Kultura w Poznaniu

Kultura Poznań - Wydarzenia Kulturalne, Informacje i Aktualności

opublikowano:

Twierdza Poznań - 68 lat po wojnie

Ściany niektórych poznańskich kamienic pokryte są dziwnie wyglądającymi otworami. Czy to jakaś "choroba" muru? 

Zniszczony pociskami dom przy ul. Nowowiejskiego 52, fot. P. Soroka - grafika artykułu
Zniszczony pociskami dom przy ul. Nowowiejskiego 52, fot. P. Soroka

Cegły sypią się ze starości? Nie - to ślady walk z ostatnich miesięcy II wojny światowej, gdy Poznań był polem bitwy. 23 lutego minie 68 lat od kapitulacji niemieckiej załogi Festung Posen.

Bitwa o Poznań w styczniu i lutym 1945 r. trwała ponad miesiąc. Po pierwszych sukcesach Rosjan, rozpoczęły się walki o poszczególne dzielnice, ulice, forty i domy. Wiele zamieniło się w stertę gruzu. Większość ruin odbudowano, ale jeśli wytęży się wzrok i uruchomi wyobraźnię, to... Po prawie 70 latach w wielu miejscach można znaleźć ślady walk. Może w jakąś zimową, mroźną sobotę lub niedzielę wybierzemy się w poszukiwaniu śladów historii?

Poznań był otoczony rowem przeciwpancernym. Tę przeszkodę Rosjanie łatwo pokonali. Potem natknęli się na forty będące drugą linią obrony. Zdobywali m.in. Fort I Röder na Starołęce, Fort la Boyen przy ul. Fortecznej i Fort II Stülpnagel na obecnym os. Orła Białego. Do dzisiaj widać tam dziury po pociskach.

Okaleczone domy

Podziurawione pociskami domy znajdziemy na ul. św. Trójcy na Dębcu. Walki toczyły się tam m.in. 28 stycznia, gdy kontratakujące pododdziały Pułku Policyjnego Schallert próbowały powstrzymać nacierających Rosjan. Postrzelane ściany mają domy przy ul. Saperskiej. Wojenne znaki znajdziemy również po przeciwnej stronie miasta. Okaleczone budynki stoją przy ul. Rubież/Naramowicka, Piątkowskiej i Obornickiej. Na Sołacz Rosjanie nacierali od strony Golęcina i Rusałki. Kilka domów na ul. Małopolskiej oraz al. Wielkopolskiej nosi do dziś ślady ostrzału. W centrum miasta "rany" mają np. budynki na ul. Mostowej i Za Groblą, Nowowiejskiego 52, ul. Winogrady w pobliżu ul. Szelągowskiej.

Ostrzał Cytadeli

Najwięcej śladów wojennych pozostało na samej Cytadeli, chociaż większość obiektów fortecznych rozebrano po wojnie. Znajdziemy tam m.in. pozostałości Reduty IV, gdzie w nocy 22/23 lutego 1945 r. samobójstwo popełnił dowódca obrony twierdzy Ernst Gonnel. Rosjan poległych w walkach o Poznań upamiętnia cmentarz oraz 23-metrowy obelisk na szczycie schodów prowadzących na Cytadelę. W ostatnich dniach walk do szturmu na Cytadelę dołączyli także poznaniacy.

Groby 82 "Cytadelowców" znajdują się na Cmentarzu Bohaterów Polskich położonym na stoku wzgórza. Smutna refleksja nasuwa się po prześledzeniu dat na nagrobkach. W większości wypadków zginęli 22 i 23 lutego, czyli w ostatnich godzinach walk o Poznań...

Co roku okazją do przypomnienia sobie wydarzeń sprzed lat jest inscenizacja batalistyczna Bitwa o Poznań. W tym roku odbędzie się w sobotę 23 lutego.

Szymon Mazur