Kiedy Polacy walczyli o niepodległość ojczyzny podczas I wojny światowej, nie było jeszcze jasne, jak ma wyglądać flaga narodowa. Na przyjazd Ignacego Paderewskiego, 26 grudnia 1918 roku, poznaniacy przyozdobili miasto zarówno flagami biało-czerwonymi, jak i czerwonymi z orłem. O kształcie i barwie flagi narodowej zadecydował ostatecznie Sejm 1 sierpnia 1919 roku i obowiązują one do dziś. Za barwy Rzeczypospolitej Polskiej przyjęto wtedy kolor biały i czerwony "w podłużnych pasach równoległych, z których górny - biały, dolny zaś - czerwony".

Poznański rodowód

W XIII wieku, w czasach rozbicia dzielnicowego, część książąt piastowskich przyjęła jako swoje godło osobiste orła. Kolory orłów i tła tarczy, na której widniały, różniły się jednak w zależności od dzielnicy. Orzeł Piastów wrocławskich był czarny na żółtym (złotym) tle, Piastów opolskich złoty na niebieskim tle. Oficjalnie biały orzeł w koronie na czerwonym tle stał się znakiem państwa polskiego za czasów poznańskiego księcia, a potem króla polskiego Przemysła II i pojawił się na jego proporcu i tarczy. W czasie bitwy pod Grunwaldem w 1410 roku najważniejszym znakiem polskiego rycerstwa była wielka chorągiew, na której czerwonym płacie - jak opisuje Jan Długosz - "wyszyty był misternie orzeł biały z rozciągnionemi skrzydły, dziobem rozwartym i z koroną na głowie, jako herb i godło całego Królestwa Polskiego". Chorągwie Rzeczypospolitej Obojga Narodów składały się z trzech pasów (górny i dolny - czerwone, środkowy - biały), na których umieszczano składający się z czterech pól herb o czerwonym tle z dwoma polami z orłem białym i dwoma z litewską Pogonią.

Pod koniec Pierwszej Rzeczypospolitej konfederaci barscy walczyli pod barwami karmazynową i granatową. Legiony we Włoszech i oddziały polskie w armii Napoleona przyjęły barwy błękitno-biało-czerwone, kojarzone wtedy z wolnością i równością wszystkich ludzi. Biały orzeł na czerwonych sztandarach powrócił w okresie Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego.

Od kokardy do flagi

W czasie powstania listopadowego 7 lutego 1831 roku Sejm Królestwa Polskiego przyjął uchwałę o kokardzie narodowej. Była to pierwsza w historii regulacja prawna dotycząca naszych barw: "Kokardę narodową stanowić będą kolory herbu Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, to jest kolor biały z czerwonym". Biało-czerwonych flag użyto zaś po raz pierwszy masowo na ziemiach polskich podczas manifestacji, która odbyła się w Warszawie w 1916 roku dla uczczenia 125. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja. Flaga ma więc - w przeciwieństwie do chorągwi - nie tylko charakter państwowy, ale również narodowy. W 2004 roku Sejm RP ustanowił 2 maja Dniem Flagi Rzeczypospolitej Polskiej. W czasach PRL właśnie w tym dniu nakazywano zdejmowanie flag z budynków po święcie 1 Maja, tak by nie były widoczne w dniu zniesionego przez władze komunistyczne święta Konstytucji 3 maja.

Karol Szaładziński