To oczywiste, że każdy ma prawo do własnych opinii i ocen. Pozwalam sobie jednak mieć subiektywne wrażenie (niepoważną nadzieję), że kto zobaczył film Tylko kochankowie przeżyją Jima Jarmuscha, ten musiał się nim zachwycić. A komu spodobał się ów film, tego nie powinna pozostawić obojętnym niesłychana muzyka, która jest jego ważnym elementem. Głównym twórcą muzyki do tego obrazu jest właśnie ekscentryczny holenderski lutnista Jozef van Wissem (choć gra tam też efemeryczna formacja Sqürl, prowadzona przez samego Jarmuscha). Nie ulega wątpliwości, że dla wielu słuchaczy właśnie ten film okazał się pierwszym spotkaniem z twórczością van Wissema, zresztą z wielu powodów był on również przełomowy i dla samego kompozytora.

Holenderski artysta promować będzie w Poznaniu swój najnowszy album, opublikowany w styczniu bieżącego roku The Night Dwells in the Day. Płyta została dobrze przyjęta przez recenzentów, którzy pisali, że mimo użytego przez artystę instrumentarium jest to muzyka bardzo współczesna. Van Wissem gra na specjalnie skonstruowanej dla niego czarnej lutni, wyposażonej w dodatkową strunę basową. Jego muzyka intensywnie działa na słuchaczy; jest hipnotyzująca, czysta i minimalistyczna.

Urodził się w 1962 roku w Maastricht, ale dziś mieszka na Brooklynie. W latach 90. studiował grę na lutni w Nowym Jorku u Patricka O'Briena. Od tego czasu zaczął tworzyć utwory zakorzenione w klasycznych renesansowych i barokowych formach muzyki lutniowej, ale obejmujące też współczesne brzmienia: drony, elektronikę i nagrania terenowe. Do tej listy twórczych inspiracji można dodać elementy muzyki no wave i industrialu, a także indywidualne podejście do minimalizmu, co zaowocowało powstaniem oryginalnych i wyjątkowych dzieł. Portal Quietus nazwał go "prawdopodobnie najsłynniejszym lutnistą na świecie". Własne płyty nagrywa od początku lat dwutysięcznych.

Szalenie ważne było dla niego spotkanie z Jimem Jarmuschem. W rozmowie, którą przeprowadził z nim ponad dekadę temu Łukasz Komła dla portalu nowamuzyka.pl, mówił: "Jima spotkałem na ulicach Nowego Jorku i dałem mu swoje nagrania. Po jakimś czasie do mnie napisał. Na początku wymieniliśmy się różnymi pomysłami na CD, po czym zaczęliśmy razem grać na żywo i rejestrować muzykę". Bartosz Chaciński pisał o wydanym w 2012 roku wspólnym albumie obu artystów Concerning the Entrance Into Eternity, że był "nagrywany korespondencyjnie, mimo że panowie poznali się na nowojorskiej ulicy i stale spotykają w tym mieście - no ale ani jeden, ani drugi nie wygląda na szczególnego ekstrawertyka".

Dzięki tej współpracy van Wissem w 2013 został doceniony na festiwalu w Cannes, zdobywając nagrodę za soundtrack do wspomnianego już filmu Jarmuscha Tylko kochankowie przeżyją. Nagrywał autorskie płyty, ale także z m.in. Tildą Swinton, Zolą Jesus oraz wspomnianym już Jarmuschem, z którym wspólnie wydał pięć płyt! Oprócz solowych koncertów, występuje też z muzyką na żywo graną do starych filmów grozy, m.in. kultowego Nosferatu - symfonia grozy.

Na koncie ma kilkaset solowych występów m.in. na takich prestiżowych festiwalach, jak ATP i Primavera Sound. Pisano, że "nie trzeba rozumieć specyfiki jego muzyki, żeby dać się jej uwieść", że jego muzyka jest "mistyczna, spowita hipnotyzującą ciemnością", że niektóre z jego albumów są arcydziełami. Artysta angażował się również w rozmaite zaskakujące projekty, jak choćby skomponowanie "ścieżki dźwiękowej" do słynnego obrazu Ambasadorowie Hansa Holbeina na zlecenie National Gallery w Londynie czy nagranie kilku kompozycji do gry The Sims. Medieval. Przed nami wieczór niezwykły.

Tomasz Janas

• Jozef van Wissem
• 26.05, g. 19
• Dom Tramwajarza
• bilety: 59-69 zł

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2024