Honegger lata 40. XX wieku spędził w okupowanym Paryżu. Urodzony w Szwajcarii kompozytor wiele lat wcześniej związał się z muzyką francuską i to właśnie we Francji zaczęła się jego międzynarodową sława. W początkach kariery współtworzył kompozytorską "Grupę sześciu". Pod auspicjami Erika Satie, grupa postawiła sobie za cel stworzenie nowej muzyki: przystępnej, zafascynowanej współczesnością i miejskim życiem, czerpiącej z muzyki rozrywkowej. Negowali skomplikowane struktury, rozmach muzyki niemieckiej i finezyjność impresjonizmu. Lekkość ich muzyki miała być również odpowiedzią na mrok i traumę I Wojny Światowej.

Honegger realizował ideały "Grupy Sześciu" w takich utworach jak Pacific 231 - inspirowanym modelem amerykańskiej lokomotywy parowej - i Rugby. Szybko znalazł swój własny muzyczny język, a jego nazwisko stało się szeroko rozpoznawalne w Europie i Ameryce Północnej. II Wojnę Światową przetrwał w Paryżu, gdzie zajmował się krytyką muzyczną i uczył kompozycji w École Normale. III Symfonia "Liturgiczna" powstała tuż po wojnie, jej prapremiera miała miejsce 17 sierpnia 1946 w Zurychu.

Każda z trzech części Symfonii opatrzona jest nawiązaniem do religii chrześcijańskiej. Pierwsze Allegro marcato nosi podtytuł Dies irae (Dzień gniewu) wywodzący się z sekwencji mszy żałobnej. Adagio opisał Honegger cytatem z Psalmu 130 De profundis clamavi (Z głębokości wołam), a Andante con moto - Dona nobis pacem (obdarz nas pokojem). Wedle słów kompozytora utwór to jego rozmyślania nad tekstami liturgicznymi. Symfonii bliżej jest jej muzycznej refleksji, niż do muzyki programowej, mimo że utwór niejednokrotnie wywołuje wyraziste obrazy: spustoszenie, grozę, rozpacz, ale też nadzieję. W gęstej strukturze kotłują się różnorodne myśli, a ich zderzenia tworzą wrażenie, starannie zaprojektowanego przez Honeggera, chaosu. W warstwie dramaturgii bisko Honeggerowi do estetyki Beethovena, co sam kompozytor zresztą podkreślał.

Mimo braku wprost wyrażonej programowości, Symfonia Liturgiczna stanowi próbę przepracowania traumy II Wojny Światowej. W obliczu wojny cierpi każdy dotknięty nią człowiek i ta uniwersalna refleksja zdaje się myślą przewodnią symfonii Honeggera.

Orkiestra FIlharmonii Poznańskiej pod batutą Marka Pijarowskiego wykona także dwa utwory, w których solistą będzie Javier Comesaña. Hiszpański skrzypek wygrał w 2021 roku Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. Jaschy Heifetza w Wilnie. W wykonaniu Comesaña usłyszymy Fratres Arvo Pärta (w wersji na skrzypce, orkiestrę smyczkową i perkusję) oraz Koncert d-moll na skrzypce i orkiestrę smyczkową Felixa Mendelssohna-Bartholdy'ego.

Paweł Binek

• Koncert Zwycięzcy Międzynarodowych Konkursów Muzycznych
• Javier Comesaña (skrzypce), Marek Pijarowski (dyrygent)
• Filharmonia Poznańska
• 17.03, g 19
• bilety: 25-55 zł

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2023