Kultura w Poznaniu

Sztuka

opublikowano:

Co po antropocenie?

Centrum Żywych Rzeczy to stworzona przez Dianę Lelonek instytucja, która jest jednocześnie jej projektem artystycznym  i edukacyjnym. Najnowsza instalacja, którą będzie można zobaczyć w poznańskim Ogrodzie Botanicznym, prowokuje do zadawania pytań o związek człowieka z naturą oraz zgubne skutki zaniedbania tej relacji.

. - grafika artykułu
fot. Diana Lelonek

Kwestia relacji człowieka z naturą interesuje artystów od zarania dziejów. Jej piękno i dzikość na przemian afirmowano lub umniejszano równając ją z dziełem człowieka. Obecnie oddzielenie świata fauny i flory od ludzkości budzi rosnący sprzeciw. Dyskurs ekokrytyczny zmienił powszechne spojrzenie na przyrodę - coraz częściej widzimy w niej nie tyle sprzymierzeńca, co część nas samych, z  kolei działania ekologiczne przestają być wyborem, a stają się koniecznością. Zagrożenia wynikające z zaniedbania tego aspektu są zatrważajace, dlatego artyści śmiało podejmują ten temat w swoich pracach. Diana Lelonek, absolwentka poznańskiego Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu i laureatka Paszportu Polityki, stworzyła wystawę, w której wątek ekokrytyczny przeniesiony zostaje do Ogrodu Botaniczego UAM.

Kwestie relacji człowieka z naturą artystka podejmowała już w swoich poprzednich pracach. Instytut dla Żywych Rzeczy jest projektem powstałym w 2016 roku. W jego centrum znajdują się porzucone przez człowieka przedmioty, zasiedlone przez żywe organizmy. Użyteczność tych rzeczy przestała mieć znaczenie kiedy zaczęły funkcjonować jako śmieci. Niepostrzeżenie jednak stały się częścią ekosystemu, funkcjonując w nim dzięki integracji z żywymi organizmami. Jest to najbardziej znana praca artystki, która zapewniła jej uznanie w kręgu krytyków sztuki.

Tworząc wystawę Od-ludzkie formy przyrodnicze - Centrum żywych rzeczy artystka konsultowała się z naukowcami oraz technicznymi pracownikami Ogrodu, których udział w projekcie jest silnie zaznaczony. Współpraca ta zaowocowała instalacją artystyczną, której aspekty filozoficzne podkreślone są za pomocą estetycznych rozwiązań. Centrum Żywych Rzeczy to stworzona przez artystkę instytucja, która jest jednocześnie jej projektem artystycznym  i edukacyjnym. Ukazana w postaci instalacji praca Lelonek ma sprowokować do zadania pytań o rolę człowieka w ekosystemie, sens jego działań wobec kryzysu ekologicznego, a także polityczne aspekty troski o środowisko.

W opisie kuratorskim czytamy: "Działania Centrum Żywych Rzeczy skoncentrowane są na dogłębnym zbadaniu i ukazaniu najnowszych i zarazem najbardziej widocznych przemian w obszarze biosfery. Są również pretekstem do postawienia kolejnych pytań o potencjalne możliwości nowych form kontaktów ludzkiego z nieludzkim, przekierowania uwagi z antropocentrycznej na międzygatunkową i z hierarchicznej na bardziej egalitarną konstrukcję - jako potencjalną drogę wyjścia z impasu antropocenu."

Oddając artystce przestrzeń Ogrodu Botanicznego, który poznaniakom służy głównie jako miejsce edukacyjne i rekreacyjne, uwypuklono pytanie o rolę wspóczesnych twórców. Mieszając własną perspektywę estetyczną z aktualnie palącymi kwestiami ekologicznymi artyści poszukują nowych miejsc ekspozycji. Czy zatem można twierdzić, że zmieniła się także ich rola, a prymarnym zadaniem byłaby kwestia zaangażowania w sprawy społeczne, polityczne, ekologiczne i inne? Wystawa Lelonek prowokuje do zadania tego pytania zarówno tym odbiorcom, którzy przyjdą zobaczyć jej prace celowo, jak i przypadkowym gościom Ogrodu.

Julia Niedziejko

  • wystawa fotografii Diany Lelonek Od-ludzkie formy przyrodnicze - Centrum Żywych Rzeczy
  • Ogród Botaniczny UAM
  • 11.06-01.09
  • wstęp wolny

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2019