Zaplanowane spotkanie to jedna z przedakcji zapowiadających zbliżający się wielkimi krokami Festiwal Fabuły. A jeśli mowa o fabułach na czasie, koniecznie trzeba porozmawiać o literaturze, która przygotowuje nas do apokalipsy. Takiej jak eseje Patryka Szaja pochodzące z książki Pamiętnik z końca świata (jaki znamy). Naukowiec pisze w nich m.in. o sytuacji zwierząt w późnym kapitalizmie, zatruwaniu planety,  kosztach rozwoju przemysłu ciężkiego i jedzenia mięsa czy miejscu ekokrytyki we współczesnej refleksji humanistycznej, która próbuje wydostać się ze szponów antropocentryzmu. Kontrowersyjna dla "apokalipsosceptyków" propozycja Szaja to epitafium dla planety, na której przyszło nam dorastać. Jak również próba znalezienia odpowiedzi na pytanie "co dalej?". Jeśli w ogóle jest jakieś "dalej".

Z zupełnie odmienną propozycją, choć oczywiście wpisującą się w temat przewodni, przybywa do Zamku Filip Springer. Z rozpędu chcielibyśmy nazwać Mein Gott, jak pięknie kolejnym reportażem w dorobku piewcy wymierających miast, wykazalibyśmy się wtedy jednak brakiem precyzji. Najnowsza książka pisarza, dzieło z pogranicza dokumentu i beletrystyki, jest zapiskiem podróży po dawnych wschodnich prowincjach Prus, które po 1945 roku trafiły do Polski jako Ziemie Odzyskane. Autor stara się  prześledzić zmiany, jakie na przestrzeni stuleci spotkały tutejsze krajobrazy - choćby poprzez regulację Odry - oraz decyzje ludzkie, które wywarły olbrzymi wpływ na lokalną faunę i florę. To opowieści o ludzkiej potrzebie przekształcania natury nieożywionej i uśmiercania ożywionej, pogoni za postępem i jej katastrofalnych następstwach.

Patryk Szaj jest literaturoznawcą związanym zawodowo z Uniwersytetem Pedagogicznym im KEN w Krakowie, choć wcześniej wykładał też na UAM. Współpracował m.in. z WBPiCAK w Poznaniu, Czasem Kultury czy netlabelem skwer.org. Książka, o której będziemy mieli okazję porozmawiać już w najbliższy wtorek, Pamiętnik z końca świata (jaki znamy), ukazała się w roku 2022 nakładem Wydawnictwa Wolno. Trzy lata wcześniej autor opublikował pozycję Wierność trudności, w której odczytywał wiersze Wata, Różewicza i Barańczaka w kontekście hermeneutyki radykalnej Johna D. Caputo.

Filip Springer to natomiast jeden z najpopularniejszych polskich pisarzy i reportażystów. Wydał m.in. Miedziankę. Historię znikania (finał "Nike" 2012), Źle urodzone. Reportaże o architekturze PRL-u, 13 pięter (Śląski Wawrzyn Literacki), Dwunaste: Nie myśl, że uciekniesz czy Miasto Archipelag. Polskę mniejszych miast. Współpracował m.in. z "Głosem Wielkopolskim", "Polityką", "Pismem" czy "Znakiem". Równie ważna co literatura jest dla niego fotografia.

Jacek Adamiec

• Spotkanie z Patrykiem Szajem i Filipem Springerem Języki antropocenu, z cyklu W drodze do Festiwalu Fabuły
• 20.02, g. 18
• Sala Wielka, CK Zamek
• bilety: 7 zł

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2024