Kultura w Poznaniu

Sztuka

opublikowano:

Opowieść o wyzwolonych mężczyznach

Powstała z sentymentu, z tęsknoty za światem, którego już nie ma. Wystawę "Przeciąga kawaleria, strzemieniem srebrnym dzwoni..." można oglądać w Muzeum Uzbrojenia na poznańskiej Cytadeli.

. - grafika artykułu
fot. Muzeum Uzbrojenia

- Polacy mają sentyment do kawalerii, bo odzwierciedla ona naszego ducha narodowego - mówiła podczas piątkowego otwarcia wystawy 14 czerwca jej kurator Anna Adamska. - Żadną inną wojskową formacją nie interesowali się tak bardzo poeci, malarze czy kompozytorzy - dodała.

W roku 1931 w przedmowie do książki "Generał Lasalle" Bolesław Wieniawa-Długoszowski, pierwszy ułan II RP napisał: "Jeśli zgodzisz się ze mną, że na świecie istnieją tylko dwa zawody godne wyzwolonego i niepodległego mężczyzny, a mianowicie: zawód poety i kawalerzysty (a tym gorzej dla ciebie, jeżeli się z mym stwierdzeniem nie zgodzisz, bo dowodzi to, iż nie jesteś ani jednym, ani drugim, jesteś natomiast, choćbyś sobie liczył tylko dwadzieścia jesieni czy też pseudowiosen, starym i łysym tetrykiem z aspiracjami na starszego radcę podatkowego lub zgoła inkasenta bankowego, albo - co gorzej - jesteś tzw. matroną, która dla jakiegoś paskarza, przed lirycznym urokiem ułana, lub nienasyconą zdobywczością poety, córeczek swych cnoty broni, na szczęście zwykle nadaremnie), otóż jeśli stać cię na to, by się ze mną zgodzić, to w konsekwencji zaprzeczyć nie możesz, że duch romantyzmu, zanim porwał za sobą uskrzydloną falangę poetów z początku XIX wieku, w szeregach kawalerii znalazł swoich pierwszych wyznawców, apostołów pędu nieokiełznanego, swej światoburczości, tego ukochania czynów niezwykłych, fantastycznych, przechodzących imaginację zwykłych ludzi - ba - wyłamujących się bez mała ponad prawa natury".

Wystawa "Przeciąga kawaleria, strzemieniem srebrnym dzwoni..." potrwa do 31 lipca 2014 roku. Można na niej zobaczyć XIX wieczne repliki rycerskiej zbroi turniejowej i osłony głowy oraz karku konia z XVI wieku, zbroi husarskiej oraz rajtarskiej z XVII wieku. Ciekawym eksponatem jest polska czapka kawaleryjska z okresu Królestwa Polskiego. Wśród zestawów mundurowych wyróżniają się nieregulaminowa kurtka paradna oficera 1 Pułku Ułanów Wielkopolskich, mundur szwoleżera wraz z czapką wzoru z 1917 roku oraz mundur strzelca z 2 Pułku Strzelców Konnych z czasów kampanii wrześniowej wraz z hełmem typu adrian, karabinkiem mauser wz. 98 i szablą żołnierską wz. 21. Na wystawie zobaczyć można też zestaw pruskich kirysów kirasjerskich z przełomu XIX i XX wieku oraz pojemnik do przewożenia kasków kirasjerskich. Oprócz mundurów i uzbrojenia ochronnego kawalerii na ekspozycji znalazła się broń kawaleryjska: francuski kapiszonowy karabinek kawaleryjski wz. 1859 oraz szable - wśród nich polska szabla oficerska wz. 21/22 oraz ostatnia polska szabla produkowana seryjnie wz. 34. Wystawę uzupełniają dokumenty, fotografie odznaki pułkowe i odznaczenia.

Eksponaty prezentowane w Muzeum Uzbrojenia na poznańskiej Cytadeli pochodzą w dużej mierze z kolekcji prywatnych: Andrzeja Bartkowiaka, Olafa Bergmanna, Romana Sadeckiego, Przemysława Wojciechowskiego i Stowarzyszenia Grupa Rekonstrukcji Historycznej 7 DAK w Poznaniu oraz ze zbiorów Muzeum Zamku Opalińskich w Sierakowie, Muzeum Ziemi Sochaczewskiej w Sochaczewie i Wielkopolskiego Muzeum Walk Niepodległościowych w Poznaniu.

Mottem wystawy są słowa piosenki śpiewanej kiedyś m.in. przez Sławę Przybylską: "Nie zdradzi koń-towarzysz, nie zdradzi szabla wierna. Słyszycie to? Widzicie to? Przeciąga kawaleria...". Tę wystawę warto zobaczyć, bo u jej podstaw leży pasja: kawalerzystów - "apostołów pędu nieokiełznanego", prywatnych kolekcjonerów, którzy ratują pamiątki po kawalerii i wreszcie kurator Anny Adamskiej, której udało się te na co dzień niedostępne pamiątki zgromadzić w jednym miejscu i pokazać publiczności.

Karol Szaładziński

  • Wystawa "Przeciąga kawaleria, strzemieniem srebrnym dzwoni..."
  • 14.06.2013-21.VII.2014
  • Muzeum Uzbrojenia oddział Wielkopolskiego Muzeum Walk Niepodległościowych w Poznaniu
  • Park Cytadela
  • Czynne codziennie oprócz poniedziałków w godz. od 9 do 16, w niedziele i święta w godz. od 10 do 16
  • Bilety: normalny - 6 zł, ulgowy - 3 zł, dzieci poniżej 7 lat - wstęp bezpłatny, w piątki wstęp wolny