Alexandra Hołownia (pseudonim artystyczny: Alexandra Fly) to interdyscyplinarna artystka, działająca m.in. w obszarze performansu, kostiumografii i sztuki dziejącej się w przestrzeni publicznej. Urodziła się w Polsce, mieszka w Berlinie, a jej prace podróżują nie tylko po całej Europie, ale i świecie. Artystka skupia się na tematach takich jak gender, seksualność, prawa kobiet i osób identyfikujących się jako kobiety. Mimo że dotyka kwestii zaangażowanych społecznie i politycznie, jej sztuka może wydawać się na pierwszy rzut oka "wesoła". Teatralność, dużo różu i czerwieni oraz barokowe kostiumy sytuujące się na granicy kiczu funkcjonują w artystycznych kreacjach Hołowni jako formy oporu.

W wywiadzie dla Artistcloseup.com opowiada o swoim pierwszym performansie, który bazował na fragmencie książki "Ulisses" Jamesa Joyce'a. Artystka wcielała się w nim w wybranych bohaterów lektury, m.in. złodziei, włóczęgów czy prostytutki. Przywdziewała też różne kostiumy, a właściwie kostiumy-rzeźby, wykonane z płótna i przedstawiające części ludzkiego ciała, takie jak pośladki, piersi, usta oraz dłonie. Ta hybryda kostiumu i rzeźby jest obecna w całej twórczości Hołowni i wynika z wieloletniego zainteresowania teatralnymi formami ekspresji.

Ważnym elementem artystycznej drogi artystki jest guerilla art (sztuka partyzancka), która zakłada przeprowadzanie niezapowiedzianych interwencji artystycznych. Te są realizowane w ramach projektu "The Alexandra Fly Walking", który był prowokacyjną próbą zbadania społecznej tolerancji związanej z demistyfikacją waginy. Hołownia jako Alexandra Fly podróżowała i performowała w samolotach, autobusach, muzeach, na targach sztuki i w innych przestrzeniach publicznych.

Swoistym przedłużeniem guerilla art, ale także sztuki zaangażowanej społecznie, są wieczory performansu feministycznego "Women's World Performance Art Evening", które Hołownia organizuje od 2023 roku. Projekt współtworzą zaprzyjaźnione osoby artystyczne - grupa działa w stałym składzie, ale często zaprasza nowe osoby. W jeden z deszczowych piątków spotykam się z Hołownią i Jackiem B. Kapczyńskim, który koordynuje projekt, by porozmawiać o początkach wieczorów feministycznych i o tym, czego możemy spodziewać się w Poznaniu. 25 maja w Lokum Stonewall odbędzie się powiem polska edycja "Women's World", w ramach której obejrzymy performansy samej Hołowni, ale i Bereniki Pyzy, Crystal Pussy, Sylvii Hanf i Josef Ka.

Artystka wspomina, że wszystko zaczęło się od festiwalu sztuki performansu Overlapping Kassel w czerwcu 2022 roku, upamiętniającego 100. rocznicę urodzin Josepha Beuysa, niemieckiego artysty i teoretyka sztuki. "Women's World Performance Art Evening" jest odpowiedzią na patriarchalnie zdominowane środowiska sztuki performansu, próbą zmiany narracji. Hołownia zaznacza, że w trakcie Overlapping Kassel "widoczny był hierarchiczny sposób podeścia jdo performansu. Większość uczestników stanowili artyści, którzy często koncentrowali się na tematach związanych z przemocą, tak się też komunikowali. Artystek było o wiele mniej i prezentowały pokojowe performansy". Wieczory performansu regularnie odbywają się w galerii sztuki Untergeschoss der Pandora w Berlinie w Niemczech, ale w 2024 zorganizowano też edycję w Vevey i Montreux w Szwajcarii.

W ramach poznańskiej odsłony "Women's World Performance Art Evening" zobaczymy performansy eksplorujące szeroko rozumiany temat feminizmu, praw kobiet i płci. Jak podkreśla Hołownia, osoby artystyczne współtworzące projekt mają całkowitą dowolność jeśli chodzi o dzieła, które chcą zaprezentować. Możemy się jednak spodziewać performansów w zróżnicowanych estetykach. Twórczość Hanff jest silnie związana z japońskim tańcem Butoh, nazywanym tańcem mroku i ciemności. Z Butoh czerpie też Josef Ka, która porusza się wokół tematów egzystencjalnych i tworzy prace bardzo osobiste. Crystal Pussy z kolei podejmuje tematy związane z waginą, która jest dla artystki źródłem kreatywności i wiedzy. Pyza interesuje się przede wszystkim relacjami międzyludzkimi i codziennymi, niezauważalnymi dla niektórych zjawiskami, które stają się symbolem czegoś większego. I last, but not least Alexandra Hołownia, która zgodnie z założeniami Fluxusu wyznaje zasadę, że życie to sztuka, a sztuka to życie.

"Women's World Performance Art Evening" w Lokum Stonewall to z pewnością jedna z nielicznych okazji, by doświadczyć performansu w jego najczystszej formie - na żywo. Spodziewajcie się absolutnie wszystkiego.

Klaudia Strzyżewska

• "Women's World Performance Art Evening"
• organizatorka i założycielka: Alexandra Hołownia
• koordynator projektu: Jacek B. Kapczynski
• artystki: Sylvia Hanff, Alexandra Hołownia, Josef Ka, Crystal Pussy, Berenika Pyza
• 25.06, g. 19
• Lokum Stonewall
• wstęp wolny

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2025