Pomysł na pokazanie wystawy Żadnej przemocy! Pokój na świecie według Astrid Lindgren wziął się od dwóch książek, które jesienią ubiegłego roku ukazały się nakładem Wydawnictwa Zakamarki - Żadnej przemocy! Astrid Lindgren i Małe Stiny Wirsén. To para uzupełniających się pozycji na temat przemocy wobec dzieci - pierwsza skierowana jest do dorosłych, a druga do najmłodszych odbiorców.

- Żadnej przemocy! zawiera przemówienie, które Astrid Lindgren wygłosiła w 1978 roku, odbierając Pokojową Nagrodę Księgarzy Niemieckich. Mówiła o tym, co z jej perspektywy jest potrzebne, aby pojawiła się szansa na pokój na świecie - że trzeba zacząć od dzieci. Było to bardzo żarliwe, nakreślające problem przemówienie, apel skierowany do dorosłych. Tłumaczyła, że wojnom można zapobiec, jeżeli nie będziemy uczyć dzieci rozwiązywania konfliktów przemocą. Bo gdy stosujemy wobec nich przemoc, to je tej przemocy uczymy. Astrid Lindgren jeszcze przed opublikowaniem potwierdzających jej refleksje badań naukowych przewidziała, że jeżeli dziecko doświadcza przemocy, to istnieje o wiele większe prawdopodobieństwo, iż tę przemoc będzie stosowało później we własnym życiu, gdy już dorośnie. Jeżeli chcemy, aby ci, którzy rządzą naszym światem - politycy, przywódcy i wszyscy decydujący o tzw. wielkich sprawach świata - służyli światu w pokojowy sposób, to musimy zacząć od dzieci. Każdy z nich był kiedyś dzieckiem i nabył jakiś sposób postępowania - wyjaśnia Katarzyna Skalska z Wydawnictwa Zakamarki. Powstałą w Szwecji wystawę prezentującą Żadnej przemocy! Astrid Lindgren, zdecydowała się zaadaptować i przenieść do Polski, aby zaprezentować ją lokalnej publiczności. - Z kolei Małe Stiny Wirsén mówi o tym, jak dziecko może szukać pomocy i wsparcia jeżeli doznaje od kogoś przemocy, że są inni dorośli, do których może się zwrócić - dodaje.

Charakterystyczny tytuł swojej mowy Astrid Lindgren zaczerpnęła z przejmującej historii o matce, która chciała wychłostać swojego syna. Dziecko uświadomiło jednak matce, jak straszny jest pomysł fizycznego ukarania go. Ekspozycja zawiera cytaty najważniejszych myśli z przemówienia z 1978 roku oraz prezentuje wspomnianą historię. Stronę wizualną wystawy stanowią wydruki zaczerpniętych z książki ilustracji Stiny Wirsén, a także kilku, które w publikacji się nie znalazły. Czarne kontury i barwne akwarelowe plamy tych prac tworzą wraz z tekstem sugestywną całość.

- Na wystawie przeczytamy też wypowiedź, która nie została opublikowana w książce. Szwedzki pediatra odnosi się w niej z perspektywy naukowej do konsekwencji, jakie ponoszą dzieci, gdy stosuje się wobec nich przemoc - opowiada Skalska.

Wszystko zaczęło się od Astrid Lindgren i jej przesłania

Działalność Astrid Lindgren nie ograniczała się tylko do pola literatury, a jej wypowiedzi na ważne tematy społeczne miały w Szwecji duże oddziaływanie. Wydawnictwo Zakamarki chce, aby w Polsce była znana również od tej strony. - Swoimi działaniami Astrid Lindgren doprowadziła do wielu zmian, w tym wprowadzenia nowych ustaw. Dzięki przemówieniu Żadnej przemocy!, w którym wyraziła sprzeciw przeciwko karom cielesnym, nagłośniła sprawę bicia dzieci. Zakaz kar cielesnych funkcjonował już w placówkach publicznych, jednak rodzice nadal mogli je stosować. Rok po wygłoszeniu pamiętnego przemówienia wprowadzono w Szwecji zakaz kar cielesnych w domach. Był to zresztą pierwszy kraj na świecie, w którym ustanowiono taki zakaz. Później za tym przykładem poszły kolejne kraje, przy czym w Polsce wprowadzono go dopiero w 2010 roku - przypomina Skalska.

- Przemoc wobec dzieci jest bardzo ważnym problemem, dlatego nie chcieliśmy poprzestać na wydaniu książek na ten temat, lecz nagłaśniać go, a także wyposażać dorosłych w narzędzia do zapobiegania przemocy. Temu będzie służyła dyskusja Żadnej przemocy! - o przeciwdziałaniu przemocy wobec dzieci. Po pierwsze chcemy wesprzeć tych wszystkich, którzy mają do czynienia z dziećmi - nauczycieli, rodziców, zainteresowanych tym tematem dorosłych - aby rozpoznawali sytuacje, gdy dziecko doznaje przemocy fizycznej lub psychicznej, bądź w jego otoczeniu jest przemoc i wiedzieli, w jaki sposób mogą pomóc. Mam tu na myśli również sąsiadów, osoby postronne, członków rodziny, którzy zetkną się z taką sytuacją. Po drugie chcemy podpowiedzieć, jak radzić sobie wtedy, kiedy ręka nas świerzbi, aby dać przysłowiowego klapsa. Generalnie zgadzamy się, że przemoc wobec dzieci jest zła. Natomiast nadal jeszcze pokutuje przekonanie, że czasami dziecku można dać klapsa i nic się nie stanie. Chcemy pokazać, że jest błędne, niedobre i że są inne sposoby na rozwiązywanie konfliktów. Dyskusja ma dać pewne wskazówki i podpowiedzi, jak te konflikty rozstrzygać, aby nie dochodziło do sytuacji spiętrzenia emocji u dorosłego, który wreszcie ucieknie się do aktu słabości. Bo jest to tak naprawdę oznaką słabości u dorosłego, jeżeli ucieka się do wykorzystania przewagi fizycznej nad dzieckiem - tłumaczy Katarzyna Skalska.

W spotkaniu wezmą udział Marta Skierkowska z Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę i Joanna Pijacka z Fundacji ReStart, które są czynnie zaangażowane w systemową pomoc dzieciom i rodzinom doświadczającym przemocy. Spotkanie poprowadzi Martyna Nicińska.

Wystawa Żadnej przemocy! Pokój na świecie według Astrid Lindgren jest przeznaczona dla dorosłych i młodzieży. W związku z sytuacją epidemiologiczną będzie można ją zwiedzić również wirtualnie.

Marek S. Bochniarz

• wystawa Żadnej przemocy! Pokój na świecie według Astrid Lindgren
• 7-18.04
• Hol Wielki ,CK Zamek
• wstęp wolny

• spotkanie Żadnej przemocy! - o przeciwdziałaniu przemocy wobec dzieci
• 15.04, g. 18
• online
• wstęp wolny

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2021