W muzyce Nyman postawił na minimalizm. Jego zdaniem, wybierając wspomniany nurt, człowiek decyduje się na pewne samoograniczenie. Ale rozwijanie wyobraźni, tego co indywidualne, pomimo jakiś barier, jest znakiem prawdziwej sztuki. "Moja kariera wyrosła z bardzo brytyjskiej formy minimalizmu, który, w porównaniu z tym amerykańskim, opierał się na alternatywnej historii muzyki" - tłumaczył kompozytor w wywiadzie dla "Tygodnika Powszechnego". "Ta szkoła nie porzucała melodii nawet w trudnych dla niej czasach. Jej najznakomitszym reprezentantem był Erik Satie. Słuchając jego utworów, uznałem, że melodia powinna być istotną składową mojej muzyki. Tym bardziej że postrzegam ją nie tylko jako następstwo dźwięków o różnej wysokości, lecz także w tym najprostszym, popkulturowym sensie" - mówił. 

Sukces w minimalizmie

Michael Nyman jest znany szerszej publiczności przede wszystkim jako autor muzyki filmowej. Doczekał się kilkunastu nagród i wyróżnień, m.in. za "pianistyczne pasaże" do oscarowego "Fortepianu" z 1993 roku w reżyserii Jane Campion. Zanim jednak na dobre rozpoczął karierę kompozytora, był znanym w środowisku muzycznym krytykiem, wykładowcą akademickim oraz operatorem filmowym. W latach 70. napisał książkę "Muzyka eksperymentalna", którą poświęcił twórczości Johna Cage'a, Phillipa Glassa i Steve'a Reicha. Lektura ta, zdaniem niektórych, powstała z dwóch powodów: by wytłumaczyć genezę muzycznego minimal artu, ale miała też przygotować grunt pod artystyczny powrót muzyka.

W parze z Greenaway'em

Nyman przez wiele lat współpracował z Peterem Greenaway'em. Ten, zaintrygowany jego twórczością, zaproponował mu skomponowanie ścieżki muzycznej do jednego ze swoich obrazów. I tak ich wspólna przygoda rozpoczęła się od "Vertical features remake" z 1976 roku. Po nim pojawiły się kolejne filmy, m.in. "Kontrakt rysownika", "Zet i dwa zera", "Wyliczanka" czy "Kucharz, złodziej, jego żona i jej kochanek".

Drogi twórców rozeszły się na początku lat 90. po zrealizowaniu przez nich "Księgi Prospera". "Moje kompozycje były bardzo ważne dla sukcesu filmów Greenawaya. Jego dokonania począwszy od 1991 roku nie odnoszą takich sukcesów jak wcześniejsze. Może... powtarzam... może dzieje się tak dlatego, że nie towarzyszy im moja muzyka. Nie widziałem żadnego filmu Greenaway'a po tym, jak zakończyliśmy współpracę. Nie wiem, jakiej używa muzyki, w jaki sposób, nie wiem, kto dla niego komponuje. Nie interesuje mnie to. Wiem tylko, że przez 15 lat, kiedy współpracowaliśmy, moja muzyka była fundamentalnym komponentem prezentacji jego pomysłów" - wyjaśniał kompozytor w rozmowie z Iwoną Sobczyk przy okazji festiwalu Era Nowe Horyzonty.

Wolność, wojna i poezja

Od około dziesięciu lat jednak Nyman robi to, co jak stwierdził, daje mu poczucie niesamowitej wolności. I tak, od kiedy otrzymał Złotego Lwa na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni za ścieżkę muzyczną do obrazu "Jestem" w reżyserii Doroty Kędzierzawskiej, komponuje przede wszystkim opery, mniejsze i większe utwory oraz muzykę do własnych filmów video.

Podczas sobotniego koncertu nad Jeziorem Maltańskim, gdzie wystąpi wraz ze swoim zespołem, usłyszymy pierwsze w Polsce wykonanie "War work: 8 songs with film". To program poświęcony rocznicy wybuchu pierwszej wojny światowej. Fragmentom archiwalnych nagrań z okresu wojny będzie towarzyszyć cykl ośmiu pieśni skomponowanych do wierszy Davida Bomberga, Isaaca Rosenberga i Alfreda Lichtensteina. Ale oprócz tego zostaną zaprezentowane także ulubione utwory muzyki filmowej Nymana, które kryją się pod hasłem "The baroque programme: selection". Koncert, który ma charakter otwarty, rozpocznie się o g. 22.

Monika Nawrocka-Leśnik

• Michael Nyman Band - otwarty koncert urodzinowy
• Jezioro Maltańskie (meta toru regatowego)
• 27.06, g. 22
• wstęp wolny