W nowej kinematografii ukraińskiej do głosu doszło wielu nowych reżyserów i w ostatnich latach przeżywa ona artystyczny rozkwit. Przekłada się to na znaczny wzrost zainteresowania filmami z tego kraju wśród programerów najważniejszych międzynarodowych festiwali filmowych, a także i krytyków, zwracających coraz baczniejszą uwagę na to, co artystycznie dzieje się w tym regionie. Kino ukraińskie zaskakuje, zachwyca i stale zyskuje na popularności.

Polski festiwal co roku oferuje naszej publiczności wyjątkowo dobry program. Podstawową misją organizatorów jest prezentowanie dobrego, wyrafinowanego i nowoczesnego kina, z pomocą którego starają się walczyć ze stereotypowym wyobrażeniem Polaków o ukraińskiej sztuce i kulturze. Uzupełniają również niedostatki regularnej, krajowej dystrybucji kinowej, do której te tytuły nie mają szansy trafić (a szkoda!). A że do Polski przyjeżdża coraz więcej Ukrainek i Ukraińców, festiwal ten pozwala im "nadgonić" tytuły przegapianie na obczyźnie, która staje się ich nową ojczyzną. Prezentując świat naszych wschodnich sąsiadów, Ukraina! Festiwal Filmowy przyczynia się także do poprawy relacji polsko-ukraińskich, stając się ambasadorem współczesnej kultury ukraińskiej w Polsce. Dotychczasowe edycje odbywały się w Warszawie, a od pewnego czasu również w Lublinie. Tegoroczna jest wyjątkowa, bo obejmie aż jedenaście miast.

Oleg Sencow

25 listopada o godz. 19.30 poznańską replikę festiwalu otworzy pokaz Nosorożca. To bardzo długo i niecierpliwie oczekiwany przez międzynarodową publiczność film Ołeha Sencowa. Po pokazowym procesie politycznym reżyser był od 2014 roku więziony przez Rosjan. Społeczność międzynarodowa domagała się jego uwolnienia, które nastąpiło dopiero po pięciu latach przy okazji wymiany więźniów. Ukraina! Festiwal Filmowy w minionych latach zaprezentował debiut Sencowa Gracz oraz ukazujący kulisy procesu dokument Askolda Kurova Federacja Rosyjska vs. Oleg Sencow. Przy okazji zeszłorocznej edycji można było obejrzeć Numery. Nad tą dystopijną opowieść o świecie totalitarnym reżyser pracował zdalnie, pisząc listy z więzienia. Pracę nad Nosorożcem, w którym Sencow stworzył portret pełnej chaosu i nękanej przestępczością Ukrainy z lat 90. na przykładzie przemysłowego, prowincjonalnego miasta, przerwało pojmanie i uwięzienie przez Rosjan. Międzynarodowa premiera filmu, zrealizowanego w koprodukcji z Polską i Niemcami odbyła się w tym roku na festiwalu w Wenecji w sekcji Orizzonti.

W cieniu wojny

Główną bohaterką filmu sportowego Z zawiązanymi oczami Taras Dron uczynił młodą, dwudziestopięcioletnią Julię, zawodniczkę MMA. Dziewczynę otacza opresyjne otoczenie - ludzie przekonani, że powinna trwać w żałobie po śmierci narzeczonego. Julia chce się uwolnić z roli wdowy bohatera wojennego i rozpocząć nowy rozdział w swoim życiu. Taras Dron, absolwent Lwowskiej Politechniki (ukończył na niej kierunek Ochrona informacji), reżyserię studiował w Polsce w Szkole Filmowej w Łodzi, w której uczestniczył w projekcie Kamienne chleby. Poza pracą przy wideoklipach i komediach, był też jednym z reżyserów komedii DZIDZIOFILM. Pokaz Z zawiązanymi oczami odbędzie się 26 listopada o godz. 20.

W Złych drogach, debiucie reżyserskim Natalii Worożbyt, chaos konfliktu w Dobasie został ujęty za pomocą czterech opowieści rozgrywających się na tytułowych drogach. Dotychczas Worożbyt zasłynęła jako doskonała scenarzystka. W tej roli była odpowiedzialna za rosyjski serial Szkoła (2010), poza tym napisała scenariusze do filmów Stalowy motyl (2012), Cyborgi (2017) i Dzikie pole (2018). W swoim debiucie reżyserskim zaadaptowała sztukę teatralną. Złe drogi były prezentowana na Tygodniu Krytyki Filmowej na MFF w Wenecji, gdzie zostały nagrodzone Verona Film Club Award. Zostały także ukraińskim kandydatem do Oscara. Film, którego festiwalowe pokazy są w Polsce premierowe, zobaczymy 27 listopada o godz. 19.45.

W ukraińsko-polskiej produkcji U311 Czerkasy reżyser Tymur Jaszczenko odmalował początek wojny w 2014 roku - widzianej z perspektywy załogi tytułowego trałowca, który podczas inwazji Krymu zostaje zablokowany na jeziorze wraz z innymi jednostkami floty Ukrainy. Marynarze jako jedyni stawiają opór i w obliczu nadchodzącego szturmu Rosjan muszą zdecydować, czy będą walczyć do końca. Seans odbędzie się 28 listopada o godz. 19.30.

Tuż przed maturą

Kateryna Hornostaj - absolwentka moskiewskiej Szkoły Filmu Dokumentalnego i Teatru, w ciągu ostatnich lat zrealizowała serię filmów krótkich i średniometrażowych, zbierając za nie wiele nagród na ukraińskich festiwalach filmowych. W tym roku zadebiutowała w pełnym metrażu młodzieżowym dramatem Przystanek Ziemia. Opowiada w nim o tym charakterystycznym, nerwowym stanie na progu dorosłości, przeżywanym przez przyjaciółki mające zaraz ukończyć ogólniak. Reżyserka w głównych rolach - introwertyczki Maszy i dwóch outsiderek, Jany i Seni - obsadziła amatorki. Przystankiem Ziemia Hornostaj wygrała na Berlinale konkurs sekcji filmów dla młodzieży Generation14+. Pokaz odbędzie się 29 listopada o godz. 19.30.

Kino faktów

W dokumencie Ten deszcz nigdy nie ustanie Alina Gorlowa opowiada o losach rodziny Sulejmanów. Po tym jak uciekli z Syrii, trafili do różnych miejsc w Europie. Lazgin żyje ze swoją rodziną na Ukrainie, jego brat Kosznhaw w Niemczech, a trzeci w kurdyjskim Iraku. Z kolei czwarty został w Syrii. Gorlowa podąża z kamerą za Andrijem - dwudziestoletnim synem Lazgina, który jako wolontariusz Czerwonego Krzyża mierzy się z innym konfliktem zbrojnym - na Ukrainie. Mężczyzna odwiedza rodzinę w Niemczech i Iraku, a po nieoczekiwanej śmierci ojca decyduje o przywiezieniu jego ciała do ojczystej Syrii. Pokaz - 30 listopada o godz. 19.30.

Replikę zamknie 1 grudnia o godz. 19.30 pokaz Ziemi Iwana Andrii Lysetskyi opowiadającej o jednym z ostatnich ukraińskich artystów ludowych. Iwana Prychodkę poznajemy w momencie, gdy otrzymuje ofertę wystawy w prestiżowym Arsenale Sztuki. Wiąże się to dla niego z potencjalną zmianą w życiu...

Marek S. Bochniarz

• Ukraina! 6. Festiwal Filmowy
• 25.11-1.12
• kino Muza
• bilety: 12 zł

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2021