Fundacja Malta w kilku ostatnich wydarzeniach, które organizowała, zgłębiała temat duchowości i wspólnotowości. Tak było podczas Nostalgia Festival Poznań 2017 (Pieśń wspólna) czy Malta Festival Poznań 2018 (Skok w wiarę). W tym roku natomiast podczas jesiennego festiwalu muzycznego wyobrazimy sobie Życie bez Bożego Narodzenia. Tytuł ten nosi cykl modlitw Giyi Kancheliego powstały między 1990 a 1992 rokiem. Gruziński kompozytor zawarł w nim swoje doświadczenia życia w ZSRR, a także konfrontacji z tym, co czekało go za żelazną kurtyną (w 1991 roku wyjechał z Gruzji, mieszkał w Berlinie, Antwerpii, a później w Belgii). Jak piszą organizatorzy: "Życie bez Bożego Narodzenia to wyraz jego tęsknoty, pewnego rodzaju bólu, niepewności, ale też sprzeciwu wobec sposobu wychowania, jaki został mu dany w opresyjnym, komunistycznym świecie". Sam kompozytor natomiast apeluje o to, by jego utwór interpretowany był ponadreligijnie. Boże Narodzenie w jego kompozycji ma być nie tyle dniem upamiętniającym narodzenie Jezusa Chrystusa, ile raczej oczekiwaniem na radosną zmianę. Kancheli zastrzega jednak, że mimo iż wiara jest błogosławieństwem, to coraz częściej zauważalne połączenie religii z fundamentalizmem prowadzi do wielkiego zła.
Kompozytor będzie jednym z głównych gości festiwalu. Jego twórczość jest niezwykle różnorodna. Szybko dał się poznać jako artysta zanurzony w awangardzie. Przez wiele lat był mocno związany ze środowiskiem teatralnym, komponował muzykę do sztuk teatralnych, a także filmów. W 1971 roku został kierownikiem muzycznym Państwowego Akademickiego Teatru im. Rustawelego w Tbilisi. Karierę kompozytorską łączył z akademicką - wykładał kompozycję w najważniejszym gruzińskim konserwatorium. Dziś uznawany jest za najpopularniejszego kompozytora gruzińskiego - jego utwory porównywane są często do twórczości Arvo Pärta czy Johna Tavenera. Odnajdziemy w nich wiele odniesień do religii oraz folkloru gruzińskiego. O swoich inspiracjach mówi: "Mnie bliska jest muzyka, w której wyczuwam ból. Nie osobisty ból autora, lecz uchwycenie bólu innych. Ból to właściwe określenie, ale istnieje jeszcze jedno pojęcie: współodczuwanie". W bliższym poznaniu twórczości Kancheliego pomoże dokumentalny film nakręcony podczas pobytu kompozytora w Łodzi.
W ramach programu filmowego Nostalgii zobaczymy także The Emigrants Mahomeda Abdulaziza. Utwór Life without Christmas: Morning Prayers, Midday Prayers, Evening Prayers, Night Prayers wykona orkiestra pod batutą Marcina Sompolińskiego.
Wspólnota w trybie moll
Jednym z założeń Nostalgia Festival 2018 jest konfrontowanie różnych tradycji. Preludium do tematu Świąt bez Bożego Narodzenia będzie koncert Pianohooligana, podczas którego usłyszymy premierę albumu 24 Preludes & Improvisations. Piotr Orzechowski w swoim cyklu inspirował się zarówno muzyką Ameryki Łacińskiej, jak i polską. Nie zabraknie także skojarzeń z twórczością popularną. Pianista jest absolwentem Berklee College of Music, laureatem wielu prestiżowych nagród, w tym pierwszej nagrody na szwajcarskim Montreux Jazz Solo Piano Competition 2011, która otworzyła mu drogę do światowej kariery.
Organizatorzy zaprosili do współpracy także Barbarę Kingę Majewską oraz Marcina Maseckiego. Artystów, którzy mają duże doświadczenie w odkrywaniu na nowo utworów dawnych. Majewska jest wokalistką, autorką tekstów, publicystką i inicjatorką wielu wydarzeń poświęconych muzyce współczesnej. Jako wykonawczyni występowała m.in. w prawykonaniu Zwycięstwa nad słońcem Sławomira Wojciechowskiego oraz Czarodziejskiej góry Pawła Mykietyna. Masecki współtworzył wiele projektów muzycznych, m.in. Jazz Band Młynarski - Masecki czy Mitch & Mitch. Wspólnie natomiast Majewska i Masecki pracowali m.in. przy albumie Fogg - Pieśniarz Warszawy.
Podczas Nostalgii usłyszymy ich w zupełnie wyjątkowym projekcie. Będą to staropolskie kolędy przetłumaczone na język arabski (translacji podjęła się Szamani Yacoub). Ciekawym zabiegiem jest ich transkrypcja z trybu dur na moll (co odczuwane przez słuchaczy będzie jako zmiana charakteru z wesołego na smutny), stanowiąca komentarz artystów do współczesnej kondycji religii, a także ludzkości, która w obliczu kryzysu migracyjnego nie potrafi czerpać z przesłania kolęd (mówiących o poszukiwaniu schronienia i gościnności).
To jednak nie wszystkie wydarzenia, na które zapraszają organizatorzy. W tym roku po raz kolejny zostanie reaktywowana Cafe Chantant w siedzibie Fundacji Malta. Po części koncertowej uczestnicy festiwalu mogą poznać się w "śpiewającej kawiarni" na mniej oficjalnym spotkania z muzyką. Od kilku lat stałym elementem festiwalu są także warsztaty krytyki muzycznej organizowane przez Fundację Meakultura. Nowością jest natomiast zaproszenie do wspólnego spożywania posiłków przed koncertami. Bliższe poznanie się uczestników festiwalu sprzyjać będzie z pewnością narodzinom nowej, muzycznej wspólnoty.
W programie również spotkania z zaproszonymi gośćmi, m.in. o. Wacławem Oszajcą oraz słuchowisko, w trakcie którego znani aktorzy zinterpretują Biblię.
Aleksandra Kujawiak
- Nostalgia Festival Poznań 2018
- 23-25.11
- bezpłatne wejściówki od 9.11 dostępne w CIM
© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2018