"Na was będzie patrzyła cała Polska. Jeśli coś w zakresie pracy samorządowej nie uda się w Poznaniu - to gdzie indziej nie uda się na pewno!". Te nieco patetyczne słowa, wypowiedziane przez marszałka Senatu prof. Andrzeja Stelmachowskiego w czasie inauguracyjnego posiedzenia Rady Miasta Poznania w czerwcu 1990 r., chyba najlepiej oddają emocje towarzyszące fundamentalnym zmianom zachodzącym w stolicy Wielkopolski za sprawą reformy samorządowej. W obsadzonym w roli tradycyjnego prymusa Poznaniu samorządowa rewolucja stała się tym bardziej widowiskowa, że był on pierwszym wielkim miastem w kraju, w którym ukonstytuowały się władze wyłonione we w pełni demokratycznych wyborach.

Zupełnie nowa jakość

Szybkie zerwanie z fasadowym systemem rad narodowych, który od kilkudziesięciu lat zapewniał partii komunistycznej oraz jej satelitom monopol władzy na szczeblu lokalnym, i odrodzenie samorządu terytorialnego było bez wątpienia jednym z największych sukcesów rządu Tadeusza Mazowieckiego. W samym Poznaniu zapowiedziane na 27 maja 1990 r. wybory samorządowe bezapelacyjnie wygrał idący do nich pod hasłem "Poznaniacy sobie", odwołujący się do solidarnościowego etosu i doskonale zorganizowany, choć nie wolny od wewnętrznych sporów, Komitet Obywatelski "Solidarność". Jego wyłonieni we w demokratycznych prawyborach kandydaci wręcz znokautowali swoich politycznych przeciwników, uzyskując w przyszłej Radzie Miasta aż 64 mandaty na 65 możliwych do zdobycia (ostatni przypadł w udziale Maciejowi Urbańskiemu z KPN). Dodajmy, że jedynym zgrzytem mogącym nieco zakłócać nowo wybranym radnym słodki smak zwycięstwa, była z pewnością dość niska frekwencja, która w Poznaniu wyniosła jedynie 42,94%, będąca wymiernym dowodem na postępujące wśród poznaniaków zmęczenie bieżącą polityką.

Wybór prezydenta

Przywołane na wstępie inauguracyjne posiedzenie nowo wybranej Rady Miasta Poznania odbyło się 2 czerwca 1990 r. i miało nad wyraz uroczystą oprawę. Rozpoczęło się ono od wspólnego uczestnictwa w specjalnym nabożeństwie celebrowanym w kościele farnym przez abpa poznańskiego Jerzego Strobę, po zakończeniu którego zorganizowano efektowny przemarsz wszystkich radnych do Ratusza Poznańskiego. Tutaj w pękającej w szwach Sieni Wielkiej odbyła się właściwa sesja, wypełniona przez ślubowanie oraz szereg mniej lub bardziej improwizowanych przemówień. Jej ostatnim akordem był wybór przewodniczącego Rady, którym został ostatecznie prawnik Tomasz Sokołowski, oraz dwójki jego zastępców (Jadwiga Rotnicka i Jacek Wiesiołowski). Pierwszym wyzwaniem, przed którym przyszło stanąć niedoświadczonym w większości rajcom, był jednak wybór prezydenta miasta Poznania. 6 czerwca 1990 r., po kilku niespodziewanych zwrotach akacji oraz 14 godzinach burzliwych obrad, godność tę powierzono wywodzącemu się ze środowiska uniwersyteckiego fizykowi Wojciechowi Szczęsnemu Kaczmarkowi, zapoczątkowując tym samym zupełnie nową epokę w najnowszych dziejach miasta.

Piotr Grzelczak