Kto nie zna Luisa Buñuela? Urodził się w Hiszpanii 1900 roku i wychowywał między mieszczańską klasą średnią a kolegium jezuickim. W młodości chciał nawet zostać księdzem, jednak po przeczytaniu książek Darwina i Nietschego zmienił zdanie. W Madrycie odkrył surrealizm, w Paryżu poznał Salvadora Dalego, z którym nakręcił swój pierwszy film - "Psa Andaluzyjskiego". Fragment, w którym młody mężczyzna zbliża zaostrzoną brzytwę do oka kobiety i przecina je, pozostaje jedną z najbardziej szokujących scen w kinie. Film "Ziemia bez chleba", w którym otwarcie krytykuje nędzę Hurdów i otwarcie przeciwstawia się generałowi Franco w trakcie wojny domowej w Hiszpanii, zmusiły go do emigracji. Najpierw próbował znaleźć swoje miejsce we Francji, później w USA, ale tam przemysł filmowy uznał go za niebezpiecznego anarchistę. Ostatecznie osiadł w Meksyku.

Nie miał skrupułów przed szarganiem świętości. Ostrze krytyki kierował w - jak napisał Dominique Russell - "nieświętą trójcę": samozadowolenie burżuazji, hipokryzję religii i autorytaryzm władzy. Film pt. "Viridiana" - rezultat zaproszenia do współpracy przez Franco, który chciał stworzyć pozory otwartości państwa - wytyka powiązania między hiszpańskim kościołem a dyktaturą. Szymon Słupnik w "Szymonie na pustyni" doskonali się w wyrzeczeniach po to, żeby być sławnym. "Dyskretny urok burżuazji" odsłania pustkę mieszczańskich wartości i rytuałów. Surrealizm Buñuela był sposobem na protest. On sam stwierdził kiedyś, że "w świecie tak źle urządzonym jak nasz, jest tylko jedna droga - rebelia". Konsekwentnie nią podążał, ironizując i pokazując zdeformowaną rzeczywistość.

W najbliższy piątek w Kolektywie 1A rusza cykl spotkań filmowych "Surrealizacje" poświęcony twórczości Luisa Buñuela. Podczas pierwszego pokazu zobaczymy "Złoty wiek", który powstał we współpracy z Salvadorem Dalim w 1930 roku, oraz "Anioła zagłady" nakręconego w Meksyku w 1962 roku. Filmy poprzedzą tematyczne prelekcje. "Złoty wiek", opowiadający o opresji, jaką cnotliwe społeczeństwo wywiera na parę kochanków, został podczas pierwszego publicznego pokazu dosłownie obrzucony przez widzów kamieniami i zakazano jego dystrybucji. "Anioł zagłady", w którym Buñuel pokazuje absurdalne samouwięzienie wyższych klas, nie wywołał już tak gwałtownych reakcji. Czy Buñuel dziś może jeszcze prowokować? Przekonajmy się.

Aleksandra Glinka

• Surrealizacje: Luis Buñuel (przegląd filmów)
• Kolektyw 1A (ul. Św. Wojciech 1A)
• 31.08, g. 19
• wstęp wolny