Tęsknimy już za spotkaniami na żywo, ale w przypadku Republiki nawet online dzieją się rzeczy wyjątkowe - jej twórcy mają za sobą dwa spektakle zagrane na Zoomie, które wnoszą do tego, niektórym już pewnie spowszedniałego, medium, zupełnie nowy, artystyczny wymiar. Największą część premierowego albumu zajmują wspomnienia o 25 spektaklach, przypominające, że mamy do czynienia z artystami, którzy są w stanie zagrać wszędzie. Przez lata eksplorowali tkankę miasta, występowali w tramwaju i taksówce, przenosili się do telefonu i internetu, podróżowali w czasie i przestrzeni, wszędzie szukając nowych teatralnych form i możliwości spotkania z człowiekiem. To teatr, którego żywiołem jest miasto, jego mieszkańcy oraz miejsca naszej codzienności. A ponieważ mija już rok, odkąd wielu z nas żyje w dużej mierze wirtualnie, tam też musiał trafić teatr, podążający zawsze za swoim widzem.

Ludzie teatru

Ludzie to po miejscach drugi temat przewodni tego albumu. Obok wspominek o samych spektaklach znajdziemy w nim prasowe recenzje każdego z wydarzeń, a uwzględnienie żywych, spisywanych świeżo po wydarzeniach relacji przypomina nam jeszcze bardziej, że teatr to ludzie. Z jednej strony twórcy, a z drugiej uczestnicy, którzy przychodzą, oglądają, biorą udział, przeszkadzają, oceniają, przeżywają. Jubileuszowa książka Republiki - podobnie jak ich sztuka - tętni życiem i gwarem rozmów, dyskusji o tym, co w życiu oraz teatrze najważniejsze. Pokazuje artystów działających w mieście, bez którego nie mogą funkcjonować i tworzyć, a także miasto, które bez nich nie byłoby tym samym. Doskonałym dodatkiem nadającym spójność temu zamysłowi są krytyczne teksty Juliusza Tyszki, Joanny Ostrowskiej i Moniki Błaszczak, sytuujące dorobek Republiki Usta Usta nie tylko w kontekście światowego teatru alternatywnego, ale też w historii teatru w ogóle. Na koniec oddano też głos poszczególnym członkom zespołu, którzy dzielą się refleksjami na temat swojego życia z teatrem i w teatrze.

Teatr (dla) ludzi

Ta książka z jednej strony jest solidnym opracowaniem historii kawałka teatralnej alternatywy - powstała pod naukową redakcją Juliusza Tyszki, została wydana w dwóch językach (na angielski przełożyła ją Natalia Pater-Ejgierd), i pewnie zaraz zostanie obowiązkową lekturą dla studentów wszystkich okołoteatralnych kierunków. Projekt graficzny Grzegorza Ciemnoczołowskiego oraz ilustracje Artura Śledzianowskiego już od pierwszych stron zdradzają jednak, że nie trzymamy w rękach nudnego opracowania. Ta książka pozbawiona jest patosu jubileuszowej laurki czy też suchej faktografii akademickiego podręcznika. Przytaczane wspomnienia i recenzje nie układają się w chór zachwytów, ale przepełnia je życzliwość wobec artystów i ich sztuki. Tak po ludzku, bez zbędnej pompatyczności, to piękna, wielogłosowa opowieść o ludziach, którzy wciąż opowiadają nam nasz świat - zawsze na nowo, zawsze razem z widzem, odbiorcą, rozmówcą, a teraz także czytelnikiem.

Anna Tomczyk

• Republika Usta Usta
• pod. red. Juliusza Tyszki
• wyd. Stowarzyszenie Artystyczne Usta Usta

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2021