Projekt, realizowany przez poznańskie stowarzyszenie City Inside Art we współpracy z fundacją Art-On w ramach obchodów 1050. rocznicy Chrztu Polski, zaowocował powstaniem pięciu interesujących reinterpretacji, w których to, co dawne, odżywa dzięki nowej estetyce.

W stronę sacrum

Pierwszy z utworów Rec.Poloniae, autorstwa Anny Sudy, Angeli Słodko Śpiewali, stanowi rodzaj muzycznego komentarza na temat dzieła Tadeusza Szeligowskiego. Pierwowzór został poddany wnikliwej refleksji, która powiodła kompozytorkę w rejony duchowości i tajemnicy. W utworze w ciekawy sposób czuć przestrzeń - sugerują ją echa, nawarstwiające się szumy przywołujące na myśl rozpędzony wiatr, różnorodne, stopniowo cichnące efekty dźwiękowe, które zdają się płynąć z różnych miejsc równocześnie. Słuchacz ma wrażenie obcowania nie tyle z muzyką, co z przekraczającym zdolność pojmowania ogromnym wnętrzem - utwór An On Bast sięga przestworzy, jak Przybosiowa przepaść odrzucona w górę. Ostatnie dzieło na krążku, Medytacja Ewy Fabiańskiej-Jelińskiej nawiązująca do Litanii in F Franciszka Ścigalskiego, również dotyka tajemnicy. To chyba najbardziej osobny utwór spośród kompozycji zebranych w Rec.Poloniae. Początkowo wydaje się zachowawczy - nie licząc jednostajnego szumu w tle, muzyczna narracja toczy się jedynie w głosie fortepianu, wiodącym opowieść poprzez kulminacje i wycofania. Nie brak tu jednak niezwykłej ekspresji, odważnych eksperymentów harmonicznych i tonalnych niespodzianek - co istotne i imponujące, historia pozostaje przy tym ciągła, prawdziwie refleksyjna.

Rytm to wszystko

Missa Paschalis Filipa Szymczaka, drugi numer na płycie, kontynuuje mistyczną ścieżkę poszukiwań Rec.Poloniae. Rozpoczyna się uroczyście, wyrazistym motywem melodycznym dzwonów, przypominającym o inspiracji utworu - mszy Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego. Wstęp, sugerujący rozpoczęcie nabożeństwa, szybko traci jednak jednorodność - w melodię wnikają wtręty perkusyjne, początkowo dyskretne, stopniowo coraz wyraźniej dynamizujące muzyczną myśl. Głos rytmu usamodzielnia się, co wiedzie do powstania ciekawej, polifonicznej z ducha, dwutorowości. Missa Paschalis to próba dialogu z utworem Gorczyckiego - nieoczywista, prowokująca do namysłu (tym bardziej że nie kończy się tonalną kropką - ale znakiem zapytania). Na perkusyjnych tropach pozostaje trzeci utwór, Requiem Marcina Piątyszka, nawiązujący do twórczości Romana Maciejewskiego. Pomysłem organizującym dzieło jest tu gra z powtarzalnością. Konstrukcja, oparta na wyrazistych schematach rytmicznych, czyni kolejne fragmenty bądź jednowymiarowymi, bądź wielowątkowymi - naprzemienne momenty przejaśnień, przerzedzeń i gęstnienia faktury czynią kontakt z utworem wyzwaniem i odbiorczą przygodą. Zupełnie inną strukturę ma kolejny numer Rec. Poloniae. Amen Dawida Dąbrowskiego to utwór, który niepokoi, w którym dzieje się wiele - równocześnie i w różnych warstwach. Dzieło utkane jest z głosowych znaków, pojawiających się na pierwszym planie znienacka jak impulsy - pędem przecinające tkankę utworu, obecne tylko przelotnie. Tło, sugerujące chóralny śpiew, porządkuje muzyczny materiał, nadając mu mistyczny charakter. Amen to jeden z tych niezwykłych utworów, których doświadcza się wieloma zmysłami.

Agata Szulc-Woźniak

• "Rec.Poloniae"
• wyd. City Inside Art