Wszystko zaczęło się w maju 1981 roku, gdy gitarzysta Robert "Robal" Matera, basista Dariusz "Stepa" Stepnowski oraz perkusista i autor tekstów Krzysztof Grabowski postanowili stworzyć punk-rockową formację. Młody zespół z Warszawy, który przyjął kontrowersyjną wówczas nazwę "SS-20" (pochodzącą od radzieckich rakiet z głowicami nuklearnymi), postanowiła wykrzyczeć całemu światu swój gniew i sprzeciw. Dwa lata później, światło dzienne ujrzał pierwszy singiel zespołu "Ku przyszłości", który szybko stał się ich szyldem. W samym 1985 roku ukazały się dwie kompilacje z piosenkami Dezertera: "Fala" i "Jak punk to punk".

To dość symboliczne, że pierwsza długogrająca płyta Dezertera ukazała się aż sześć lat po rozpoczęciu ich działalności i to na dodatek w Stanach Zjednoczonych. W 1987 roku, nakładem wytwórni Maximum Rock'n'Roll, wyszedł krążek "Underground Out Of Poland", który w kraju nosił nazwę "Kolaboracja" i został ocenzurowany przez ministerstwo. Rok 1989 to kolejny album Dezertera, "Kolaboracja II", a rok 1990 - "Wszyscy przeciwko wszystkim". Tuż po zmianach ustrojowych zespół ruszył w dwumiesięczną trasę po Europie Zachodniej, podczas której odwiedził Francję, Holandię, Niemcy, Szwajcarię i dotarł nawet do Japonii.

Lata dziewięćdziesiąte okazały się równie ważnym i wpływowym okresem, nie tylko dla zespołu, ale również dla rodzimej sceny muzyki niezależnej. Dezerter przestał być zespołem od "darcia mordy", ale stał się realnie dostrzeganym głosem diagnozującym polską rzeczywistość. Na świat przyszły między innymi, cztery bardzo ważne płyty: "Blasfemia" (1992), "Ile procent duszy?" (1994), "Mam kły mam pazury" (1996) oraz "Ziemia jest płaska" (1997).

W nowe millenium Dezerter wszedł z prawie dwudziestoletnim stażem, ale nie osiadł na zasłużonych laurach i dalej tworzył oraz intensywnie koncertował. Ukazały się wówczas trzy studyjne albumy: "Nielegalny zabójca czasu" (2004), "Prawo do bycia idiotą" (2010) oraz "Większy zjada mniejszego" (2014). "Prawo..." stanowi wyjątkowe wydawnictwo w historii zespołu, ponieważ obok dobrego odbioru pośród wiernych fanów i słuchaczy młodszego pokolenia, sama branża muzyczna i krytycy byli pod wrażeniem tego albumu. Przyjęcie było do tego stopnia dobre, że w zespół zgarnął za niego swojego pierwszego i jedynego Fryderyka w kategorii "Najlepszy album rockowy".

Piosenki Dezertera stanowią dzisiaj ważny przykład muzycznej kontrkultury, dlatego też znalazły się na wielu składankach i kompilacjach. Ich bogata symbolika oraz siła rażenia sprawiły, że nie można ich nie wspomnieć, chcąc sportretować ducha minionej epoki. Po muzykę Dezertera niejednokrotnie sięgnęło również kino, czego najlepszym przykładem są ścieżki dźwiękowe filmów "Wałęsa. Człowiek z nadziei" w reżyserii Andrzeja Wajdy oraz "Dom zły" Wojtka Smarzowskiego.

W 2016 roku, dokładnie 33 lata po pierwotnym wydaniu, wznowiono pierwszy singiel zespołu "Ku przyszłości", który doczekał się także rearanżacji. Dziś zespół nie przestaje jeździć z występami po całej Polsce i Europie. Ze zmienionym składem (Jacek Chrzanowski został nowym basistą) formacja nie przerywa dostaw szczerej i bezkompromisowej muzyki, drugiemu już pokoleniu fanów. W ostatni wieczór listopada Dezerter wystąpi w poznańskim klubie Blue Note, a supportować go będzie zespół SIKSA z Gniezna, który również staje się jednym z ważniejszych głosów rodzimej sceny alternatywnej.

Damian Nowicki

• Dezerter
• 30.11, g. 22.30
• Blue Note
• bilety: 37 zł

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2018