poświadczają, że już w XVI wieku dudy były instrumentem popularnym w Wielkopolsce. Pisał o nich także polski etnograf Oskar Kolberg, który badał tradycje muzyki wielkopolskiej w okresie zaborów, przez co nie dotarł do aż tak dużej ilości informacji na temat tego instrumentu. W opowiadaniu Mądrego Wacha, które przytacza Kolberg (T. II, s. 358 oraz T. V. s. 10) czytamy: "Chwała Bogu u nas w Kościańskiem i okolicach (duda) jest jeszcze w używaniu, bez niej żadne wesele obyć się nie może, lecz w innych stronach to jej już wcale nie znają. Dawniej było inaczej". Po II wojnie światowej Jadwiga i Marian Sobiescy wznowili badania na terenie wcześniejszych Prus i zarówno dudy, jak i kozioł, które były pieczołowicie przechowywane pod zaborami, zostały szczegółowo udokumentowane.

Należy zaznaczyć, że tradycje dudziarskie w Wielkopolsce obejmują pięć typów dud: kościańsko-bukowskie, gostyńsko-rawickie, kozła weselnego, kozła ślubnego i szerszeńki. Kapela dudziarska mogła składać się z dwóch osób, czyli dudziarza i skrzypka, jednak kapela koźlarska, oprócz muzyków grających na koźle i skrzypcach, potrzebowała również klarnecisty. Ośrodkami dudziarskimi, które rozwinęły się w Wielkopolsce są: Poznań z okolicami, Kościan i okolice, Leszno i okolice, Bukowiec Górny, Gostyń-Rawicz i okolice, a także rejon Krotoszyn-Ostrów Wielkopolski. Region kozła to Zbąszyń i jego sąsiedztwo. W Zbąszyniu działa również bardzo prężnie stowarzyszenie muzyków ludowych, gdzie z roku na rok pojawia się coraz większa liczba młodych adeptów sztuki dudziarskiej. To właśnie tam została powołana klasa instrumentów ludowych dla I stopnia szkoły muzycznej. Od jakiegoś czasu wytwarza się tam również instrumenty ludowe, w tym także dudy.

Muzycy z kilku pokoleń grający na dudach, kozłach i szerszeńkach oraz na skrzypcach przewiązanych, mazankach, skrzypcach i klarnecie Es, to mistrzowie tradycyjnej muzyki regionalnej, którzy w ramach Ogólnopolskich Konfrontacji Kapel Dudziarskich, mogą szerzyć kulturę i muzykę ludową swojego regionu. W ramach tegorocznych Konfrontacji w sobotę 19 maja przewidziane są warsztaty dla młodych muzyków (g. 16, WBPiCAK), następnie o godzinie 18.30, już w Parku Muzeum Etnograficznego, będzie miał miejsce koncert kapel i dudziarzy solistów wraz z udziałem Zespołu Folklorystycznego Wielkopolanie. Z kolei w niedzielny poranek (g. 10.30) będzie można wybrać się do WBPiCAK na seminarium dotyczące ochrony i popularyzacji tradycji dudziarskich. W tym samym miejscu odbędzie się później (g. 13.30) konkurs dla budowniczych dud i ludowych instrumentów lutniczych. Kto nie zdąży wybrać się w sobotę na koncert dudziarzy, będzie miał ich jeszcze okazję usłyszeć w niedzielę na Starym Rynku (od g. 15.30).

Ogólnopolska Konfrontacja Kapel Dudziarskich to jedyna taka impreza w Polsce, która obejmuje warsztaty, seminaria dotyczące ochrony i popularyzacji dudziarskich tradycji, konkurs budowniczych dud i ludowych instrumentów lutniczych i koncerty dla publiczności. Będą to też pierwsze konfrontacje kapel dudziarskich po wpisaniu Tradycji Dudziarskich w Wielkopolsce na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego w 2017 roku. Przed nami zatem podwójna okazja, by posłuchać tradycyjnej muzyki granej na typowych dla Wielkopolski instrumentach przez najlepszych wykonawców z całego regionu.

Katarzyna Nowicka

  • Ogólnopolska Konfrontacja Kapel Dudziarskich
  • 19-20.05
  • WBPiCAK, Muzeum Etnograficzne w Poznaniu, Stary Rynek
  • wstęp wolny

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2018