"SLU, dla mnie trzy litery święte", rapował kiedyś reprezentujący SMB raper Tomb, nawiązując do jednego z przebojów Pei. Jeśli spojrzeć na to wyznanie z perspektywy hip-hopowych ortodoksów, nie ma w nim cienia bluźnierstwa ani wyolbrzymienia. Peja to nie tylko jedna z wizytówek Poznania, ale też żywa - i w coraz lepszej formie - legenda rapu w Polsce. Jeden z jego ojców założycieli, wielki patriarcha, Książę Jeżyc. I choć w galerii zasłużonych można obok niego umieścić kilku innych raperów-pionierów - choćby Borixona, Liroya czy arcywroga Tedego - Peja pozostaje tym, którego reputacji nigdy nie naruszyły zarzuty dotyczącej tak znienawidzonej w środowisku komercjalizacji muzyki, spłycania przekazu i wygładzania formy.

Choć na przestrzeni dekad rap ewoluował, a pogoń za trendami nie wszystkim twórcom wyszła na dobre, Peja utrzymywał swoją silną pozycję - klasykiem nazywano go już przecież w pierwszej dekadzie XXI wieku. Gdy rap zaczynał romansować z popem, na odlew waliło Życie kurewskie zapętlone na VIVIE. Jego aktywność na scenie była i jest nadal gwarancją kultywowania pewnych pierwotnych, surowych zasad, z których wyrasta rap. A także zabezpieczeniem integralności polskiego rapu z klasyką zza oceanu. Twórczość Pei nigdy nie straciła swojej wiarygodności dla środowisk, z których się wywodzi. Mimo że twórca osiągnął olbrzymi sukces na rynku muzycznym, pozostał szczerym do bólu głosem ulicy.

Jubileuszowy koncert to retrospektywne doświadczenie audiowizualne, okazja do przeniesienia się w czasie i wysłuchania na żywo wszystkich tych utworów, które zbudowały legendę Slums Attack i Pei. Muzyce towarzyszyć będzie niecodzienna oprawa - archiwalne fotografie i materiały wideo. Tego wieczoru nie zabraknie oczywiście gości, m.in. postaci nierozerwalnie związanych z historią Slums Attack, czyli Icemana, DJ-a Decksa, Gandi Gandy, Glacy czy Kobry. Oprócz nich na MTP zagrają szanowani reprezentanci stołecznego rapu, czyli Sokół i Hemp Gru, czy niezmiennie ostry kielecki scyzoryk Liroy. Zestawienie dopełniają młodsi rozchwytywani artyści tacy jak Szymi Szyms, Floral Bugs, ulicznik Intruz czy wymykający się z szufladek Miły ATZ.

Peja, czyli Ryszard Andrzejewski, urodził się w 1976 roku na poznańskich Jeżycach. Początki jego kariery sięgają roku 1993, kiedy to wraz z Icemanem założył zespół Slums Attack (SLU). Miejsce Icemana w 1998 roku zajął DJ Decks, który towarzyszył Pei do 2015 roku. Nie uprzedzając jednak faktów - już w roku 1993 ukazało się pierwsze demo grupy, Demo Staszica, trzy lata później na rynku zadebiutował album Slums Attack, na którym znalazły się tak ikoniczne numery jak 997 czy Staszica story. Olbrzymią rozpoznawalność - także poza młodym środowiskiem rapowym - przyniosły Pei albumy I nie zmienia się nic (2000) oraz Na legalu? (2001). To właśnie na tych krążkach znalazły się uliczne hymny takie jak tytułowe I nie zmienia się nic..., Głucha noc, Jest jedna rzecz czy Mój rap, moja rzeczywistość. Kolejne albumy, Najlepszą obroną jest atak (2005) i Szacunek ludzi ulicy (2006) ugruntowały pozycję Rycha na polskiej scenie rapowej jak głosu zbuntowanych, odtrącanych, ludzi na różne sposoby skrzywdzonych, pochodzących z rozbitych rodzin i walczących o przetrwanie.

Od 2008 roku Peja działał również solowo, czego pokłosiem były krążki takie jak Styl życia G'N.O.J.A., Na serio, a później też Książę aka. Slumilioner i DDA. SLU powróciło z przytupem w 2011 Reedukacją. W duecie z Decksem raper wypuścił jeszcze CNO2, oraz dwa krążki zbierające starsze numery. Podczas nagrywania Remisji (2017) Decksa zastąpił Brahu. Przy okazji kolejnych, tradycyjnie już złotych albumów (m.in. G.O.A.T., Black Album czy Ricardo) raper współpracował z Magierą.

Rok 2023 okazał się bardzo owocny dla artysty - w sierpniu ukazał się krążek Hip Hop 50 w październiku natomiast XXXL, trzypłytowa kompilacja tracków Rycha z ostatnich 10 lat. W dniu koncertu premierę będzie miał również świeży mixtape Trudny dzieciak, stary wyga. Jeśli na przekór powszechnemu kryzysowi ideałów chcemy wykrzyczeć legendarne "jest jedna rzecz, dla której warto żyć", nie sposób wyobrazić sobie bardziej sprzyjające ku temu okoliczności.

Jacek Adamiec

• XXX-lecie Peja/Slums Attack
• 11.11, g. 17
• Hala 5 MTP
• bilety: od 169 zł

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2023