Z pomysłem powołania miejskiej oficyny wydawniczej wystąpił w 1993 roku Jacek Łukomski, ówczesny wiceprezydent Poznania, inicjator jej pierwszej publikacji książkowej Raportu zdrowotnego Miasta Poznania. I tak 1 stycznia 1994 roku rozpoczęło działalność Wydawnictwo Miejskie, gospodarstwo pomocnicze Urzędu Miasta, które miało dbać o wizerunek Poznania, rzetelne prezentowanie historii i współczesności, a także informowanie turystów i poznaniaków o bogatej ofercie kulturalnej grodu nad Wartą. Pierwszym dyrektorem została Danuta Kosińska, ówczesna redaktor naczelna "IKS"-a.

Skromne początki

Wydawnictwo tworzyły trzy redakcje: "IKS"-a, "Kroniki Miasta Poznania" i "Biuletynu Miejskiego". W 1998 roku instytucja otrzymała nową siedzibę w budynku Arkadii, tuż przy pl. Wolności, w sercu Poznania. Cała wydawnicza rodzina, rozlokowana dotychczas w kilku miejscach, znalazła się pod jednym dachem i natychmiast zaczęła się powiększać. Utworzono Studio Graficzne, projektujące i przygotowujące wydawnictwa do druku, Redakcję Nieperiodyków, sprawującą opiekę edytorską nad publikacjami książkowymi, Dział Sprzedaży i Centrum Informacji Miejskiej. Niedługo potem działalność Wydawnictwa poszerzono o Salon Posnania, prowadzący działalność wystawienniczą oraz sprzedaż obrazów poznańskich twórców i pamiątek. Z każdym rokiem przybywało też tytułów książkowych - przewodników turystycznych, albumów, pozycji popularnonaukowych i dla dzieci. Wydawnictwo zapewniało także obsługę edytorską publikacji realizowanych dla Urzędu Miasta Poznania i miejskich jednostek organizacyjnych.

Instytucja kultury

Przełomowym momentem dla naszej oficyny stał się rok 2010, gdy mocą ustawy zlikwidowano gospodarstwa pomocnicze. Ruszyły prace koncepcyjne i poszukiwania nowej drogi rozwoju, w wyniku których na początku stycznia 2011 roku działalność zainaugurowało Wydawnictwo Miejskie Posnania, samorządowa instytucja kultury Miasta Poznania. Na jej czele stanęła najpierw Justyna Ratajszczak (2011), następnie Dariusz Jaworski (2011-2012), potem Katarzyna Kamińska (2012-2022) i Joanna Gaca-Wyczółkowska (od 2022 r.).

Przed Wydawnictwem stanęły nowe zadania i wyzwania, zarówno te wynikające z obowiązków instytucji kultury, jak i inicjowane przez naszych pracowników. Utworzono Dział Edukacji, któremu powierzono organizowanie wydarzeń, spotkań, wycieczek i staży. Dyrektor Dariusz Jaworski wraz z red. Ewą Obrębowską-Piasecką utworzyli portal Kulturapoznan.pl, będący internetowym odpowiednikiem IKS-a, oraz miesięcznik "Poznan*". Redaktor Danuta Książkiewicz-Bartkowiak, związana z "Kroniką Miasta Poznania", zgłosiła inicjatywę powołania do życia Cyfrowego Repozytorium Lokalnego CYRYL, wspaniale do dziś rozwijającego się Wirtualnego Muzeum Historii Poznania (cyryl.poznan.pl). Rozwój internetu sprawił, że wydawany w formie papierowej dwutygodnik "Biuletyn Miejski" został przekształcony w portal Biuletyn.poznan.pl. Dodatkowo powstała pracownia zajmująca się projektowaniem i produkcją pamiątek związanych z Poznaniem.

Dalszy rozwój

W 2012 roku uruchomiono sklep i stronę internetową CIM-u. Działalność rozwijał Salon Posnania, który poza sprzedażą wydawnictw i pamiątek stał się miejscem spotkań, dyskusji, wykładów i warsztatów tematycznych, a także promocji książek i produktów wydawnictwa. Zainicjowano organizację konkursów literackich, plebiscytów oraz akcji tematycznych, zachęcających poznaniaków do dzielenia się swoimi historiami, a w ofercie pojawiły, beletrystyka, poezja, reportaże historyczne i gry planszowe.

W 2013 roku wyprodukowany został pierwszy film wydawnictwa - fabularyzowany dokument Poezja i maszyny. Hipolit Cegielski 1813‒1868 w reż. Jacka Kubiaka - i od tego czasu staliśmy się wytwórnią materiałów audiowizualnych. W tym samym roku Wydawnictwo zakupiło fotoplastykon - zabytkowe urządzenie umożliwiające oglądanie zdjęć w trójwymiarze, który jako Fotoplastykon Poznański został udostępniony publiczności w 2014 roku (w Galerii Miejskiej Arsenał, a od 2018 w Arkadii). By przybliżyć ofertę kulturalną mieszkańcom, w 2016 roku pojawiła się broszura Afisz - kulturalny wybór.

Anno Domini 2017 to narodziny nowego działu - Poznańskiego Archiwum Historii Mówionej, na którego czele staje dr Jacek Kubiak, reżyser, twórca filmów dokumentalnych (w 2023 r. zostaje utworzone Archiwum Lecha Raczaka, stając się częścią Archiwum).

Kolejne lata przynoszą stworzenie miesięcznika "Senioralny Poznań" (2020 r.), który zastąpił dotychczasowy informator "POZnan*", a Centrum Informacji Miejskiej zmienia profil, przekształcając się w Centrum Informacji Kulturalnej (2019 r.), przy którym działalność prowadzi Fotoplastykon Poznański oraz Warsztatownia - miejsce spotkań, wykładów, zajęć dla dzieci. Ewoluuje także działalność wydawnicza, gdyż w 2019 roku nasza oficyna uzyskuje status wydawnictwa naukowego. W tym samym roku Biuletyn.poznan.pl staje się portalem relacjonującym wyłącznie prace Rady Miasta Poznania i aktywność radnych w samorządzie.

Nie zwalniamy tempa

Okres 2020-2022 to czas pandemii. Tymczasem, niezależnie od ogólnoświatowego trendu zastoju, Wydawnictwo publikuje każdego roku kilkadziesiąt pozycji książkowych, w tym pierwszy w historii wydawnictwa audiobook Przechadzki po mieście Marcelego Mottego w realizacji Małgorzaty Jańczak i Jana Felcyna (2020 r.), organizuje konkursy i wystawy, planowo wydawane są miesięczniki oraz książki, sprawnie działają portale internetowe oraz wszystkie działy. Rozwija się działalność edukacyjna (online), sprzedaż i promocja. W 2021 roku wydana zostaje czterotomowa Historia Poznania Przemysława Matusika, zainicjowana działalność totemu multimedialnego na Wildzie i zorganizowany plebiscyt na ulubioną księgarnię poznaniaków "Fest Księgarnia", którego kolejne odsłony odbyły się w 2022 i 2023 roku.

Nowe wyzwania przynosi rok 2023: jubileusz 100-lecia "Kroniki Miasta Poznania", który uświetnia gala i wydawnictwa okolicznościowe Księga pamiątkowa "Kroniki Miasta Poznania" 1923-2022 i Bibliografia zawartości "Kroniki Miasta Poznania" 1923-2022. W tym czasie IKS staje się czasopismem bezpłatnym, dostępnym w wersji drukowanej i cyfrowej, a Afisz - kulturalny wybór, dotychczas będący drukiem ulotnym, integralną częścią miesięcznika. Przełom roku 2023 i 2024 to wreszcie zmiana formalnego tytułu "Informator Kulturalny, Sportowy i Turystyczny IKS" na "IKS kulturapoznan.pl". Współpracujące ze sobą redakcje miesięcznika i internetowego portalu skupiają się teraz wyłącznie na  zagadnieniach związanych z tworzoną w mieście sztuką i jego historią.

30 lat minęło w okamgnieniu

Obecnie Wydawnictwo Miejskie Posnania to dom medialny - unikatowa oficyna, centrum informacji kulturalnej oraz repozytorium archiwalnych materiałów dotyczących Poznania. Publikowane przez nas tytuły oraz realizowane projekty (m.in. internetowe, eventy informacyjno-edukacyjne, warsztaty) wyznaczyły Wydawnictwu ważne miejsce na kulturalnej mapie Poznania. W centrum naszej uwagi są Poznań i poznaniacy, kultura i historia miasta, jego mieszkańców, zabytków, wydarzeń. Zaczynamy kolejną dekadę!

Joanna Gaca-Wyczółkowska

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2024