Kultura w Poznaniu

Kultura Poznań - Wydarzenia Kulturalne, Informacje i Aktualności

opublikowano:

Koncert na herbatę i mieszczańskie mity

"Teren badań: Jeżycjada" to pierwszy spektakl w ramach nowego zamkowego programu: "My, mieszczanie". Cykl skoncentrowany jest wokół tożsamości mieszczańskiej, jej korzeni i obrazów funkcjonujących w zbiorowej wyobraźni. 

. - grafika artykułu
Fot. K. Chmura

Podobnie jak we wcześniejszych projektach Weroniki Szczawińskiej, także i tu  głównym przedmiotem namysłu i jednocześnie samym tworzywem, w którym pracuje reżyserka jest pamięć, rozumiana głównie jako konstrukcja kulturowa. Jest to materia zmienna, zależna od przemian społecznych, aktualnych pragnień i potrzeb, która nie tyle poświadcza obiektywnie przeszłość, a raczej wskazuje na poukrywane głęboko schematy myślowe, symptomatyczne dla pewnych grup. Takie myślenie dodatkowo uświadamia, że również obecnie posługujemy się pewnymi sposobami rozumienia, które rzutują na nasze postrzeganie przeszłości czy nawet teraźniejszości i także ten poziom staje się obiektem badań spektaklu. Aby uwypuklić te problemy, w przypadku "Jeżycjady" Weronika Szczawińska i Agnieszka Jakimiak (autorka tekstów, dramaturżka) postanowiły przenieść znany wszystkim świat poznańskiej sagi Małgorzaty Musierowicz w inny kontekst.

Zrozumienie dla braków

"Teren badań..." to właściwie koncert rockowy. Jednocześnie pozostajemy ciągle w obrębie spektaklu, o czym przypomina chociażby sama niepewna sytuacja postaci na scenie, które znajdują się ciągle pomiędzy byciem jako muzycy a byciem jako aktorzy. Muzyka, nawiązująca do Sonic Youth czy indie popu, chyba wbrew zamierzeniom twórców, pozostaje na mizernym poziomie, tworząc raczej szkielety utworów o nieciekawych aranżacjach. Co zrozumiałe, a miejscami nawet urocze, nie dało się też ukryć braków amatorskiego wykonania.

Utworom towarzyszą przenikliwe i dowcipne teksty. Jak zauważyły autorki, świat "Jeżycjady" to nostalgiczna, wyizolowana, pozbawiona podziału klasowego przestrzeń, w której seksualność zastępuje wyidealizowana, nastoletnia miłość. To także określona przez poznański pejzaż miejski kraina bezpieczeństwa, wszelkie przejawy chaosu zastępująca serwowaną na większość bolączek herbatą, wyodrębnioną w scenografii i tekście jednej z piosenek. Narracje książek skupiają się na postaciach młodych dziewczyn, jednak niemal zawsze wyznaczają im za cel bierność w objęciach męskiego bohatera. "Teren badań..." pokazuje też silnie obecną u Musierowicz dystynkcję, polegającą na nieco groteskowym kultywowaniu mitu kultury wysokiej przy całkowitym wycięciu kontekstów popkulturowych. Poprzez wyznaczenie punktów, wielokrotnie pojawiających się w powieściowej "Jeżycjadzie", Szczawińska i Jakimiak zakreśliły kontury fantazmatów, stanowiących część kultury mieszczańskiej, jednak spektakl (między innymi poprzez formę koncertu, która jednocześnie dobrze maskuje braki interpretacyjne) pozostawia wydobyte z książek Musierowicz treści na poziomie powierzchownej krytyki, ograniczonej jedynie do zaznaczenia problematycznych elementów sagi, które zostały już stamtąd wydobyte jakiś czas temu.

Warszawa bisuje

Ciekawym zabiegiem okazało się sprowadzenie Sali Wielkiej Zamku do samej przestrzeni sceny. Usadowiona na poduchach wokół aktorów publiczność dobrze przyjęła formę spektaklu, łatwo wchodząc w odmienną konwencję i bawiąc się razem z wykonawcami. Warszawska premiera "Jeżycjady" zakończyła się nawet bisem.

Zuza Kubiak i Tomasz Czerniawski

  • "Teren badań: Jeżycjada"
  • reżyseria Weronika Szczawińska
  • scenariusz Agnieszka Jakimiak
  • spektakl w ramach programu "My, mieszczanie"
  • premiera poznańska: 28.05.2014, premiera warszawska: 30.05.2014