Nazywany żelaznym twórcą i mistrzem spawania, Boss-Gosławski, już od wczesnych lat rzeźbiarskiej twórczości dekonstruował porządek świata i zaprzeczał konserwatywnie rozumianej koncepcji sztuki. W latach 40. i 50. studiował w Państwowej Wyższej Szkole Plastycznej w Sopocie i w Poznaniu na Wydziale Rzeźby. Nigdy nie interesowały go tradycyjne materiały, swoje rzeźby wykonywał w drewnie i metalu, nie przestawał eksperymentować. Wykorzystywał kamień, blachę, rury, stalowe płyty i tworzył z nich wielowymiarowe kompozycje. Należał do awangardowej grupy 4F+R (forma, farba, faktura, fantastyka + realizm), która postulowała redukcję hermetycznego wymiaru sztuki na rzecz syntezy malarstwa, rzeźby i wzornictwa przemysłowego z codziennym życiem.

To świeże spojrzenie na rozumienie sztuki znajdowało odzwierciedlenie w twórczości Bossa-Gosławskiego, który z jednej strony działał w nurcie rzeźbiarstwa użytkowego, z drugiej zaś nie przestawał realizować projektów o wartości stricte artystycznej. Najbardziej rozpoznawalne dzieła rzeźbiarza powstały w latach 1966-1975. Artysta tworzył wówczas kompozycje z drutów, blach, nadpalonego drewna, eksplorował także otwarte formy metalowe. Sprzeciwiał się panującej wtedy doktrynie socrealizmu, konsekwentnie podkreślał kreacyjną rolę procesu myślowego w tworzonych dziełach. To z jednej strony pozwala rozpatrywać jego prace w kontekście arte povera, czyli sztuki ubogiej, z drugiej zaś w kontekście wizualizmu, tj. op-art. Ten kierunek artystyczny zakładał dowartościowanie relacji na linii widz-dzieło przy wykorzystaniu szeroko rozumianych złudzeń optycznych, zaburzenia pola widzenia, bazujących na kompozycjach abstrakcyjnych.

O twórczości Bossa-Gosławskiego nie sposób pisać jednoznacznie. Formy przestrzenne artysty to skrupulatnie budowane metaloplastyczne światy, które zakładają nie tylko perfekcyjną znajomość materii, ale także ciężar intelektualnych dysput, rozważań na temat sztuki per se. Andreas Billert pisał tak: "Koncepcja sztuki Juliana wypływała z jego przekonania, że sztuka - w odróżnieniu od produkcji - realizowana być musi drogą przekształcenia wciąż tej samej materii. W ten sposób obszar sztuki odwzorowuje nowoczesny model wszechświata, który jest skończony, ale nieograniczony, a materiał, z którego Julian Boss-Gosławski tworzył swe dzieła, powiązany był w nich systemem pokrewieństwa. Sztuka to uwikłanie wciąż w tej samej materii w nieustanny proces jej odnawiania".

Kluczem do dostrzeżenia finezji w monumentalnych w swej masywności dziełach Bossa-Gosławskiego jest czujna obserwacja - analiza faktur, scalonych ze sobą materiałów, i percepcyjnych dyskusji, które wzbudza w nas samo dzieło. Każda praca opowiada inną, czasami nieodkrytą jeszcze historię.

Klaudia Strzyżewska

• Wystawa Julian Boss-Gosławski. Cały ten złom
• wernisaż: 19.08, g. 19
• Galeria Piekary
• czynna do 7.10

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2022